se ha leído el artículo
array:23 [ "pii" => "S0025775313006556" "issn" => "00257753" "doi" => "10.1016/j.medcli.2013.09.017" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2014-08-19" "aid" => "2738" "copyright" => "Elsevier España, S.L.. Todos los derechos reservados" "copyrightAnyo" => "2013" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "rev" "cita" => "Med Clin. 2014;143:170-5" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 646 "formatos" => array:2 [ "HTML" => 558 "PDF" => 88 ] ] "itemSiguiente" => array:18 [ "pii" => "S0025775314001638" "issn" => "00257753" "doi" => "10.1016/j.medcli.2014.02.009" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2014-08-19" "aid" => "2910" "copyright" => "Elsevier España, S.L." "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "rev" "cita" => "Med Clin. 2014;143:176-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 522 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 4 "HTML" => 424 "PDF" => 94 ] ] "es" => array:12 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Revisión</span>" "titulo" => "Actualización en la genética del ictus" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "176" "paginaFinal" => "179" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Update on the genetics of stroke" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Juan Carlos López Fernández, Francisco Rodríguez Esparragón, Nisa Buset Ríos" "autores" => array:3 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Juan Carlos" "apellidos" => "López Fernández" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Francisco" "apellidos" => "Rodríguez Esparragón" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Nisa" "apellidos" => "Buset Ríos" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0025775314001638?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/00257753/0000014300000004/v1_201407280052/S0025775314001638/v1_201407280052/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:18 [ "pii" => "S0025775314002784" "issn" => "00257753" "doi" => "10.1016/j.medcli.2014.02.029" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2014-08-19" "aid" => "2967" "copyright" => "Elsevier España, S.L." "documento" => "simple-article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "crp" "cita" => "Med Clin. 2014;143:166-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 1246 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 3 "HTML" => 518 "PDF" => 725 ] ] "es" => array:12 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Nota clínica</span>" "titulo" => "Síndrome de Löfgren: estudio de 80 casos" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "166" "paginaFinal" => "169" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Löfgren syndrome: A study of 80 cases" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Beatriz Tejera Segura, Susana Holgado, Lourdes Mateo, Jose María Pego-Reigosa, María Carnicero Iglesias, Alejandro Olivé" "autores" => array:6 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Beatriz" "apellidos" => "Tejera Segura" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Susana" "apellidos" => "Holgado" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Lourdes" "apellidos" => "Mateo" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Jose María" "apellidos" => "Pego-Reigosa" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "María" "apellidos" => "Carnicero Iglesias" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "Alejandro" "apellidos" => "Olivé" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0025775314002784?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/00257753/0000014300000004/v1_201407280052/S0025775314002784/v1_201407280052/es/main.assets" ] "es" => array:18 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Revisión</span>" "titulo" => "Utilización del láser para la prevención y el tratamiento de la mucositis oral inducida por quimioterapia y radioterapia de cabeza y cuello" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "170" "paginaFinal" => "175" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Marta Muñoz-Corcuera, Almudena González-Nieto, Rosa María López-Pintor Muñoz" "autores" => array:3 [ 0 => array:4 [ "nombre" => "Marta" "apellidos" => "Muñoz-Corcuera" "email" => array:1 [ 0 => "martamcorcuera@gmail.com" ] "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Almudena" "apellidos" => "González-Nieto" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Rosa María" "apellidos" => "López-Pintor Muñoz" ] ] "afiliaciones" => array:1 [ 0 => array:2 [ "entidad" => "Departamento de Medicina y Cirugía Bucofacial, Facultad de Odontología, Universidad Complutense de Madrid, Madrid, España" "identificador" => "aff0005" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Use of laser for the prevention and treatment of oral mucositis induced by radiotherapy and chemotherapy for head and neck cancer" ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Introducción</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Aproximadamente la mitad de los cánceres de cabeza y cuello se tratan con radioterapia aislada o en combinación con quimioterapia y cirugía<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>. Una de las complicaciones de la radioterapia y la quimioterapia es el daño que tiene lugar en el revestimiento mucoso del aparato digestivo, especialmente en la mucosa oral y orofaríngea. Esta lesión se denomina mucositis<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a> y se define como una inflamación y ulceración de la mucosa oral con formación de seudomembranas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0015"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>.</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En la revisión sistemática de Trotti et al. acerca de la mucositis<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a> se recogió una incidencia general del 80%; la frecuencia de mucositis fue mayor en pacientes tratados con radioterapia con fraccionamiento alterado (100%), siendo además más grave, y casi todos los que recibieron radioterapia de fraccionamiento convencional (97%) o radioterapia y quimioterapia (90%) experimentaron mucositis. En pacientes que recibieron quimioterapia aislada la incidencia fue del 22%.</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En pacientes sometidos a quimioterapia la mucositis es más aguda; el proceso comienza habitualmente 3-7 días tras iniciarse el tratamiento, 2 días después del comienzo del proceso aparecen el edema y la ulceración, y la mucositis dura unos 7-10 días tras la administración de la quimioterapia. En el caso de la radioterapia el proceso se inicia al alcanzar dosis acumuladas de 20<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Gy, el estadio más grave tiene lugar cuando se alcanzan los 30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Gy y dura aproximadamente 2-6 semanas una vez terminado el tratamiento<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0025"><span class="elsevierStyleSup">5,6</span></a>. Si la mucositis es por quimioterapia, se afecta más la mucosa no queratinizada, siendo menos susceptible la mucosa queratinizada<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1,6,7</span></a>. Si es por radioterapia, las lesiones se limitan a los tejidos irradiados<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0035"><span class="elsevierStyleSup">7</span></a>. Desde el punto de vista clínico, la mucositis se evalúa mediante diferentes escalas, que pueden ser de tipo general, como la de la Organización Mundial de la Salud (OMS), escalas con múltiples variables o escalas específicas de cada tratamiento, como la del <span class="elsevierStyleItalic">National Cancer Institute</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>.</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La pérdida de la integridad del epitelio oral incrementa enormemente el riesgo de bacteriemia, infecciones fúngicas y sepsis, especialmente si el paciente es sometido a una mieloablación. También aumentan el tiempo de hospitalización y la necesidad de alimentación parenteral; además, la mucositis pone en riesgo la eficacia del tratamiento del cáncer porque si es grave provoca que sean necesarias interrupciones en la radiación, reducción de la dosis de fármacos y modificación en la selección de los agentes antineoplásicos para no poner en peligro la vida del paciente, con el consiguiente aumento del riesgo de proliferación de células tumorales residuales<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1,2,4</span></a>.</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A pesar de la falta de evidencia sobre su uso, se emplean multitud de agentes, muchas veces combinados, para prevenir y tratar la mucositis; y aunque existe evidencia que recomienda el uso de determinados tratamientos, ninguno ha sido validado clínicamente y no existe un patrón oro para el abordaje de la mucositis<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1,3</span></a>. Se han realizado varias revisiones sistemáticas al respecto, como la revisión sistemática de Alterio et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>, la revisión sistemática y metaanálisis de Stokman et al,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a> o la revisión crítica de Rodríguez-Caballero et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>.</p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La revisión sistemática de Worthington et al. del año 2011 publicada por <span class="elsevierStyleItalic">The Cochrane Collaboration</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a> señala que solo la crioterapia, el factor de crecimiento de queratinocitos-1 (palifermin) y el sucralfato, entre las 43 intervenciones empleadas hasta febrero de 2011 para la prevención de la mucositis oral debida al tratamiento oncológico, mostraron un beneficio estadísticamente significativo en cuanto a la prevención o la reducción de la gravedad de la mucositis.</p><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La revisión sistemática de Clarkson et al. del año 2010 publicada por <span class="elsevierStyleItalic">The Cochrane Collaboration</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0055"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a> señaló que entre todas las medidas que se han empleado para el tratamiento de la mucositis oral o el dolor asociado debidos al tratamiento oncológico mostraron un beneficio estadísticamente significativo el láser de baja intensidad y la morfina.</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Además, se han publicado guías clínicas (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>) con recomendaciones para la prevención y el tratamiento de la mucositis, y aunque los protocolos que promueven no tienen evidencia científica, el consenso general es que son relevantes y deberían aplicarse<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0025"><span class="elsevierStyleSup">5,12</span></a>.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Dado que el láser de baja energía es una de las intervenciones más frecuentemente recomendadas por los autores citados y las sociedades internacionales, el objetivo de esta revisión bibliográfica es el de revisar la evidencia científica existente sobre el empleo del láser de modo preventivo y terapéutico en la mucositis oral asociada al tratamiento del cáncer.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0030">Material y método</span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se realizó una búsqueda bibliográfica en <span class="elsevierStyleItalic">PubMed</span> y en la biblioteca de <span class="elsevierStyleItalic">The Cochrane Collaboration</span>, empleando como palabras clave: «oral mucositis», «prevention», «treatment», «radiotherapy», «chemotherapy» y «laser», limitando la búsqueda a los últimos 20 años.</p><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se obtuvieron 50 artículos tras la búsqueda. Se incluyeron artículos que tratasen de fototerapia con láser de baja energía para la prevención y el tratamiento de la mucositis oral asociada a radioterapia y/o quimioterapia, excluyendo aquellos que versaban sobre tratamientos con otros tipos de láser y trabajos que empleaban el láser de baja energía para la curación de otras complicaciones del tratamiento del cáncer.</p><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Finalmente se incluyeron 29 artículos que contenían 30 estudios; los artículos se obtuvieron de las hemerotecas de la Facultad de Odontología de la Universidad Complutense de Madrid, la hemeroteca del Consejo Superior de Investigaciones Científicas y la hemeroteca del Hospital Universitario 12 de Octubre de Madrid.</p></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Resultados</span><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En cuanto a los 30 estudios revisados, 2 eran revisiones sistemáticas, uno, un editorial, 2, presentaciones de casos clínicos, 6, estudios prospectivos, 7, estudios de casos y controles, y 12, ensayos clínicos aleatorizados (ECA). Según el tipo de tratamiento oncológico que recibieron los pacientes de los estudios y según el tipo de estudio llevado a cabo se dividieron en:<ul class="elsevierStyleList" id="lis0005"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0005"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Todos: 3 artículos: 2 revisiones sistemáticas y un editorial<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13–15</span></a>.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0010"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Trasplante de médula ósea: 9 estudios. De ellos, 5 eran ECA, 2, estudios de casos y controles, y 2, estudios prospectivos<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0080"><span class="elsevierStyleSup">16–24</span></a>.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0015"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Radioterapia aislada: 6 estudios. De ellos, 2 eran ECA, 2, estudios de casos y controles, y 2, presentaciones de casos clínicos aislados<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0125"><span class="elsevierStyleSup">25–30</span></a>.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0020"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Quimioterapia aislada: 5 estudios. De ellos, uno era un ECA, otro, estudio de casos y controles, y 3, estudios prospectivos<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0105"><span class="elsevierStyleSup">21,31–34</span></a>.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0025"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Radioterapia<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>quimioterapia, quimioterapia<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>radioterapia y radioterapia<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>quimioterapia: 7 estudios. De ellos, 4 eran ECA, uno era un estudio prospectivo y 2 eran estudios de casos y controles<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0175"><span class="elsevierStyleSup">35–41</span></a>.</p></li></ul></p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Discusión</span><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La fototerapia, incluyendo el láser de baja energía, se basa en la interacción de la luz, a una densidad de baja energía, unos pocos julios por centímetro cuadrado, con las células y los tejidos, sin la generación de efectos térmicos. Se cree que este tipo de tratamiento promueve efectos fotoquímicos, fotofísicos y fotobiológicos en las células y los tejidos, sin elevar la temperatura más allá de 36,6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>°C<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>. El mecanismo de acción del láser es discutido, pero lo que está claro es que sí se ha observado un efecto citoprotector antes y durante el estrés oxidativo; también se ha identificado un efecto antiinflamatorio y analgésico del láser rojo e infrarrojo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0070"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>.</p><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La revisión sistemática y metaanálisis de Bjordal et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0070"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a> incluyó 11 estudios aleatorizados controlados con placebo publicados entre 1997 y 2009, con un total de 415 pacientes y una calidad metodológica alta en todos ellos. La revisión mostró una evidencia de moderada a fuerte para la eficacia del láser de baja energía en la prevención y reducción de la gravedad, el dolor y la duración de la mucositis oral inducida por el tratamiento del cáncer, aplicada en dosis de 1-6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J por punto en la región orofaríngea, aunque señala la gran heterogeneidad de los estudios y sus protocolos, así como el pequeño tamaño de las muestras. Por ello, recomiendan unos parámetros de tratamiento que se podrían aplicar en los ensayos clínicos a fin de hacerlos más comparables.</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Más reciente es la revisión sistemática de Migliorati et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>, del Grupo de Estudio de la Mucositis de la <span class="elsevierStyleItalic">Multinational Association of Supportive Care in Cancer/International Society of Oral Oncology</span>, que actualiza las guías clínicas existentes para la prevención y el tratamiento de la mucositis oral en cuanto al empleo del láser de baja energía y otras terapias de luz. Esta revisión añade a las recomendaciones y sugerencias del año 2007 las siguientes:<ul class="elsevierStyleList" id="lis0010"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0030"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Recomendación de uso de tratamiento láser en la longitud de onda de alrededor de los 650<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, intensidad de 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, y cada centímetro cuadrado tratado con el tiempo requerido a una dosis de energía tisular de 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto. Utilización para la prevención de la mucositis oral en trasplante de células madre hematopoyéticas, en pacientes sometidos a radiación o a radiación y quimioterapia.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0035"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Sugerencia de uso de tratamiento láser (longitud de onda de 632<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm) en la prevención de mucositis oral en pacientes sometidos a radioterapia sin quimioterapia para cáncer de cabeza y cuello.</p></li></ul></p><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Bensadoun y Nair, en su editorial de 2012<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0075"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a>, también muestran una serie de parámetros que pueden ayudar a diseñar estudios más equiparables que los ya publicados en cuanto a los parámetros del láser y los protocolos usados. Su propuesta es el empleo de:<ul class="elsevierStyleList" id="lis0015"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0040"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Longitud de onda para láser rojo: 633-685<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0045"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Longitud de onda para láser infrarrojo: 780-830<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0050"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Potencia: 10-150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0055"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Densidad de energía: 2-3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> para profilaxis, no menos de 4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> para tratamiento.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0060"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Empleo de la fórmula: t (s)<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>D (J)<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>×<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>superficie (cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>)/potencia (W).</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0065"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0150" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Aplicación de un punto en la lesión, mejor que hacer un barrido por toda la lesión.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0070"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0155" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Evaluar lesiones diariamente.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0075"><span class="elsevierStyleLabel">-</span><p id="par0160" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Aplicar el láser diariamente durante el tratamiento del cáncer o al menos 3 veces por semana hasta la resolución de las lesiones.</p></li></ul></p><p id="par0165" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A continuación se detallan los resultados de los ECA realizados en pacientes, organizados según el tipo de tratamiento del cáncer recibido y en orden cronológico de publicación. En las <a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#tbl0010">tablas 2–5</a> se recogen todos los estudios realizados con pacientes, resumiendo los aspectos relativos al tipo de estudio realizado, el número de pacientes, la escala de medición de la mucositis empleada y el protocolo de láser empleado, que como se puede comprobar es enormemente variable entre los diferentes trabajos. Ocurre lo mismo al comparar los lugares de aplicación del láser y la duración del tratamiento. En ningún trabajo se registraron efectos adversos.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0015"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0020"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0025"></elsevierMultimedia><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a trasplante de médula ósea</span><p id="par0170" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En el trabajo de Barasch et al. del año 1995<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0080"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a> se estudió la eficacia del láser de He-Ne como prevención. Se empleó el láser en la mitad izquierda o derecha de la cavidad oral, mientras que en el lado contrario se empleó una luz falsa, empleando un diseño a boca partida. Ambos lados de la mucosa oral desarrollaron lesiones ulcerativas en todos los casos; por tanto, el láser no disminuyó la incidencia de mucositis, pero sí existieron diferencias estadísticamente significativas en cuanto al grado de mucositis y el dolor entre ambos lados de la mucosa oral. El grado de mucositis y el dolor fueron menores en aquellas zonas donde se había aplicado el láser.</p><p id="par0175" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Schubert et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a> valoraron la eficacia de 2 tipos de láser de baja energía para la prevención de la mucositis oral. Los resultados indicaron que el láser de 650<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm redujo significativamente la gravedad de la mucositis y el dolor.</p><p id="par0180" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En el año 2008, Antunes et al. publicaron un trabajo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0100"><span class="elsevierStyleSup">20</span></a> en el que aplicaron láser de baja energía como tratamiento de la mucositis oral de grado <span class="elsevierStyleSmallCaps">iv</span> (OMS) en un grupo de pacientes. Estos se recuperaron en 6 días (3-12 días) desde el inicio del tratamiento con láser.</p><p id="par0185" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Ese mismo año, Genot-Klastersky et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0105"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a> publicaron un artículo en el que se muestran 2 estudios prospectivos. En el primero se analiza el tratamiento con láser en pacientes sometidos a quimioterapia y se detallará en dicha sección. En el segundo se evaluó la eficacia del láser como tratamiento de la mucositis oral asociada a trasplante de médula ósea. Para este estudio se definió éxito como la no progresión a grado 3 y la prolongación del tiempo hasta alcanzar ese grado 3 de mucositis. La tasa de éxito fue del 83%, alargando el tiempo hasta el desarrollo de mucositis de grado 3. La tasa de éxito en el grupo no tratado con láser fue del 11%, siendo la diferencia estadísticamente significativa.</p><p id="par0190" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En 2011, Silva et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0120"><span class="elsevierStyleSup">24</span></a> evaluaron el efecto preventivo del láser de baja energía. En el grupo que recibió láser el 57,1% de los pacientes no sufrieron mucositis (grado 0), el 9,6% tuvieron mucositis de grado 1, y el 33,3%, de grado 2, mientras que en el grupo control solo el 4,8% de los pacientes no presentaron mucositis y el 28,5% presentaron un grado <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span>.</p></span><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a radioterapia</span><p id="par0195" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En 1999, Bensadoun et al. publicaron un estudio<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0125"><span class="elsevierStyleSup">25</span></a> que valoraba el efecto preventivo del láser en la aparición de mucositis oral. La mucositis de grado 3 apareció en el 35,2% de los pacientes que no recibieron láser, y solo en el 7,6% de los tratados, siendo la diferencia estadísticamente significativa. El dolor intenso se registró en el 23,8% de los no tratados y en el 1,9% de los tratados.</p><p id="par0200" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Carvalho et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0145"><span class="elsevierStyleSup">29</span></a> publicaron un ensayo para evaluar el láser de baja energía como prevención y tratamiento de la mucositis inducida por radiación. Los pacientes del grupo de láser mostraron una media de 13,5 días para desarrollar mucositis de grado <span class="elsevierStyleSmallCaps">ii</span>; los del grupo placebo, de 9,8 días. Para el grado <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> los intervalos fueron de 23,6 y 17,1 días, respectivamente. El grupo 2 presentó un grado de mucositis más elevado, que fue estadísticamente significativo en las semanas 2, 3 y 4. En el grupo 1 también se registró un menor dolor.</p></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0055">Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a quimioterapia</span><p id="par0205" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El trabajo de Abramoff et al., publicado en 2008<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165"><span class="elsevierStyleSup">33</span></a>, fue un estudio piloto en el que se evaluó la eficacia del láser de baja energía en la prevención y el tratamiento de la mucositis en pacientes jóvenes (7-23 años). En el grupo que recibió láser de modo preventivo, el 73% de los pacientes desarrollaron mucositis de grado 0, y el 18%, de grado 1. En el grupo placebo, el 27% no desarrolló mucositis; las diferencias fueron estadísticamente significativas. En el grupo que recibió tratamiento con láser hubo una significativa reducción del dolor y una disminución de la gravedad de la mucositis.</p></span><span id="sec0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0060">Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a quimioterapia y radioterapia, quimioterapia y/o radioterapia, y radioterapia y/o quimioterapia</span><p id="par0210" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El trabajo de Simões et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0180"><span class="elsevierStyleSup">36</span></a> comparó 3 protocolos de láser para la profilaxis de mucositis oral asociada a radioterapia con o sin quimioterapia. Los 3 protocolos mantuvieron los niveles de mucositis iguales hasta la última sesión de radioterapia (niveles <span class="elsevierStyleSmallCaps">i</span> y <span class="elsevierStyleSmallCaps">ii</span>). En los 3 grupos se observó una reducción en la duración de las lesiones respecto a lo publicado en la literatura médica, en comparación a pacientes no tratados con láser.</p><p id="par0215" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En 2012, Gautam et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0195"><span class="elsevierStyleSup">39</span></a> publicaron un ensayo clínico prospectivo controlado aleatorizado a doble ciego que incluyó 121 pacientes con cáncer oral sometidos a radioterapia y quimioterapia. La incidencia de mucositis grave, el dolor, el uso de opioides y la necesidad de nutrición parenteral fueron significativamente menores en el grupo tratado con láser. La duración de la mucositis también fue menor en dicho grupo. La radioquimioterapia solo fue interrumpida en el grupo placebo (9%).</p><p id="par0220" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Estos mismos autores, en el mismo año<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0200"><span class="elsevierStyleSup">40</span></a>, publicaron un ensayo clínico prospectivo controlado aleatorizado a triple ciego (paciente, examinador y analista estadístico) de fase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> en el que evaluaron la eficacia del láser de baja energía para la prevención y el tratamiento de la mucositis oral asociada a radioquimioterapia en 221 pacientes con cáncer de cabeza y cuello. Se encontró una reducción significativa en la incidencia de mucositis grave, una progresión más lenta en los grados de mucositis, una reducción del dolor asociado, la disfagia y el uso de opioides, y una pérdida de peso menor en el grupo de láser respecto al grupo placebo.</p><p id="par0225" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Por último, el trabajo publicado en 2012 por Gouvêa de Lima et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0205"><span class="elsevierStyleSup">41</span></a> es un ECA a doble ciego de fase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> que evaluó la eficacia del láser de baja energía en la prevención de la mucositis oral en pacientes sometidos a quimiorradioterapia por cáncer de cabeza y cuello. No se encontraron diferencias estadísticamente significativas entre los grupos en cuanto a la incidencia de mucositis oral grave y dolor intenso, aunque sí se redujo el número de interrupciones de la radioterapia en el grupo de láser respecto al placebo.</p></span></span><span id="sec0045" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Conclusiones</span><p id="par0230" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La fototerapia con láser de baja energía parece una intervención prometedora tanto en la prevención como en el tratamiento de la mucositis oral asociada al tratamiento del cáncer. Prácticamente todos los estudios revisados encontraron buenos resultados (a excepción del trabajo de Gouvêa de Lima et al. del año 2012), sin efectos adversos y con reducciones tanto de la incidencia como de la gravedad de la mucositis, así como de los niveles de dolor en todos los tipos de tratamiento del cáncer.</p><p id="par0235" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Aun así, los parámetros empleados, los grupos heterogéneos, los diferentes tipos de pacientes incluidos en los estudios y las distintas escalas de medición empleadas hacen difícil su comparación. Por ello, se evidencia la necesidad de llevar a cabo ECA controlados con parámetros equivalentes de láser y grupos de pacientes similares en cuanto al tratamiento del cáncer recibido.</p><p id="par0240" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Además, sería interesante realizar estudios a más largo plazo para observar la evolución hasta la curación de las lesiones de la mucositis y la posible aparición de otros efectos secundarios posteriormente al tratamiento. Asimismo, debería ser investigado el mecanismo biológico por el cual el láser mejora la cicatrización y reduce el dolor, ya que este punto permanece sin aclarar.</p></span><span id="sec0050" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Conflicto de intereses</span><p id="par0245" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran no tener ningún conflicto de intereses.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:11 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "xres355477" "titulo" => "Resumen" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec336728" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "xres355476" "titulo" => "Abstract" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec336729" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Introducción" ] 5 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Material y método" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Resultados" ] 7 => array:3 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Discusión" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0025" "titulo" => "Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a trasplante de médula ósea" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec0030" "titulo" => "Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a radioterapia" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "sec0035" "titulo" => "Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a quimioterapia" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "sec0040" "titulo" => "Ensayos clínicos aleatorizados realizados en pacientes sometidos a quimioterapia y radioterapia, quimioterapia y/o radioterapia, y radioterapia y/o quimioterapia" ] ] ] 8 => array:2 [ "identificador" => "sec0045" "titulo" => "Conclusiones" ] 9 => array:2 [ "identificador" => "sec0050" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 10 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2013-07-08" "fechaAceptado" => "2013-09-12" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec336728" "palabras" => array:4 [ 0 => "Mucositis" 1 => "Láser de baja energía" 2 => "Quimioterapia" 3 => "Radioterapia" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec336729" "palabras" => array:4 [ 0 => "Mucositis" 1 => "Low-energy laser" 2 => "Chemotherapy" 3 => "Radiotherapy" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:2 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Una de las complicaciones de la radioterapia y la quimioterapia es la mucositis oral. Dado que el láser de baja energía es una de las intervenciones más frecuentemente recomendadas por los autores y las sociedades internacionales, el objetivo de esta revisión bibliográfica es el de revisar la evidencia científica existente sobre el empleo del láser de modo preventivo y terapéutico en la mucositis oral asociada al tratamiento del cáncer.</p><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se realizó una búsqueda bibliográfica en <span class="elsevierStyleItalic">PubMed</span> y en la biblioteca de <span class="elsevierStyleItalic">The Cochrane Collaboration</span>, limitando la búsqueda a los últimos 20 años. Finalmente se incluyeron 29 artículos, que contenían 30 estudios.</p><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">La fototerapia con láser de baja energía parece una intervención prometedora tanto en la prevención como en el tratamiento de la mucositis oral asociada al tratamiento del cáncer. Prácticamente todos los estudios revisados encontraron buenos resultados, sin efectos adversos y con reducciones tanto de la incidencia como de la gravedad de la mucositis en todos los tipos de tratamientos del cáncer.</p>" ] "en" => array:2 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">One of the complications of radiotherapy and chemotherapy is oral mucositis. Since the low energy laser is one of the most frequently recommended interventions by authors and international societies, the aim of this study is to review the scientific evidence on the use of lasers as a preventive and therapeutic in oral mucositis associated with treatment of cancer.</p><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">We performed a literature search in PubMed and The Cochrane Collaboration Library, limiting the search to the last 20 years. We finally included 29 articles that contained 30 studies.</p><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Low energy laser phototherapy seems a promising intervention in both the prevention and treatment of oral mucositis associated with cancer treatment. Virtually all studies reviewed showed good results with no adverse effects and reductions in both incidence and severity of mucositis in all types of cancer treatments.</p>" ] ] "multimedia" => array:5 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabla 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ACP: analgesia controlada por el paciente; ASCO: <span class="elsevierStyleItalic">American Society of Clinical Oncology</span>; ESMO: <span class="elsevierStyleItalic">European Society for Medical Oncology</span>; ICT: irradiación corporal total; KGF-1: <span class="elsevierStyleItalic">keratinocyte growth factor-1</span> («factor de crecimiento de queratinocitos-1» [palifermin]); LLLT: <span class="elsevierStyleItalic">low level laser therapy</span> («tratamiento con láser de baja energía»); MASCC/ISOO: <span class="elsevierStyleItalic">Multinational Association of Supportive Care in Cancer/International Society of Oral Oncology</span>; TCMH: trasplante de células madre hematopoyéticas.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">MASCC/ISOO \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">ASCO \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">ESMO \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Higiene, cuidados generales y analgesia con ACP \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Higiene, cuidados generales y analgesia con ACP \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Radioterapia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prevención \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Bloqueos de línea media y radioterapia de intensidad modulada (tridimensional) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Bloqueos de línea media y radioterapia de intensidad modulada (tridimensional) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Benzidamina \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Tratamiento \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Quimioterapia convencional \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prevención \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Crioterapia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Crioterapia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Tratamiento \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">- \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Quimioterapia en dosis altas con o sin ICT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>TCMH \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prevención \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">KGF-1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">KGF-1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">KGF-1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Crioterapia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Crioterapia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">LLLT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">LLLT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab530758.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Resumen de guías clínicas de prevención y tratamiento de la mucositis</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabla 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ECA: ensayo clínico aleatorizado; ECOG: <span class="elsevierStyleItalic">Eastern Cooperative Oncology Group</span>; EORTC: <span class="elsevierStyleItalic">European Organisation for Research and Treatment of Cancer</span>; He: helio; Ne: neón; OMAS: Oral Mucositis Assessment Scale; OMI: Oral Mucositis Index; OMS: Organización Mundial de la Salud.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Autores y año \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de estudio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Número de pacientes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de escalas de mucositis \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Protocolo láser (tipo láser, longitud de onda, potencia, densidad de energía, tiempo) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Barasch et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0080"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a>, 1995 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA controlado a doble ciego \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMI-A, OMI-B, ECOG \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">He-Ne, 632,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 25<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Jaguar et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0085"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a>, 2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Casos y controles \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">49 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">GaAlAs, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Antunes et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0090"><span class="elsevierStyleSup">18</span></a>, 2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA controlado \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">38 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS, OMAS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 50<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 16,7<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Schubert et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a>, 2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA controlado a doble ciego de fase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">70 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMI \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Grupo 1: GaAlAs, 650<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>. Grupo 2: GaAlAs, 780<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 60<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Antunes et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0100"><span class="elsevierStyleSup">20</span></a>, 2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prospectivo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">11 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 50<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 33,4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Genot-Klastersky et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0105"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>, 2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA a doble ciego \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">36 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">EORTC \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Infrarrojo, 50-250-500<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 33<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Eduardo et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110"><span class="elsevierStyleSup">22</span></a>, 2009 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prospectivo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 4-6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Khouri et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0115"><span class="elsevierStyleSup">23</span></a>, 2009 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Casos y controles \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">22 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS, OMAS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Rojo de InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 25<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 6,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s. Infrarrojo de GaAlAs, 780<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 25<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 6,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Silva et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0120"><span class="elsevierStyleSup">24</span></a>, 2011 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">42 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab530757.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Protocolos para fototerapia con láser para prevención y/o tratamiento de la mucositis oral inducida por régimen previo a trasplante de médula ósea</p>" ] ] 2 => array:7 [ "identificador" => "tbl0015" "etiqueta" => "Tabla 3" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ECA: ensayo clínico aleatorizado; EORTC: <span class="elsevierStyleItalic">European Organisation for Research and Treatment of Cancer</span>; He: helio; NCI: <span class="elsevierStyleItalic">National Cancer Institute</span>; Ne: neón; OMS: Organización Mundial de la Salud; RTOG: <span class="elsevierStyleItalic">Radiation Therapy Oncology Group</span>.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Autores y año \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de estudio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Número de pacientes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de escalas de mucositis \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Protocolo láser (tipo láser, longitud de onda, potencia, densidad de energía, tiempo) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Bensadoun et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0125"><span class="elsevierStyleSup">25</span></a>, 1999 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA a doble ciego de fase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">He-Ne, 632,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 60<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 33<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Arun Maiya et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0130"><span class="elsevierStyleSup">26</span></a>, 2006 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Casos y controles \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">50 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">He-Ne, 632,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 1,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>min/día \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Arora et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135"><span class="elsevierStyleSup">27</span></a>, 2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Casos y controles \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">24 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">RTOG/EORTC \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">He-Ne, 632,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 1,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Campos et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">28</span></a>, 2009 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Caso clínico \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Diodo, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto. Diodo, 1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>W, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/cm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Carvalho et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0145"><span class="elsevierStyleSup">29</span></a>, 2011 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA controlado, a doble ciego \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">70 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS, NCI \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 15<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 3,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Lino et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0150"><span class="elsevierStyleSup">30</span></a>, 2011 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Caso clínico \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">OMS \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">GaAlAs, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2,4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab530759.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Protocolos para fototerapia con láser para prevención y/o tratamiento de la mucositis oral inducida por radioterapia</p>" ] ] 3 => array:7 [ "identificador" => "tbl0020" "etiqueta" => "Tabla 4" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0070" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ECA: ensayo clínico aleatorizado; EORTC: <span class="elsevierStyleItalic">European Organisation for Research and Treatment of Cancer</span>; NCI: <span class="elsevierStyleItalic">National Cancer Institute</span>.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Autores y año \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de estudio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Número de pacientes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de escalas de mucositis \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Protocolo láser (tipo láser, longitud de onda, potencia, densidad de energía, tiempo) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Wong et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">31</span></a>, 2002 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prospectivo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">15 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0-4 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Tipo no especificado, 830<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 70<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 0,7-0,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Nes y Posso<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">32</span></a>, 2005 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prospectivo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Escala de Brown \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">AsGaAl, 830<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 250<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 35<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Genot-Klastersky et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0105"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>, 2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prospectivo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">26 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">EORTC \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Infrarrojo, 50-250-500<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 33<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Abramoff et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165"><span class="elsevierStyleSup">33</span></a>, 2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA controlado \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">NCI \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">AsGaAl, 685<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 35<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/punto, 54<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Cunha et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0170"><span class="elsevierStyleSup">34</span></a>, 2012 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Casos y controles \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">18 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0-5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Rojo: InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 7,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto. Infrarrojo: GaAlAs, 780<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 15<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 38<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab530760.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Protocolos para fototerapia con láser para prevención y/o tratamiento de la mucositis oral inducida por quimioterapia</p>" ] ] 4 => array:7 [ "identificador" => "tbl0025" "etiqueta" => "Tabla 5" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0080" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">ECA: ensayo clínico aleatorizado; EORTC: <span class="elsevierStyleItalic">European Organisation for Research and Treatment of Cancer</span>; He: helio; NCI: <span class="elsevierStyleItalic">National Cancer Institute</span>; Ne: neón; QT: quimioterapia; RT: radioterapia; RTOG: <span class="elsevierStyleItalic">Radiation Therapy Oncology Group</span>.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Autores y año \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de estudio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Número y tipo de pacientes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Tipo de escalas de mucositis \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Protocolo láser (tipo láser, longitud de onda, potencia, densidad de energía, tiempo) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Sandoval et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0175"><span class="elsevierStyleSup">35</span></a>, 2003 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prospectivo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">18 QT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>RT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">NCI \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Tipo no especificado, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>min y 6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Simões et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0180"><span class="elsevierStyleSup">36</span></a>, 2009 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">39 RT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>QT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">NCI \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Grupo 1: InGaAlP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto. Grupo 2: el anterior<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>InGaAlP, 808<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>W, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Lima et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0185"><span class="elsevierStyleSup">37</span></a>, 2010 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Casos y controles \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">25 RT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>QT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">NCI \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Infrarrojo de diodo, 830<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 15<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 12<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Zanin et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">38</span></a>, 2010 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Casos y controles \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">72 RT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>QT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">NCI, escala de Brown \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">AlGaInP, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Gautam et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0195"><span class="elsevierStyleSup">39</span></a>, 2012 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA controlado a doble ciego \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">121 RT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>QT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">RTOG/EORTC \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">He-Ne, 632,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 3,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 145<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Gautam et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0200"><span class="elsevierStyleSup">40</span></a>, 2012 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA controlado a triple ciego de fase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">221 RT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>QT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">RTOG/EORTC \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">He-Ne, 632,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Gouvêa de Lima et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0205"><span class="elsevierStyleSup">41</span></a>, 2012 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ECA a doble ciego de fase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">75 RT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>QT \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">NCI \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">GaAlAs, 660<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>nm, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mW, 2,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>J/cm<span class="elsevierStyleSup">2</span>, 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>s/punto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab530761.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0075" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Protocolos para fototerapia con láser para prevención y/o tratamiento de la mucositis oral inducida por quimioterapia<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>radioterapia, quimioterapia<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>radioterapia y radioterapia<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>quimioterapia</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:41 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Cancer treatment-induced oral mucositis: A critical review" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "A. Rodríguez-Caballero" 1 => "D. Torres-Lagares" 2 => "M. Robles-García" 3 => "J. Pachón-Ibáñez" 4 => "D. González-Padilla" 5 => "J.L. Gutiérrez-Pérez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ijom.2011.10.011" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Int J Oral Maxillofac Surg" "fecha" => "2012" "volumen" => "41" "paginaInicial" => "225" "paginaFinal" => "238" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22071451" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The pathobiology of mucositis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "S.T. Sonis" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1038/nrc1318" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Nat Rev Cancer" "fecha" => "2004" "volumen" => "4" "paginaInicial" => "277" "paginaFinal" => "284" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15057287" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Oral mucositis. Review of literature" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "G.A. Scardina" 1 => "T. Pisano" 2 => "P. Messina" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "N Y State Dent J" "fecha" => "2010" "volumen" => "76" "paginaInicial" => "34" "paginaFinal" => "38" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21053639" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Mucositis incidence, severity and associated outcomes in patients with head and neck cancer receiving radiotherapy with or without chemotherapy: A systematic literature review" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Trotti" 1 => "L.A. Bellm" 2 => "J.B. Epstein" 3 => "D. Frame" 4 => "H.J. Fuchs" 5 => "C.K. Gwede" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Radiother Oncol" "fecha" => "2003" "volumen" => "66" "paginaInicial" => "253" "paginaFinal" => "262" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12742264" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Tratamiento y prevención de la mucositis oral asociada al tratamiento del cáncer" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "G. Ruiz-Esquide" 1 => "B. Nervi" 2 => "A. Vargas" 3 => "A. Maíz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "/S0034-98872011000300015" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev Med Chil" "fecha" => "2011" "volumen" => "139" "paginaInicial" => "373" "paginaFinal" => "381" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21879172" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "6" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Preventive intervention possibilities in radiotherapy- and chemotherapy-induced oral mucositis: Results of meta-analyses" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "M.A. Stokman" 1 => "F.K. Spijkervet" 2 => "H.M. Boezen" 3 => "J.P. Schouten" 4 => "J.L. Roodenburg" 5 => "E.G. de Vries" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "J Dent Res" "fecha" => "2006" "volumen" => "85" "paginaInicial" => "690" "paginaFinal" => "700" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16861284" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0212656712700100" "estado" => "S300" "issn" => "02126567" ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "7" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Management of oral mucositis in patients who have cancer" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "R.V. Lalla" 1 => "S.T. Sonis" 2 => "D.E. Peterson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.cden.2007.10.002" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Dent Clin North Am" "fecha" => "2008" "volumen" => "52" "paginaInicial" => "61" "paginaFinal" => "77" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18154865" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0140673609612903" "estado" => "S300" "issn" => "01406736" ] ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "8" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Measurement of secondary mucositis to oncohematologic treatment by means of different scale. Review" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "F. López-Castaño" 1 => "R.E. Oñate-Sánchez" 2 => "R. Roldán-Chicano" 3 => "M.C. Cabrerizo-Merino" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Med Oral Patol Oral Cir Bucal" "fecha" => "2005" "volumen" => "10" "paginaInicial" => "412" "paginaFinal" => "421" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16264377" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0212656709006428" "estado" => "S300" "issn" => "02126567" ] ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "9" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Cancer treatment-induced oral mucositis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "D. Alterio" 1 => "B.A. Jereczek-Fossa" 2 => "M.R. Fiore" 3 => "G. Piperno" 4 => "M. Ansarin" 5 => "R. Orecchia" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Anticancer Res" "fecha" => "2007" "volumen" => "27" "paginaInicial" => "1105" "paginaFinal" => "1125" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17465250" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0300289611000834" "estado" => "S300" "issn" => "03002896" ] ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "10" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Interventions for preventing oral mucositis for patients with cancer receiving treatment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "H.V. Worthington" 1 => "J.E. Clarkson" 2 => "G. Bryan" 3 => "S. Furness" 4 => "A.M. Glenny" 5 => "A. Littlewood" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/14651858.CD002771.pub3" "Revista" => array:4 [ "tituloSerie" => "Cochrane Database Syst Rev" "fecha" => "2011" "volumen" => "4" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24752403" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0055" "etiqueta" => "11" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Interventions for treating oral mucositis for patients with cancer receiving treatment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "J. Clarkson" 1 => "H. Worthington" 2 => "S. Furness" 3 => "M. McCabe" 4 => "T. Khalid" 5 => "S. Meyer" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:3 [ "tituloSerie" => "Cochrane Database Syst Rev" "fecha" => "2010" "volumen" => "8" ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "12" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Updated clinical practice guidelines for the prevention and treatment of mucositis" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Mucositis Study Section of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer and the International Society for Oral Oncology" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "D.M. Keefe" 1 => "M.M. Schubert" 2 => "L.S. Elting" 3 => "S.T. Sonis" 4 => "J.B. Epstein" 5 => "J.E. Raber-Durlacher" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/cncr.22484" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Cancer" "fecha" => "2007" "volumen" => "109" "paginaInicial" => "820" "paginaFinal" => "831" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17236223" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0065" "etiqueta" => "13" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Systematic review of laser and other light therapy for the management of oral mucositis in cancer patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Mucositis Study Group of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer/International Society of Oral Oncology (MASCC/ISOO)" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "C. Migliorati" 1 => "I. Hewson" 2 => "R.V. Lalla" 3 => "H.S. Antunes" 4 => "C.L. Estilo" 5 => "B. Hodgson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1007/s00520-012-1605-6" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Support Care Cancer" "fecha" => "2013" "volumen" => "21" "paginaInicial" => "333" "paginaFinal" => "341" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23001179" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0070" "etiqueta" => "14" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A systematic review with meta-analysis of the effect of low-level laser therapy (LLLT) in cancer therapy-induced oral mucositis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "J.M. Bjordal" 1 => "R.J. Bensadoun" 2 => "J. Tunèr" 3 => "L. Frigo" 4 => "K. Gjerde" 5 => "R.A. Lopes-Martins" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1007/s00520-011-1202-0" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Support Care Cancer" "fecha" => "2011" "volumen" => "19" "paginaInicial" => "1069" "paginaFinal" => "1077" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21660670" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0075" "etiqueta" => "15" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Efficacy of low-level laser therapy (LLLT) in oral mucositis: What have we learned from randomized studies and meta-analyses" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "R.J. Bensadoun" 1 => "R.G. Nair" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1089/pho.2012.9890" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Photomed Laser Surg" "fecha" => "2012" "volumen" => "30" "paginaInicial" => "191" "paginaFinal" => "192" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22486724" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 15 => array:3 [ "identificador" => "bib0080" "etiqueta" => "16" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Helium-neon laser effects on conditioning-induced oral mucositis in bone marrow transplantation patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Barasch" 1 => "D.E. Peterson" 2 => "J.M. Tanzer" 3 => "J.A. D’Ambrosio" 4 => "K. Nuki" 5 => "M.M. Schubert" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Cancer" "fecha" => "1995" "volumen" => "76" "paginaInicial" => "2550" "paginaFinal" => "2556" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8625084" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 16 => array:3 [ "identificador" => "bib0085" "etiqueta" => "17" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Low-energy laser therapy for prevention of oral mucositis in hematopoietic stem cell transplantation" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "G.C. Jaguar" 1 => "J.D. Prado" 2 => "I.N. Nishimoto" 3 => "M.C. Pinheiro" 4 => "D.O. de Castro Jr." 5 => "D.E. da Cruz Perez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1601-0825.2006.01330.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Oral Dis" "fecha" => "2007" "volumen" => "13" "paginaInicial" => "538" "paginaFinal" => "543" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17944669" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 17 => array:3 [ "identificador" => "bib0090" "etiqueta" => "18" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Low-power laser in the prevention of induced oral mucositis in bone marrow transplantation patients: A randomized trial" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "H.S. Antunes" 1 => "A.M. de Azevedo" 2 => "L.F. da Silva Bouzas" 3 => "C.A. Adão" 4 => "C.T. Pinheiro" 5 => "R. Mayhe" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1182/blood-2006-07-035022" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Blood" "fecha" => "2007" "volumen" => "109" "paginaInicial" => "2250" "paginaFinal" => "2255" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17053058" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 18 => array:3 [ "identificador" => "bib0095" "etiqueta" => "19" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A phase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> randomized double-blind placebo-controlled clinical trial to determine the efficacy of low level laser therapy for the prevention of oral mucositis in patients undergoing hematopoietic cell transplantation" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "M.M. Schubert" 1 => "F.P. Eduardo" 2 => "K.A. Guthrie" 3 => "J.C. Franquin" 4 => "R.J. Bensadoun" 5 => "C.A. Migliorati" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1007/s00520-007-0238-7" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Support Care Cancer" "fecha" => "2007" "volumen" => "15" "paginaInicial" => "1145" "paginaFinal" => "1154" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17393191" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0212656712700112" "estado" => "S300" "issn" => "02126567" ] ] ] ] ] ] ] 19 => array:3 [ "identificador" => "bib0100" "etiqueta" => "20" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The impact of low power laser in the treatment of conditioning-induced oral mucositis: A report of 11 clinical cases and their review" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "H.S. Antunes" 1 => "E.M. Ferreira" 2 => "V.D. de Matos" 3 => "C.T. Pinheiro" 4 => "C.G. Ferreira" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Med Oral Patol Oral Cir Bucal" "fecha" => "2008" "volumen" => "13" "paginaInicial" => "E189" "paginaFinal" => "E192" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18305441" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 20 => array:3 [ "identificador" => "bib0105" "etiqueta" => "21" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The use of low-energy laser (LEL) for the prevention of chemotherapy- and/or radiotherapy-induced oral mucositis in cancer patients: Results from two prospective studies" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "M.T. Genot-Klastersky" 1 => "J. Klastersky" 2 => "F. Awada" 3 => "A. Awada" 4 => "P. Crombez" 5 => "M.D. Martinez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1007/s00520-008-0439-8" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Support Care Cancer" "fecha" => "2008" "volumen" => "16" "paginaInicial" => "1381" "paginaFinal" => "1387" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18458964" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 21 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "22" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Severity of oral mucositis in patients undergoing hematopoietic cell transplantation and an oral laser phototherapy protocol: A survey of 30 patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "F.P. Eduardo" 1 => "L. Bezinelli" 2 => "A.C. Luiz" 3 => "L. Correa" 4 => "C. Vogel" 5 => "C.P. Eduardo" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1089/pho.2007.2225" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Photomed Laser Surg" "fecha" => "2009" "volumen" => "27" "paginaInicial" => "137" "paginaFinal" => "144" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18699729" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 22 => array:3 [ "identificador" => "bib0115" "etiqueta" => "23" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Use of therapeutic laser for prevention and treatment of oral mucositis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "V.Y. Khouri" 1 => "A.B. Stracieri" 2 => "M.C. Rodrigues" 3 => "D.A. Moraes" 4 => "F. Pieroni" 5 => "B.P. Simões" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Braz Dent J" "fecha" => "2009" "volumen" => "20" "paginaInicial" => "215" "paginaFinal" => "220" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19784467" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 23 => array:3 [ "identificador" => "bib0120" "etiqueta" => "24" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The prevention of induced oral mucositis with low-level laser therapy in bone marrow transplantation patients: A randomized clinical trial" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "G.B. Silva" 1 => "E.F. Mendonça" 2 => "C. Bariani" 3 => "H.S. Antunes" 4 => "M.A. Silva" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1089/pho.2009.2699" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Photomed Laser Surg" "fecha" => "2011" "volumen" => "29" "paginaInicial" => "27" "paginaFinal" => "31" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20969443" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 24 => array:3 [ "identificador" => "bib0125" "etiqueta" => "25" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Low-energy He/Ne laser in the prevention of radiation-induced mucositis A multicenter phase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> randomized study in patients with head and neck cancer" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "R.J. Bensadoun" 1 => "J.C. Franquin" 2 => "G. Ciais" 3 => "V. Darcourt" 4 => "M.M. Schubert" 5 => "M. Viot" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Support Care Cancer" "fecha" => "1999" "volumen" => "7" "paginaInicial" => "244" "paginaFinal" => "252" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10423050" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 25 => array:3 [ "identificador" => "bib0130" "etiqueta" => "26" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Effect of low level helium-neon (He-Ne) laser therapy in the prevention & treatment of radiation induced mucositis in head & neck cancer patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "G. Arun Maiya" 1 => "M.S. Sagar" 2 => "D. Fernandes" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Indian J Med Res" "fecha" => "2006" "volumen" => "124" "paginaInicial" => "399" "paginaFinal" => "402" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17159259" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 26 => array:3 [ "identificador" => "bib0135" "etiqueta" => "27" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Efficacy of He-Ne Laser in the prevention and treatment of radiotherapy-induced oral mucositis in oral cancer patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "H. Arora" 1 => "K.M. Pai" 2 => "A. Maiya" 3 => "M.S. Vidyasagar" 4 => "A. Rajeev" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.tripleo.2007.07.043" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod" "fecha" => "2008" "volumen" => "105" "paginaInicial" => "180" "paginaFinal" => "186" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18230388" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 27 => array:3 [ "identificador" => "bib0140" "etiqueta" => "28" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Improvement in quality of life of an oncological patient by laser phototherapy" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "L. Campos" 1 => "A. Simões" 2 => "P.H. Sá" 3 => "P. Eduardo Cde" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1089/pho.2008.2300" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Photomed Laser Surg" "fecha" => "2009" "volumen" => "27" "paginaInicial" => "371" "paginaFinal" => "374" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18800946" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 28 => array:3 [ "identificador" => "bib0145" "etiqueta" => "29" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Evaluation of low-level laser therapy in the prevention and treatment of radiation-induced mucositis: A double-blind randomized study in head and neck cancer patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "P.A. Carvalho" 1 => "G.C. Jaguar" 2 => "A.C. Pellizzon" 3 => "J.D. Prado" 4 => "R.N. Lopes" 5 => "F.A. Alves" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.oraloncology.2011.08.021" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Oral Oncol" "fecha" => "2011" "volumen" => "47" "paginaInicial" => "1176" "paginaFinal" => "1181" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21911312" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 29 => array:3 [ "identificador" => "bib0150" "etiqueta" => "30" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Laser phototherapy as a treatment for radiotherapy-induced oral mucositis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "M.D. Lino" 1 => "F.B. Carvalho" 2 => "L.R. Oliveira" 3 => "E.B. Magalhães" 4 => "A.L. Pinheiro" 5 => "L.M. Ramalho" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Braz Dent J" "fecha" => "2011" "volumen" => "22" "paginaInicial" => "162" "paginaFinal" => "165" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21537592" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 30 => array:3 [ "identificador" => "bib0155" "etiqueta" => "31" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Pilot study of laser effects on oral mucositis in patients receiving chemotherapy" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S.F. Wong" 1 => "P. Wilder-Smith" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Cancer J" "fecha" => "2002" "volumen" => "8" "paginaInicial" => "247" "paginaFinal" => "254" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12074324" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 31 => array:3 [ "identificador" => "bib0160" "etiqueta" => "32" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Patients with moderate chemotherapy-induced mucositis: Pain therapy using low intensity lasers" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A.G. Nes" 1 => "M.B. Posso" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1466-7657.2004.00401.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Int Nurs Rev" "fecha" => "2005" "volumen" => "52" "paginaInicial" => "68" "paginaFinal" => "72" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15725279" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 32 => array:3 [ "identificador" => "bib0165" "etiqueta" => "33" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Low-level laser therapy in the prevention and treatment of chemotherapy-induced oral mucositis in young patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "M.M. Abramoff" 1 => "N.N. Lopes" 2 => "L.A. Lopes" 3 => "L.L. Dib" 4 => "A. Guilherme" 5 => "E.M. Caran" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1089/pho.2007.2144" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Photomed Laser Surg" "fecha" => "2008" "volumen" => "26" "paginaInicial" => "393" "paginaFinal" => "400" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18754720" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 33 => array:3 [ "identificador" => "bib0170" "etiqueta" => "34" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Effect of irradiation with red and infrared laser in the treatment of oral mucositis: A pilot study with patients undergoing chemotherapy with 5-FU" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "C.B. Cunha" 1 => "F.P. Eduardo" 2 => "D.M. Zezell" 3 => "L.M. Bezinelli" 4 => "P.P. Shitara" 5 => "L. Correa" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1007/s10103-012-1089-0" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Lasers Med Sci" "fecha" => "2012" "volumen" => "27" "paginaInicial" => "1233" "paginaFinal" => "1240" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22588683" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 34 => array:3 [ "identificador" => "bib0175" "etiqueta" => "35" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Management of chemo- and radiotherapy induced oral mucositis with low-energy laser: Initial results of A.C. Camargo Hospital" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "R.L. Sandoval" 1 => "D.H. Koga" 2 => "L.S. Buloto" 3 => "R. Suzuki" 4 => "L.L. Dib" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Appl Oral Sci" "fecha" => "2003" "volumen" => "11" "paginaInicial" => "337" "paginaFinal" => "341" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21394411" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 35 => array:3 [ "identificador" => "bib0180" "etiqueta" => "36" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Laser phototherapy as topical prophylaxis against head and neck cancer radiotherapy-induced oral mucositis: Comparison between low and high/low power lasers" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Simões" 1 => "F.P. Eduardo" 2 => "A.C. Luiz" 3 => "L. Campos" 4 => "P.H. Sá" 5 => "M. Cristófaro" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/lsm.20758" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Lasers Surg Med" "fecha" => "2009" "volumen" => "41" "paginaInicial" => "264" "paginaFinal" => "270" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19347940" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 36 => array:3 [ "identificador" => "bib0185" "etiqueta" => "37" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Efficacy of low-level laser therapy and aluminum hydroxide in patients with chemotherapy and radiotherapy-induced oral mucositis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "A.G. Lima" 1 => "R. Antequera" 2 => "M.P. Peres" 3 => "I.M. Snitcosky" 4 => "M.H. Federico" 5 => "R.C. Villar" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Braz Dent J" "fecha" => "2010" "volumen" => "21" "paginaInicial" => "186" "paginaFinal" => "192" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21203698" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 37 => array:3 [ "identificador" => "bib0190" "etiqueta" => "38" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Use of 660-nm diode laser in the prevention and treatment of human oral mucositis induced by radiotherapy and chemotherapy" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "T. Zanin" 1 => "F. Zanin" 2 => "A.A. Carvalhosa" 3 => "P.H. Castro" 4 => "M.T. Pacheco" 5 => "I.C. Zanin" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1089/pho.2008.2242" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Photomed Laser Surg" "fecha" => "2010" "volumen" => "28" "paginaInicial" => "233" "paginaFinal" => "237" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19764899" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 38 => array:3 [ "identificador" => "bib0195" "etiqueta" => "39" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Low level helium neon laser therapy for chemoradiotherapy induced oral mucositis in oral cancer patients - A randomized controlled trial" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "A.P. Gautam" 1 => "D.J. Fernandes" 2 => "M.S. Vidyasagar" 3 => "G.A. Maiya" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.oraloncology.2012.03.008" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Oral Oncol" "fecha" => "2012" "volumen" => "48" "paginaInicial" => "893" "paginaFinal" => "897" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22502814" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0212656713001637" "estado" => "S300" "issn" => "02126567" ] ] ] ] ] ] ] 39 => array:3 [ "identificador" => "bib0200" "etiqueta" => "40" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Low level laser therapy for concurrent chemoradiotherapy induced oral mucositis in head and neck cancer patients - A triple blinded randomized controlled trial" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "A.P. Gautam" 1 => "D.J. Fernandes" 2 => "M.S. Vidyasagar" 3 => "A.G. Maiya" 4 => "B.M. Vadhiraja" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.radonc.2012.06.011" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Radiother Oncol" "fecha" => "2012" "volumen" => "104" "paginaInicial" => "349" "paginaFinal" => "354" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22884841" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 40 => array:3 [ "identificador" => "bib0205" "etiqueta" => "41" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Oral mucositis prevention by low-level laser therapy in head-and-neck cancer patients undergoing concurrent chemoradiotherapy: A phase <span class="elsevierStyleSmallCaps">iii</span> randomized study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Gouvêa de Lima" 1 => "R.C. Villar" 2 => "G. de Castro Jr." 3 => "R. Antequera" 4 => "E. Gil" 5 => "M.C. Rosalmeida" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ijrobp.2010.10.012" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Int J Radiat Oncol Biol Phys" "fecha" => "2012" "volumen" => "82" "paginaInicial" => "270" "paginaFinal" => "275" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21163585" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/00257753/0000014300000004/v1_201407280052/S0025775313006556/v1_201407280052/es/main.assets" "Apartado" => null "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/00257753/0000014300000004/v1_201407280052/S0025775313006556/v1_201407280052/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0025775313006556?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Mayo | 4 | 1 | 5 |
2023 Marzo | 2 | 1 | 3 |
2017 Octubre | 12 | 0 | 12 |
2017 Septiembre | 28 | 12 | 40 |
2017 Agosto | 35 | 7 | 42 |
2017 Julio | 30 | 1 | 31 |
2017 Junio | 20 | 12 | 32 |
2017 Mayo | 33 | 4 | 37 |
2017 Abril | 23 | 4 | 27 |
2017 Marzo | 29 | 14 | 43 |
2017 Febrero | 27 | 4 | 31 |
2017 Enero | 43 | 0 | 43 |
2016 Diciembre | 46 | 6 | 52 |
2016 Noviembre | 61 | 1 | 62 |
2016 Octubre | 67 | 5 | 72 |
2016 Septiembre | 59 | 9 | 68 |
2016 Agosto | 39 | 5 | 44 |
2016 Junio | 0 | 1 | 1 |
2016 Mayo | 0 | 1 | 1 |
2014 Octubre | 1 | 0 | 1 |
2014 Septiembre | 1 | 1 | 2 |
2014 Agosto | 2 | 1 | 3 |
2014 Julio | 2 | 0 | 2 |