se ha leído el artículo
array:24 [ "pii" => "S1870345316000075" "issn" => "18703453" "doi" => "10.1016/j.rmb.2015.08.007" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2016-03-01" "aid" => "112" "copyright" => "Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Biología" "copyrightAnyo" => "2016" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Revista Mexicana de Biodiversidad. 2016;87:101-8" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 1222 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 28 "HTML" => 817 "PDF" => 377 ] ] "itemSiguiente" => array:19 [ "pii" => "S1870345316000099" "issn" => "18703453" "doi" => "10.1016/j.rmb.2015.08.008" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2016-03-01" "aid" => "114" "copyright" => "Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Biología" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Revista Mexicana de Biodiversidad. 2016;87:109-22" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 1725 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 48 "HTML" => 1226 "PDF" => 451 ] ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Ecología</span>" "titulo" => "Estructura y composición de la comunidad de escarabajos (Coleoptera: Scarabaeoidea) en el cerro Chacateca, Zapotitlán, Puebla, México" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "109" "paginaFinal" => "122" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Structure and composition of the community of beetles (Coleoptera: Scarabaeoidea) from Chacateca's Hill, Zapotitlán, Puebla, Mexico" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0040" "etiqueta" => "Figura 8" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr8.jpeg" "Alto" => 1946 "Ancho" => 2218 "Tamanyo" => 136463 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Gráfica de rango-abundancia de los ensambles de escarabajos fitófagos en los 3 sitios de muestreo en el cerro Chacateca, Puebla.</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Alma L. Trujillo-Miranda, Hortensia Carrillo-Ruiz, Sombra P. Rivas-Arancibia, A. Rosa Andrés-Hernández" "autores" => array:4 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Alma L." "apellidos" => "Trujillo-Miranda" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Hortensia" "apellidos" => "Carrillo-Ruiz" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Sombra P." "apellidos" => "Rivas-Arancibia" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "A. Rosa" "apellidos" => "Andrés-Hernández" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1870345316000099?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/18703453/0000008700000001/v1_201603200112/S1870345316000099/v1_201603200112/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:18 [ "pii" => "S1870345316000361" "issn" => "18703453" "doi" => "10.1016/j.rmb.2016.01.025" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2016-03-01" "aid" => "141" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Revista Mexicana de Biodiversidad. 2016;87:92-100" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 1040 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 24 "HTML" => 709 "PDF" => 307 ] ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Ecología</span>" "titulo" => "Variación nictemeral de los ensamblajes de macrocrustáceos en una playa arenosa del centro-norte de Veracruz, México" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "92" "paginaFinal" => "100" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Nictemeral variation of macrocrustacean assemblages in a sandy beach from north-central Veracruz, Mexico" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0020" "etiqueta" => "Figura 4" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr4.jpeg" "Alto" => 3620 "Ancho" => 3315 "Tamanyo" => 946789 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Densidad total de macrocrustáceos durante momentos de marea de un ciclo nictemeral en la playa Villa Rica.</p> <p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">DicN: diciembre luna nueva; FebM: febrero cuarto menguante; MarC: marzo cuarto creciente; MayN: mayo luna nueva; OctM: octubre cuarto menguante; JulLL: julio luna llena.y</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Arturo Rocha-Ramírez, Rafael Chávez-López, Ingrid Antillón-Zaragoza, Francisco Ali Fuentes-Mendoza" "autores" => array:4 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Arturo" "apellidos" => "Rocha-Ramírez" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Rafael" "apellidos" => "Chávez-López" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Ingrid" "apellidos" => "Antillón-Zaragoza" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Francisco Ali" "apellidos" => "Fuentes-Mendoza" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1870345316000361?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/18703453/0000008700000001/v1_201603200112/S1870345316000361/v1_201603200112/es/main.assets" ] "es" => array:21 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Ecología</span>" "titulo" => "Abundancia y distribución de ácaros parásitos (<span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> y <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp.) en lagartijas (<span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span>) de Chile central" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "101" "paginaFinal" => "108" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Mario Espinoza-Carniglia, Amado Pérez-Leiva, María Carolina Silva-de la Fuente, Pedro Victoriano-Sepúlveda, Lucila Moreno-Salas" "autores" => array:5 [ 0 => array:3 [ "nombre" => "Mario" "apellidos" => "Espinoza-Carniglia" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 1 => array:3 [ "nombre" => "Amado" "apellidos" => "Pérez-Leiva" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 2 => array:3 [ "nombre" => "María Carolina" "apellidos" => "Silva-de la Fuente" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] ] ] 3 => array:3 [ "nombre" => "Pedro" "apellidos" => "Victoriano-Sepúlveda" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 4 => array:4 [ "nombre" => "Lucila" "apellidos" => "Moreno-Salas" "email" => array:1 [ 0 => "lumoreno@udec.cl" ] "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:2 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Departamento de Zoología, Facultad de Ciencias Naturales y Oceanográficas, Universidad de Concepción. Barrio Universitario s/n, Casilla 160C, Concepción, Chile" "etiqueta" => "a" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Departamento de Ciencias Pecuarias, Facultad de Ciencias Veterinarias, Universidad de Concepción. Avenida Vicente Méndez, 595, Chillán, Chile" "etiqueta" => "b" "identificador" => "aff0010" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autora para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Abundance and distribution of parasitic mites (<span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> and <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp.) on lizards (<span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span>) of central Chile" ] ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 1121 "Ancho" => 1524 "Tamanyo" => 56891 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Abundancia de ácaros por zona corporal de <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span>. Barras negras: total de ácaros, barras grises: <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> y barras blancas: <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp.</p>" ] ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Introducción</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El mayor tamaño corporal de un hospedador provee mayor superficie disponible, lo que permite la adhesión de una mayor cantidad de parásitos (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0150">Krasnov, Poulin y Morand, 2006; Morand y Guégan, 2000</a>). Esta relación ha sido encontrada en organismos endoparásitos (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0120">Grutter y Poulin, 1998; Morand y Guégan, 2000; Poulin y Rohde, 1997</a>) y en ectoparásitos (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0105">Peña, Contreras y Castañeda, 2004; Rubio y Simonetti, 2009; Schall, Prendeville y Hanley, 2000</a>). A pesar de esto, el tamaño corporal del hospedador y el nivel de infestación no siempre están relacionados (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0050">Cunha-Barros y Rocha, 2000; Cunha-Barros et al., 2003</a>), probablemente porque los ectoparásitos también están influenciados por factores ambientales como humedad y radiación solar (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040">Clopton y Gold, 1993</a>).</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El sexo del hospedador es otro factor que se ha puesto a prueba para tratar de explicar la abundancia de parásitos en un hospedador. Estudios realizados en diversos taxones (e.g., salamandras, pitón bola, lagartijas, roedores y aves) muestran que los hospedadores macho tienden a presentar mayor carga parasitaria que las hembras (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0005">Anthony, Mendelson y Simons, 1994; Aubret, Bonnet, Harris y Maumelat, 2005; Klukowski y Nelson, 2001; Moore y Wilson, 2002; Morand, Goüy de Bellocq, Stanko y Miklisova, 2004; Poulin, 1996; Salkeld y Schwarzkopf, 2005; Schall y Marghoob, 1995; Schall et al<span class="elsevierStyleItalic">.</span>, 2000; Tschirren, Fitze y Richner, 2003; Zuk, 1990</a>). Se ha propuesto que estas diferencias en cargas parasitarias entre sexos pueden ocurrir por factores morfológicos —tamaño del hospedador—, factores fisiológicos —diferencias en los niveles hormonales o condiciones reproductoras— y factores ecológicos —comportamiento, interacciones sociales y alimentación— (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0140">Klukowski y Nelson, 2001; Marler y Moore, 1989; Poulin, 1996</a>).</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A nivel de infrapoblaciones —poblaciones de parásitos presentes en un individuo hospedador en un tiempo particular—, los parásitos tienden a distribuirse agrupadamente en algunos sectores del cuerpo de sus hospedadores por mayor disponibilidad de alimento o refugio. Por ejemplo, en lagartijas, los ácaros se encuentran principalmente en la zona gular, e.g., bolsillos de ácaros (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0010">Arnold, 1986; García-de la Peña, Gadsden y Salas-Westphal, 2010</a>), donde la piel es más elástica y tiende a sanar rápidamente, por el mayor nivel de irrigación sanguínea, minimizando el área dañada del cuerpo de su hospedador (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110">García-de la Peña et al., 2010</a>).</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La lagartija <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> Duméril y Bibron, 1837, es una especie perteneciente a la familia Liolaemidae (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0090">Etheridge y Espinoza, 2000</a>) que se caracteriza por habitar zonas templadas y frías (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0160">Kubisch, Fernández e Ibargüengoytía, 2011</a>), encontrándose en Argentina en la provincia de Río Negro, en Chile entre Vilches Alto (35°35′ S, 71°05′ O) y la Reserva Nacional Futaleufú (43°15′ S, 71°47′ O), habitando también en la isla Chiloé e isla Mocha (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0080">Elgueta et al., 2006; Pincheira-Donoso y Núñez, 2005; Veloso y Navarro, 1988</a>). Su alimentación es insectívora y frugívora, siendo un dispersor de semillas de plantas y arbustos (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0300">Willson, Sabag, Figueroa, Armesto y Caviedes, 1996</a>). Es una lagartija de hábitos diurnos y su modo reproductor es vivíparo, teniendo una frecuencia bianual o trianual (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135">Ibargüengoytia y Cussac, 1996</a>). Actualmente se encuentra categorizada como vulnerable (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0080">Elgueta et al<span class="elsevierStyleItalic">.</span>, 2006</a>). Para <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> se han descrito 6 especies de ácaros parásitos: 2 trombicúlidos –<span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0250">Stekol’nikov y González-Acuña, 2010</a> y <span class="elsevierStyleItalic">Morelacarus</span> sp. <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0255">Stekol’nikov y González-Acuña, 2015</a>–, parásitos solo en estado larval, con ninfas y adultos de vida libre (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0315">Hoffmann, 1990; Wharton y Fuller, 1952</a>), y 4 pterigosómidos <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma ligare</span>, <span class="elsevierStyleItalic">P. formosus</span>, <span class="elsevierStyleItalic">P. ovata</span> y <span class="elsevierStyleItalic">P. levissima</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0100">Fajfer y González-Acuña, 2013</a>, descritos como parásitos permanentes (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095">Fajfer, 2012</a>).</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En Chile, a pesar de los antecedentes históricos que muestran la recurrente presencia de ácaros en varias especies de reptiles, existe escasa información de su ecología. El objetivo de este estudio es determinar la distribución corporal y abundancia de ácaros en <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span>, identificando las zonas corporales mayormente parasitadas por ácaros. Además, se evalúa la relación del tamaño corporal y sexo de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> con respecto a la abundancia de ácaros.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0030">Materiales y métodos</span><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se recolectaron y analizaron 134 individuos de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span>: 58 machos, 50 hembras y 26 juveniles, obtenidos desde la región de la Araucanía (37°53′40.2” S, 72°28′29” O) hasta la región de Los Lagos (43°53′00.8” S, 72°55′45.3” O) en Chile, incluyendo la isla de Chiloé (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0005">fig. 1</a>), abarcando la distribución actual descrita para <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0285">Vera-Escalona, Coronado, Muñoz-Mendoza y Victoriano, 2010</a>) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>). Los ejemplares de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> fueron capturados a mano y con lazo, registrándose el sitio de captura, tamaño, sexo —macho (M) o hembra (H)— y estado de desarrollo —juvenil (J) o adulto (A)—. Para diferenciar estado adulto de juvenil se consideró la presencia de caracteres sexuales completamente desarrollados, basándose en el criterio de la hembra grávida de menor tamaño (46.59<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm) y la presencia de hemipenes y poros cloacales, en el caso de los machos (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0175">Mella, 2005</a>). Todos los individuos fueron sacrificados y conservados en alcohol al 95%. Posteriormente, cada ejemplar de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> fue observado bajo estereomicroscopio y se recolectaron los ácaros de todo el cuerpo del hospedador, considerando 12 zonas corporales (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0010">fig. 2</a>). Los ácaros recolectados fueron preservados en alcohol al 95%; aclarados en solución Nesbitt y montados de forma permanente en solución Berlese (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0145">Krantz y Walter, 2009</a>), posteriormente se identificaron con base en <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020">Brennan y Goff (1977)</a>, <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0100">Fajfer y González-Acuña (2013)</a>, <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0145">Krantz y Walter (2009)</a> y <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0250">Stekol’nikov y González-Acuña (2010)</a>, bajo un microscopio óptico de luz (Motic modelo BA210) con aumento 400x. Los ejemplares montados fueron almacenados en la colección del laboratorio de Ecología Parasitaria, Universidad de Concepción.</p><elsevierMultimedia ident="fig0005"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="fig0010"></elsevierMultimedia><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se calculó la abundancia total y frecuencia por zona del cuerpo del hospedador: zona anterior: mandibular [Ma], gular [Gu], auditiva [Au; lado izquierdo y derecho], antehumeral [Ah; lado izquierdo y derecho], axilar [Ax; lado izquierdo y derecho] y abdominal [Ab]; zona del flanco [Fl; lado izquierdo y derecho]; zona femoral [Fe; lado izquierdo y derecho]; zona posterior: inguinal [In; lado izquierdo y derecho], cloacal [Cl], base de la cola [Co] y línea dorsal [Ld] (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0010">fig. 2</a>). Previo a los análisis, se diferenció el lado izquierdo y derecho con la prueba de Wilcoxon, no observándose diferencias significativas entre ambos lados, por lo que los datos fueron evaluados en conjunto para cada zona (<span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>134, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.05, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>133). Se calculó la prevalencia —número de hospedadores infestados dividido entre el total de hospedadores examinados, P%—; abundancia promedio —número de parásitos por hospedador dividido por el total de hospedadores, incluyendo hospedadores no infestados, AP—; intensidad promedio —número total de parásitos dividido entre el número de hospedadores parasitados, IP—. Todos estos registros fueron realizados por género (hembra o macho) y estado de desarrollo (adulto o juvenil).</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se evaluó la normalidad de los datos mediante la prueba de Shapiro-Wilk (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0325">Shapiro y Wilk, 1965</a>), y como estos no se ajustaron a la distribución normal (<span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>134, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.05, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>133) se utilizó estadística no paramétrica. Para evaluar las diferencias en abundancias e intensidades parasitarias entre machos, hembras y juveniles se utilizó la prueba de Wilcoxon. Esta misma prueba fue realizada para evaluar las diferencias de LHC entre machos y hembras (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0295">Wilcoxon, 1945</a>). Para evaluar las diferencias en la distribución de los ácaros en el cuerpo del hospedador se utilizó la prueba de Kruskal-Wallis y la de signos de rangos de Wilcoxon. Para evaluar diferencias en la prevalencia de cada especie de ácaro en cada lagartija analizada se realizó una prueba de Chi-cuadrado; esta misma prueba fue realizada para evaluar las diferencias entre prevalencia entre machos y hembras, juveniles y adultos. Se aplicó correlación de Spearman para evaluar la asociación entre tamaño corporal del hospedador (LHC) y abundancia de ácaros. Para todos los análisis estadísticos se utilizaron los programas Quantitative Parasitology (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220">Reiczigel y Rózsa, 2005</a>), InfoStat (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0310">Di Rienzo et al., 2015</a>) y JMP® 7.0.1 (SAS Institute Inc). El nivel de significación para todas las pruebas estadísticas realizadas fue de 0.05.</p></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Resultados</span><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Del total de individuos <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> analizados, 52 (38.8%) se encontraron infestados por ácaros, aislándose en total 835 ácaros; el 15.6% perteneció al género <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> (Acari: Pterygosomatidae) y el 84.4% correspondió a <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis.</span> Esta última especie presentó una prevalencia del 34.3% y abundancia promedio de 5.26 ácaros por hospedador, valores que son significativamente mayores a los presentados por <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp., cuya prevalencia y abundancia promedio fueron del 8.2 y 0.97% ácaros por individuo, respectivamente (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No encontramos diferencias significativas entre las LHC de machos (<span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58, promedio<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58.18<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm, DE<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.96) y hembras (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>50, promedio<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>57.85<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm, DE<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>±<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1.03) (<span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.7510; gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>107). Los juveniles de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> se encontraron menos parasitados que los adultos (AP: <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.037, P%: <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.024, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span> 133; <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0015">tabla 3</a>). Las lagartijas hembras no presentaron diferencias en niveles de prevalencia (M: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58; H: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>50; P%: <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.693, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>107), intensidad promedio (M: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">=</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58; H: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">=</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>50; IP: <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.694, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>107) y abundancia promedio (M: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58; H: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>50; AP: <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.527, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>107) con respecto a los machos para <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span>. Para <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. tampoco se encontró diferencia en la abundancia de ácaros (M: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">=</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58; H: <span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">=</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>50; <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.06, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>107) entre hospedadores machos y hembras. Tampoco se observó asociación significativa entre la abundancia de ácaros y el tamaño del hospedador para <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> (<span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">=</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>134, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.8221; rho<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.02, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>133) y tampoco para <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. (<span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">=</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>134, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.5672; rho<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.05, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>133).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0015"></elsevierMultimedia><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En cuanto a la infestación observada en las zonas corporales del hospedador, el 61.7% de <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> se encontró en la zona femoral y el 24.7% se ubicó en el flanco; mientras que <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. no mostró preferencia por alguna zona corporal (<span class="elsevierStyleItalic">n</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">=</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>134, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.1029, gl<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>133), aunque el 76.9% se encontró en la zona del flanco (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0015">fig. 3</a>). La zona inguinal y mandibular del hospedador no estaba parasitada por ninguna de las 2 especies de ácaros; mientras que en las zonas del flanco, gular y antehumeral coexisten ambas especies de ácaros.</p><elsevierMultimedia ident="fig0015"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Discusión</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se encontraron 2 especies de ácaros parásitos <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> y <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. La primera especie ha sido descrita en estadio larval en <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span>, <span class="elsevierStyleItalic">Pristidactylus torquatus</span> (Philippi, 1861), <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus tenuis</span> (Dumeril y Bibron, 1837) y <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus lemniscatus</span> Gravenhorst, 1838 (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0250">Stekol’nikov y González-Acuña, 2010, 2015</a>); mientras que las especies del género <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> parasitan a lagartijas del género <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus</span>, además de especies de Agamidae y Gerrhosauridae (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095">Fajfer, 2012</a>). En este estudio, las abundancias y prevalencias documentadas en las 22 localidades fueron menores a las registradas por <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0230">Rubio y Simonetti (2009)</a>, quienes encuentran un 100% de prevalencia en <span class="elsevierStyleItalic">L. tenuis</span> Duméril y Bibron, 1837. Por el contrario, <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030">Carothers y Jaksic (2001)</a> hallan que <span class="elsevierStyleItalic">L. tenuis</span> alcanza el 49% de prevalencia de ácaros y esta prevalencia es variable entre distintas especies de hospedadores del género <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus</span> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030">Carothers y Jaksic, 2001</a>). Sin embargo, es importante considerar que <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030">Carothers y Jaksic (2001)</a> analizaron solamente una localidad para evaluar la distribución altitudinal y los niveles de prevalencia pueden ser bastante variables en un rango distribucional más amplio. Esta variación latitudinal en los niveles de parasitismo de <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> ha sido estudiada en el rango de distribución de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span>. Esta especie de ácaro presenta localidades de su distribución con el 100% de prevalencia, sin embargo, otras localidades tienen prevalencias mucho menores; probablemente las variaciones microclimáticas en los niveles de radiación solar, temperatura y humedad en el hábitat fragmentado del hospedador estén causando estas variaciones (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0085">Espinoza-Carniglia, Silva-de la Fuente, Pérez, Victoriano y Moreno, 2015</a>). Otras especies de lagartijas de distintos géneros se presentan muy parasitadas, como es el caso de <span class="elsevierStyleItalic">Tropidurus torquatus</span> Wied-Neuwied, 1820, la cual presenta altos niveles de intensidad promedio (86.4 ácaros/hospedador), con respecto a <span class="elsevierStyleItalic">Mabuya agilis</span> Raddi, 1823 (20.9 ácaros/hospedador), <span class="elsevierStyleItalic">M. macrorhyncha</span> Hoge, 1946 (11.1 ácaros/hospedador) y <span class="elsevierStyleItalic">Cnemidophorus littoralis</span> Rocha, Araujo, Vrcibradic y Costa, 2000 (19.1 ácaros/hospedador) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0055">Cunha-Barros et al<span class="elsevierStyleItalic">.</span>, 2003</a>). Las especies de lagartijas anteriormente mencionadas presentaban prevalencias del 100%, excepto <span class="elsevierStyleItalic">C. littoralis</span> con una prevalencia del 95.2% (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0055">Cunha-Barros et al., 2003</a>). La forma de las escamas y el comportamiento de las lagartijas serían factores determinantes de la abundancia de ácaros, por lo que la alta abundancia y prevalencia podría ser explicada por las escamas imbricadas y el comportamiento sedentario de los hospedadores (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0055">Cunha-Barros et al., 2003</a>), lo que podría facilitar la adhesión de larvas. La menor abundancia y prevalencia documentada en el presente estudio, con respecto a otros autores, podría ser efecto de la fragmentación de los bosques templados (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0230">Rubio y Simonetti, 2009</a>), ya que en cada parche se modifican las condiciones de temperatura, humedad e incidencia de la luz, factores determinantes en el ciclo de vida de los ácaros (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040">Clopton y Gold, 1993</a>).</p><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Contrario a lo esperado, no se observó asociación entre el tamaño de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> (LHC) y la abundancia de ácaros, lo que contrasta con otros estudios que indican que existe estrecha relación entre estos parámetros (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0330">Tompkins y Clayton, 1999</a>). Por lo tanto, el tamaño del cuerpo del hospedador parece no ser siempre un factor importante que afecta los niveles de infestación por ácaros (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0305">Cunha-Barros y Rocha, 1995; Cunha-Barros et al<span class="elsevierStyleItalic">.</span>, 2003; Delfino, Ribeiro, Furtado, Anjos y Almeida, 2011; García-de la Peña et al., 2004; Heredia, Vicente, Robles y Halloy, 2014; Krasnov, Shenbrot, Khokhlova y Degen, 2004; Rocha et al., 2008</a>), ya que otros factores podrían estar afectando la carga presente en el hospedador, como cambios hormonales (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140">Klukowski y Nelson, 2001</a>) o comportamiento (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0210">Poulin, 1996</a>). Por ejemplo, los juveniles que son de menor tamaño se encontraron menos parasitados que los adultos, lo que podría ser debido a que los individuos juveniles experimentan mudas más constantemente que los adultos, dificultando el establecimiento de parásitos sobre su superficie corporal (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0025">Camacho y Pérez-Lara, 2009; García-de la Peña et al., 2010; Rubio y Simonetti, 2009</a>).</p><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Respecto al sexo, no se encontró diferencia significativa en la prevalencia y abundancia media entre machos y hembras; resultados similares han sido obtenidos en otros estudios (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0060">Delfino et al., 2011; García-de la Peña et al., 2004</a>), explicando que en estos casos existe baja selectividad de los ácaros por alguno de los sexos (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0035">Carvalho, Araújo y da Silva, 2006</a>). Estos resultados contrastan con otras investigaciones que han encontrado mayor cantidad de parasitismo para hospedadores machos (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0230">Rubio y Simonetti, 2009; Schall et al., 2000</a>), explicado por los niveles de testosterona, ya que es una hormona que estimula la territorialidad, actividad locomotora y el tamaño del ámbito hogareño de lagartijas machos (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0065">DeNardo y Sinervo, 1994; Marler y Moore, 1989</a>), aumentando la cantidad de hábitats visitados por los hospedadores, dejándolos expuestos a una mayor cantidad de larvas de ácaros que buscan hospedadores (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0075">Eisen, Eisen y Lane, 2001; Tälleklint-Eisen y Eisen, 1999</a>). Esta hormona, además, ha sido asociada a un efecto inmunosupresor, lo que haría a los machos más susceptibles a la infestación, sin embargo, este efecto inmunosupresor no estaría asociado a una mayor carga parasitaria (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0200">Oppliger, Giorgi, Conelli, Nembrini y John-Alder, 2004</a>).</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Respecto a la distribución corporal, existen zonas corporales de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> que no fueron parasitadas, como las zonas inguinal y mandibular, por lo que es probable que no presenten un lugar favorable para los ácaros. La zona inguinal se encuentra en constante roce, lo que dificultaría la adhesión de ácaros, mientras que la zona mandibular se encuentra muy expuesta al ambiente y las escamas están muy unidas entre sí. Por el contrario, existen zonas corporales que se encuentran parasitadas exclusivamente por <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> como la zona femoral, cloacal, base de la cola, línea dorsal, abdominal, axilar y auditiva, estas 4 últimas parasitadas en baja intensidad probablemente debido a que se encuentran más expuestas al ambiente, lo que no proporciona suficiente protección contra el roce y la luz solar. <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. se comporta de forma distinta, no encontrándose en las zonas anteriormente mencionadas, lo que podría deberse a la forma que posee esta especie de ácaro, que es muy similar a la forma de las escamas de la zona del flanco, donde se refugia bajo ellas protegiéndose del roce e incidencia de la luz solar (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0335">Bertrand, 2002</a>). Ambas especies también comparten la zona gular y antehumeral; esta situación no es poco común, de hecho, es posible la coexistencia en un mismo hábitat entre especies de ácaros parásitos (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165">Lanciani, 1970</a>). En algunos estudios se ha registrado que la tasa reproductora de cada especie, estación del año, distribución, tipo de hábitat del hospedador y la competencia directa entre ácaros por los mejores sitios para adherirse en el cuerpo del hospedador, son factores que pueden determinar el reparto diferencial de los recursos, y esto les permite coexistir en tiempo y espacio (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0165">Lanciani, 1970; Mitchell, 1964</a>). En este caso, <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. al adherirse bajo las escamas en la zona del flanco genera un levantamiento de las escamas de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span>, lo que permite que queden espacios disponibles y con un mayor acceso para <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span>. Además, es posible que estas zonas hayan evolucionado como una adaptación al ectoparasitismo, concentrando los ácaros en ciertas regiones corporales y minimizando el daño, debido a que estas zonas tienden a ser más elásticas y de rápida regeneración (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110">García-de la Peña et al., 2010</a>). Otros autores han planteado que probablemente exista una relación entre el tiempo en que el parásito se encuentra adherido sobre el hospedador y el lugar en el que se adhieren las larvas (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0115">Goldberg y Bursey, 1993</a>), es decir, los que son ectoparásitos durante cortos periodos de tiempo se ubicarían en zonas corporales del hospedador de fácil acceso desde el ambiente. Sin embargo, los que son ectoparásitos por periodos de tiempo más largo es probable que se encuentren en zonas corporales más protegidas.</p><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Existen múltiples factores que determinan la distribución de una especie tanto en la población de hospedadores como sobre el individuo. En este estudio no se logró evidenciar que el sexo y el tamaño corporal influyan en la distribución de <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> en la población de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span>. Existieron diferencias entre <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> y <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. con respecto a la distribución corporal, lo que podría ser atribuido principalmente a la forma de las escamas que favorece a cada una de las especies en distintas zonas corporales de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span>.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:10 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "xres618648" "titulo" => "Resumen" "secciones" => array:1 [ 0 => array:1 [ "identificador" => "abst0005" ] ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec632664" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:3 [ "identificador" => "xres618647" "titulo" => "Abstract" "secciones" => array:1 [ 0 => array:1 [ "identificador" => "abst0010" ] ] ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec632663" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Introducción" ] 5 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Materiales y métodos" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Resultados" ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Discusión" ] 8 => array:2 [ "identificador" => "xack208233" "titulo" => "Agradecimientos" ] 9 => array:1 [ "titulo" => "Referencias" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2015-03-25" "fechaAceptado" => "2015-08-28" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec632664" "palabras" => array:4 [ 0 => "Trombiculidae" 1 => "Pterygosomatidae" 2 => "Infestación" 3 => "Prevalencia" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec632663" "palabras" => array:4 [ 0 => "Trombiculidae" 1 => "Pterygosomatidae" 2 => "Infestation" 3 => "Prevalence" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:2 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<span id="abst0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Con el objetivo de analizar la abundancia y distribución de ácaros en la lagartija <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> y su relación con el tamaño corporal y sexo del hospedador, se extrajeron 835 ácaros de 134 individuos de <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> capturados en Chile central —regiones de la Araucanía hasta Los Lagos, incluyendo la isla de Chiloé—. Se calculó la prevalencia y abundancia total de ácaros por hospedador y abundancia por zona corporal. Se analizó la relación entre el tamaño corporal del hospedador y la abundancia de ácaros. El 39% de las lagartijas presentó ácaros, identificándose las especies <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> (prevalencia<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>34.3%) y <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. (prevalencia 8.2%). No se encontró asociación significativa entre tamaño corporal del hospedador ni el sexo con la abundancia de ácaros. Las zonas corporales del hospedador mayormente parasitadas fueron la femoral y flanco, aunque la zona femoral estuvo parasitada solamente por <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span>. Se plantea que la forma de las escamas puede ser el factor que esté influenciando directamente la distribución corporal de estas especies de ácaros en <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> en Chile.</p></span>" ] "en" => array:2 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<span id="abst0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">In order to analyze the abundance and distribution of mites in the lizard <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> and its relationship with the body size and sex of the host, 835 mites from 134 specimens of <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> captured in central Chile —Araucanía Region to Los Lagos, including Chiloé Island— were studied. Prevalence, total abundance and abundance for each body region of the host were calculated. The relationship between the host body size and abundance of mites was analyzed. Mites were found in 39% of lizards, identifying 2 species <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> (prevalence 34.3%) and <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. (prevalence 8.2%). No significant association between host body size, sex and abundance of mites was found. The host body areas that had higher abundance of mites were: femoral and flank, although the femoral area was only parasitized by <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span>. We propose that the shape of the lizard scales could be the factor that is directly influencing the body distribution of these species of mites in <span class="elsevierStyleItalic">L. pictus</span> in Chile.</p></span>" ] ] "NotaPie" => array:1 [ 0 => array:1 [ "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0005">La revisión por pares es responsabilidad de la Universidad Nacional Autónoma de México.</p>" ] ] "multimedia" => array:6 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 1302 "Ancho" => 990 "Tamanyo" => 152530 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Localización geográfica de los puntos de muestreo de <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span>. Triángulos blancos: localidades sin ácaros parásitos; triángulos negros: localidades con presencia de <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> y <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp.; círculos negros: localidades solo con <span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> y cuadrados negros: localidades solo con <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp.</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "fig0010" "etiqueta" => "Figura 2" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr2.jpeg" "Alto" => 3330 "Ancho" => 2917 "Tamanyo" => 801027 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Zonas corporales de <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> consideradas en este estudio. Las imágenes muestran las escamas de algunas zonas corporales.</p>" ] ] 2 => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 1121 "Ancho" => 1524 "Tamanyo" => 56891 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Abundancia de ácaros por zona corporal de <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span>. Barras negras: total de ácaros, barras grises: <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> y barras blancas: <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp.</p>" ] ] 3 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabla 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Fecha de muestreo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Localidad \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Latitud (S) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Longitud (O) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Número de individuos \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">06-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Curacautín \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">38°13′04.9” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">71°48′34.2” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">7 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">08-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Parque Nacional Villarrica \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">39°25′11.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">71°46′50.7” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">3 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">09-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">San Juan de la Costa \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">40°34′30.1” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°42′39.6” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">10-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Puyehue \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">40°46′59.5” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°13′00.1” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">7 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">11-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Puerto Montt, Camino Alerce Andino \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">41°36′15.2” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°38′51.2” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">10 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">12-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Ancud, Chiloé \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">42°06′57.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°49′10.3” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">10 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">13-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">La Chacra, Chiloé \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">42°23′05.6” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°54′47.1” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">4 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">13-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Chonchi, Chiloé \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">42°37′30.9” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">74°06′28.9” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">3 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">15-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Chaitén \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">42°59′30.4” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°26′03.8” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">8 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">22-03-2007 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Cisnes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">43°53′00.8” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°55′45.3” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">11-01-2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Cuenca Río Puelo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">41°39′00.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°16′00.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">2 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">19-01-2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Salto el Indio, Malalcahuello \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">38°27′42.5” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">71°44′31.5” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">4 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">22-01-2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Camino Parque Oncol \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">39°44′52.3” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°20′54.5” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">23-01-2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Tres Chiflones Altos, Reserva Valdivia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">40°04′08.1” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°14′53.2” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">25-01-2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Entrada a Parque Tantauco, Chiloé \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">43°02′57.8” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°52′38.5” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">7 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">03-12-2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Camino Hueicolla, Alerce Costero \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">40°10′09.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°27′47.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">8 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">03-12-2008 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Camino La Unión, Hueicolla \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">40°16′06.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">73°19′43.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">05-04-2009 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Valle Las Trancas, camino a Shangrilá \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">37°53′ 40.2” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°28′29.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">4 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">25-11-2010 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Panguipulli, volcán Choshuenco \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">39°55′ 04.6” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">71°58′53.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">3 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">10-11-2011 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Reserva Nacional Llanquihue \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">41°19′ 38.4” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°25′24.9” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">9 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">11-11-2011 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Faldas volcán Osorno \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">41°07′ 58.9” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°32′07.5” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">12 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">12-11-2011 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Parque Nacional Puyehue \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">40°40′ 55.8” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">72°01′17.0” \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">12 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab1012760.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Localidades de muestreo de <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> en Chile central. Se indican las coordenadas de los sitios de muestreo y el número de lagartijas analizadas.</p>" ] ] 4 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabla 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Estadísticos descriptivos \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">E. araucanensis</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span> sp. \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Total \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Hospedadores infestados \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">46 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">11 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">52 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Prevalencia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0.343 (0.2659; 0.4289) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0.082 (0.0431; 0.1409) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0.388 (0.3092; 0.4738) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Intensidad promedio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">15.33 (11.09; 21.74) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">11.82 (6.55; 22.45) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">16.06 (12.06; 21.90) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Abundancia promedio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">5.26 (3.52; 7.95) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0.97 (0.40; 2.19) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">6.23 (4.36; 9.01) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab1012759.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Niveles de infestación por ácaros aislados sobre <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> en el presente estudio. En paréntesis se indica los intervalos de confianza.</p>" ] ] 5 => array:7 [ "identificador" => "tbl0015" "etiqueta" => "Tabla 3" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Número de hospedadores \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Prevalencia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Intensidad promedio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Abundancia promedio \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Hembras (H) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">50 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">0.360 (0.2384; 0.5000) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">13.72 (8.94; 20.89) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">4.94 (2.72; 8.50) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Machos (M) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">58 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">0.414 (0.2919; 0.5433) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">15.96 (9.46; 27.17) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">6.60 (3.67; 12.41) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Juveniles (J) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">26 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">0.154 (0.0544; 0.3436) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">17.25 (5.00; 33.75) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">2.65 (0.54; 8.38) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="table-entry ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="top">Adultos (H<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>M) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">108 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">0.389 (0.3004; 0.4860) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">15.00 (10.55; 22.12) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="char" valign="top">5.83 (3.83; 9.00) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab1012761.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Niveles de infestación por ácaros entre hembras, machos, juveniles y adultos de <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span>. En paréntesis se indican los intervalos de confianza.</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Referencias" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:62 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "Anthony et al., 1994" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Differential parasitism by sex on plethodontid salamanders and histological evidence for structural damage to the nasolabial groove" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "C. Anthony" 1 => "J. Mendelson" 2 => "R. Simons" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "American Midland Naturalist" "fecha" => "1994" "volumen" => "132" "paginaInicial" => "302" "paginaFinal" => "307" ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "Arnold, 1986" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Mite pockets of lizards, a possible means of reducing damage by ectoparasites" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "E. Arnold" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Biological Journal of Linnean Society" "fecha" => "1986" "volumen" => "29" "paginaInicial" => "1" "paginaFinal" => "21" ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "Aubret et al., 2005" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Sex differences in body size and ectoparasite load in the ball python, <span class="elsevierStyleItalic">Python regius</span>" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "F. Aubret" 1 => "X. Bonnet" 2 => "M. Harris" 3 => "S. Maumelat" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of Herpetology" "fecha" => "2005" "volumen" => "39" "paginaInicial" => "315" "paginaFinal" => "320" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0090429511023223" "estado" => "S300" "issn" => "00904295" ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0335" "etiqueta" => "Bertrand, 2002" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Morphologic adaptations to parasitism on reptiles: Pterygosomatidae (Prostigmata: Raphignathina)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "M. Bertrand" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:4 [ "titulo" => "Acarid phylogeny and evolution: adaptation in mites and ticks" "paginaInicial" => "233" "paginaFinal" => "240" "serieFecha" => "2002" ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "Brennan y Goff, 1977" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Keys to the genera of chiggers of the Western Hemisphere (Acarina: Trombiculidae)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J. Brennan" 1 => "L. Goff" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "The Journal of Parasitology" "fecha" => "1977" "volumen" => "63" "paginaInicial" => "554" "paginaFinal" => "566" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/68115" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "Camacho y Pérez-Lara, 2009" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Ectoparásitos de iguana verde <span class="elsevierStyleItalic">(Iguana iguana)</span> y negra <span class="elsevierStyleItalic">(Ctenosaura pectinata)</span> en condiciones de crianza intensiva en la costa de Oaxaca, México" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "M. Camacho" 1 => "E. Pérez-Lara" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ciencia y Mar" "fecha" => "2009" "volumen" => "13" "paginaInicial" => "15" "paginaFinal" => "32" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0022534708015644" "estado" => "S300" "issn" => "00225347" ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "Carothers y Jaksic, 2001" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Parasite loads and altitudinal distribution of <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus</span> lizards in the central Chilean Andes" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.H. Carothers" 1 => "F.M. Jaksic" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Revista Chilena de Historia Natural" "fecha" => "2001" "volumen" => "74" "paginaInicial" => "681" "paginaFinal" => "686" ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "Carvalho et al., 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Patterns of parasitism by <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula alfreddugesi</span> (Oudemans) (Acari, Trombiculidae) in three species of <span class="elsevierStyleItalic">Tropidurus</span> wied (Squamata, Tropiduridae) from Cerrado Habitat of Central Brazil" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "A. Carvalho" 1 => "A. de Araújo" 2 => "H. da Silva" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Revista Brasileira de Zoología" "fecha" => "2006" "volumen" => "23" "paginaInicial" => "1010" "paginaFinal" => "1015" ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "Clopton y Gold, 1993" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Distribution and seasonal and diurnal activity patterns of <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula alfreddugesi</span> (Acari: Trombiculidae) in a Forest Edge Ecosystem" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "R. Clopton" 1 => "R. Gold" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of Medical Entomology" "fecha" => "1993" "volumen" => "30" "paginaInicial" => "47" "paginaFinal" => "53" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8433345" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0305" "etiqueta" => "Cunha-Barros y Rocha, 1995" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Parasitismo por ácaros <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula alfreddugesi</span> (Trombiculidae) em duas espécies simpátricas de <span class="elsevierStyleItalic">Mabuya</span> (Sauria: Scincidae): o efeito do habitat na prevalência e intensidade parasitária" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "M. Cunha-Barros" 1 => "C. Rocha" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:4 [ "titulo" => "Estrutura, funcionamento e manejo de ecossistemas brasileiros, Rio de Janeiro" "paginaInicial" => "307" "paginaFinal" => "316" "serieFecha" => "1995" ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "Cunha-Barros y Rocha, 2000" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Ectoparasitism by Chigger Mites (<span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula alfreddugesi</span>: Trombiculidae) in a restinga lizard community" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "M. Cunha-Barros" 1 => "C. Rocha" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Ciência e Cultura" "fecha" => "2000" "volumen" => "52" "paginaInicial" => "108" "paginaFinal" => "114" ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0055" "etiqueta" => "Cunha-Barros et al., 2003" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Patterns of infestation by chigger mites in four diurnal lizard species from a resting habitat (Jurubatiba) of Southeastern Brazil" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "M. Cunha-Barros" 1 => "M. van Sluys" 2 => "D. Vrcibradic" 3 => "C. Galdino" 4 => "F. Hatano" 5 => "C. Rocha" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Brazilian Journal of Biology" "fecha" => "2003" "volumen" => "63" "paginaInicial" => "393" "paginaFinal" => "399" ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "Delfino et al., 2011" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Pterygosomatidae and Trombiculidae mites infesting <span class="elsevierStyleItalic">Tropidurus hispidus</span> (Spix, 1825) (Tropiduridae) lizards in Northeastern Brazil" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "M. Delfino" 1 => "S. Ribeiro" 2 => "I. Furtado" 3 => "L. Anjos" 4 => "W. Almeida" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Brazilian Journal of Biology" "fecha" => "2011" "volumen" => "71" "paginaInicial" => "549" "paginaFinal" => "555" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0090429508018220" "estado" => "S300" "issn" => "00904295" ] ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0065" "etiqueta" => "DeNardo y Sinervo, 1994" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Effects of steroid hormone interaction on activity and home-range size of male lizards" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D. DeNardo" 1 => "B. Sinervo" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1006/hbeh.1994.1023" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Hormones and Behavior" "fecha" => "1994" "volumen" => "28" "paginaInicial" => "273" "paginaFinal" => "287" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7814007" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0310" "etiqueta" => "Di Rienzo et al., 2015" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "InfoStat. Versión 2015" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "J. Di Rienzo" 1 => "F. Casanoves" 2 => "M. Balzarini" 3 => "L. Gonzalez" 4 => "M. Tablada" 5 => "C. Robledo" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2015" "editorial" => "Grupo InfoStat, FCA, Universidad Nacional de Córdoba" "editorialLocalizacion" => "Córdoba" ] ] ] ] ] ] 15 => array:3 [ "identificador" => "bib0075" "etiqueta" => "Eisen et al., 2001" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prevalence and adundance of <span class="elsevierStyleItalic">Ixodes pacificus</span> immature (Acari: Ixodidae) infesting Western fence lizards (<span class="elsevierStyleItalic">Sceloporus occidentalis</span>) in Northern California: temporal trends and environmental correlates" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "R. Eisen" 1 => "L. Eisen" 2 => "R. Lane" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1645/0022-3395(2001)087[1301:PAAOIP]2.0.CO;2" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of Parasitology" "fecha" => "2001" "volumen" => "87" "paginaInicial" => "1301" "paginaFinal" => "1307" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11780813" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 16 => array:3 [ "identificador" => "bib0080" "etiqueta" => "Elgueta et al., 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Catastro de vertebrados terrestres y análisis en seis hábitats presentes en la Reserva Nacional Futaleufú, Provincia de Palena, X Región, Chile" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "E. Elgueta" 1 => "S. Reid" 2 => "P. Pliscoff" 3 => "M. Méndez" 4 => "J. Núñez" 5 => "C. Smith-Ramírez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Gayana" "fecha" => "2006" "volumen" => "70" "paginaInicial" => "195" "paginaFinal" => "205" ] ] ] ] ] ] 17 => array:3 [ "identificador" => "bib0085" "etiqueta" => "Espinoza-Carniglia et al., 2015" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Fragmented host distribution and trombiculid parasitic load: <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula araucanensis</span> and <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> in Chile" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "M. Espinoza-Carniglia" 1 => "M. Silva de la Fuente" 2 => "A. Pérez" 3 => "P.F. Victoriano" 4 => "L. Moreno" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Acarologia" "fecha" => "2015" "volumen" => "55" "paginaInicial" => "209" "paginaFinal" => "217" ] ] ] ] ] ] 18 => array:3 [ "identificador" => "bib0090" "etiqueta" => "Etheridge y Espinoza, 2000" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Taxonomy of Liolaeminae (Squamata: Iguania: Tropiduridae) and a semi-annotated bibliography" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "R. Etheridge" 1 => "R. Espinoza" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Smithsonian Herpetological Information Service" "fecha" => "2000" "volumen" => "126" "paginaInicial" => "1" "paginaFinal" => "64" ] ] ] ] ] ] 19 => array:3 [ "identificador" => "bib0095" "etiqueta" => "Fajfer, 2012" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Acari (Chelicerata)-parasites of Reptiles" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "M. Fajfer" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Acarina" "fecha" => "2012" "volumen" => "20" "paginaInicial" => "108" "paginaFinal" => "129" ] ] ] ] ] ] 20 => array:3 [ "identificador" => "bib0100" "etiqueta" => "Fajfer y González-Acuña, 2013" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Pterygozomatid mites of a new species group <span class="elsevierStyleItalic">ligare</span> (Acariformes: Pterygosomatidae: <span class="elsevierStyleItalic">Pterygosoma</span>) parasitizing tree iguanas (Squamata: Liolaemidae: <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus</span>)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "M. Fajfer" 1 => "D. González-Acuña" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Zootaxa" "fecha" => "2013" "volumen" => "3693" "paginaInicial" => "301" "paginaFinal" => "319" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26185849" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 21 => array:3 [ "identificador" => "bib0105" "etiqueta" => "García-de la Peña et al., 2004" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Infestación y distribución corporal de la nigua <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula alfreddugesi</span> (Acari: Trombiculidae) en el lacertilio de las rocas <span class="elsevierStyleItalic">Scleroporus couchii</span> (Sauria: Phrynosomatidae)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "C. García-de la Peña" 1 => "A. Contreras" 2 => "G. Castañeda" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Acta Zoológica Mexicana" "fecha" => "2004" "volumen" => "20" "paginaInicial" => "159" "paginaFinal" => "165" ] ] ] ] ] ] 22 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "García-de la Peña et al., 2010" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Carga ectoparasitaria en la lagartija Espinosa de Yarrow <span class="elsevierStyleItalic">(Sceloporus jarrovii)</span> en el cañón de las piedras encimadas, Durango, México" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "C. García-de la Peña" 1 => "H. Gadsden" 2 => "A. Salas-Westphal" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Interciencia" "fecha" => "2010" "volumen" => "35" "paginaInicial" => "772" "paginaFinal" => "776" ] ] ] ] ] ] 23 => array:3 [ "identificador" => "bib0115" "etiqueta" => "Goldberg y Bursey, 1993" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Duration of attachment of the Chigger, <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula lipovskyana</span> (Trombiculidae) in mite pockets of Yarrow's Spiny Lizard, <span class="elsevierStyleItalic">Sceloporus jarrovii</span> (Phrynosomatidae) from Arizona" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S. Goldberg" 1 => "C. Bursey" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.7589/0090-3558-29.1.142" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of Wildlife Diseases" "fecha" => "1993" "volumen" => "29" "paginaInicial" => "142" "paginaFinal" => "144" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8445776" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 24 => array:3 [ "identificador" => "bib0120" "etiqueta" => "Grutter y Poulin, 1998" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Intraspecific and interspecific relationships between host size and the abundance of parasitic larval gnathiid isopods on coral reef fishes" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A. Grutter" 1 => "R. Poulin" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Marine Ecology Progress Series" "fecha" => "1998" "volumen" => "164" "paginaInicial" => "263" "paginaFinal" => "271" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0022534713043085" "estado" => "S300" "issn" => "00225347" ] ] ] ] ] ] ] 25 => array:3 [ "identificador" => "bib0125" "etiqueta" => "Heredia et al., 2014" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Mites in the neotropical lizard <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pacha</span> (Iguania: Liolaemidae): Relation to body size, sex and season" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "V. Heredia" 1 => "N. Vicente" 2 => "C. Robles" 3 => "M. Halloy" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "South American Journal of Herpetology" "fecha" => "2014" "volumen" => "9" "paginaInicial" => "14" "paginaFinal" => "19" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0022534712054833" "estado" => "S300" "issn" => "00225347" ] ] ] ] ] ] ] 26 => array:3 [ "identificador" => "bib0315" "etiqueta" => "Hoffmann, 1990" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Los trombicúlidos de México (<span class="elsevierStyleItalic">Acarida: Trombiculidae</span>)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "A. Hoffmann" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "1990" "editorial" => "Publicaciones Especiales del Instituto de Biología 2, Universidad Nacional Autónoma de México" "editorialLocalizacion" => "México, D.F" ] ] ] ] ] ] 27 => array:3 [ "identificador" => "bib0135" "etiqueta" => "Ibargüengoytia y Cussac, 1996" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Reproductive biology of the viviparous lizard, <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> (Tropiduridae): biennial female reproductive cycle?" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "N. Ibargüengoytia" 1 => "V. Cussac" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Herpetological Journal" "fecha" => "1996" "volumen" => "6" "paginaInicial" => "137" "paginaFinal" => "143" ] ] ] ] ] ] 28 => array:3 [ "identificador" => "bib0140" "etiqueta" => "Klukowski y Nelson, 2001" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Ectoparasite loads in free-ranging northern fence lizards, <span class="elsevierStyleItalic">Sceloporus undulatus hyacinthinus</span>: effects of testosterone and sex" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "M. Klukowski" 1 => "C. Nelson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Behavioral Ecology and Sociobiology" "fecha" => "2001" "volumen" => "49" "paginaInicial" => "289" "paginaFinal" => "295" ] ] ] ] ] ] 29 => array:3 [ "identificador" => "bib0145" "etiqueta" => "Krantz y Walter, 2009" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A manual of acarology" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "G. Krantz" 1 => "D. Walter" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:4 [ "edicion" => "Third Edition" "fecha" => "2009" "editorial" => "Texas Tech University Press" "editorialLocalizacion" => "Lubbock" ] ] ] ] ] ] 30 => array:3 [ "identificador" => "bib0150" "etiqueta" => "Krasnov et al., 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Patterns of macroparasite diversity in small mammals" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "B. Krasnov" 1 => "R. Poulin" 2 => "S. Morand" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:4 [ "titulo" => "Micromammals and macroparasites: from evolutionary ecology to management" "paginaInicial" => "197" "paginaFinal" => "231" "serieFecha" => "2006" ] ] ] ] ] ] 31 => array:3 [ "identificador" => "bib0155" "etiqueta" => "Krasnov et al., 2004" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Flea species richness and parameters of host body, host geography and host «milieu»" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "B. Krasnov" 1 => "G. Shenbrot" 2 => "I. Khokhlova" 3 => "A. Degen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Journal of Animal Ecology" "fecha" => "2004" "volumen" => "73" "paginaInicial" => "1121" "paginaFinal" => "1128" ] ] ] ] ] ] 32 => array:3 [ "identificador" => "bib0160" "etiqueta" => "Kubisch et al., 2011" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Is locomotor performance optimised at preferred body temperature? A study of <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus argentinus</span> from Northern Patagonia, Argentina" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "E. Kubisch" 1 => "J. Fernández" 2 => "N.R. Ibargüengoytia" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Journal of Thermal Biology" "fecha" => "2011" "volumen" => "36" "paginaInicial" => "328" "paginaFinal" => "333" ] ] ] ] ] ] 33 => array:3 [ "identificador" => "bib0165" "etiqueta" => "Lanciani, 1970" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Resource partitioning in species of water mite genus <span class="elsevierStyleItalic">Eylais</span>" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "C. Lanciani" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Ecology" "fecha" => "1970" "volumen" => "51" "paginaInicial" => "338" "paginaFinal" => "342" ] ] ] ] ] ] 34 => array:3 [ "identificador" => "bib0170" "etiqueta" => "Marler y Moore, 1989" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Time and energy costs of aggression in testosterone-implanted free-living male Mountain Spiny Lizards <span class="elsevierStyleItalic">(Sceloporus jarrovi)</span>" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "C.A. Marler" 1 => "M.C. Moore" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Physiological Zoology" "fecha" => "1989" "volumen" => "62" "paginaInicial" => "1334" "paginaFinal" => "1350" ] ] ] ] ] ] 35 => array:3 [ "identificador" => "bib0175" "etiqueta" => "Mella, 2005" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Mella, J. (2005). <span class="elsevierStyleItalic">Guía de campo reptiles de Chile: zona Central</span>. Santiago: Ediciones del Centro de Ecología Aplicada Ltda." ] ] ] 36 => array:3 [ "identificador" => "bib0180" "etiqueta" => "Mitchell, 1964" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A study of sympatry in the water mites genus <span class="elsevierStyleItalic">Arrenurus</span> (family Arrenuridae)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "R. Mitchell" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Ecology" "fecha" => "1964" "volumen" => "45" "paginaInicial" => "546" "paginaFinal" => "558" ] ] ] ] ] ] 37 => array:3 [ "identificador" => "bib0185" "etiqueta" => "Moore y Wilson, 2002" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Parasites as a viability cost of sexual selection in natural populations of mammals" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S. Moore" 1 => "K. Wilson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1126/science.1074196" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Science" "fecha" => "2002" "volumen" => "297" "paginaInicial" => "2015" "paginaFinal" => "2018" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12242433" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 38 => array:3 [ "identificador" => "bib0195" "etiqueta" => "Morand et al., 2004" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Is sex-biased ectoparasitism related to sexual size dimorphism in small mammals of Central Europe?" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "S. Morand" 1 => "J. Goüy de Bellocq" 2 => "M. Stanko" 3 => "D. Miklisova" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Parasitology" "fecha" => "2004" "volumen" => "129" "paginaInicial" => "505" "paginaFinal" => "510" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15521640" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0140673613605954" "estado" => "S300" "issn" => "01406736" ] ] ] ] ] ] ] 39 => array:3 [ "identificador" => "bib0320" "etiqueta" => "Morand y Guégan, 2000" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Distribution and abundance of parasite nematodes: ecological specialization, phylogenetic constraints or simply epidemiology?" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S. Morand" 1 => "J. Guégan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Oikos" "fecha" => "2000" "volumen" => "88" "paginaInicial" => "563" "paginaFinal" => "573" ] ] ] ] ] ] 40 => array:3 [ "identificador" => "bib0200" "etiqueta" => "Oppliger et al., 2004" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Effect of testosterone on immunocompetence, parasite load, and metabolism in the common wall lizard <span class="elsevierStyleItalic">(Podarcis muralis)</span>" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "A. Oppliger" 1 => "M. Giorgi" 2 => "A. Conelli" 3 => "M. Nembrini" 4 => "H.B. John-Alder" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Canadian Journal of Zoology" "fecha" => "2004" "volumen" => "82" "paginaInicial" => "1713" "paginaFinal" => "1719" ] ] ] ] ] ] 41 => array:3 [ "identificador" => "bib0205" "etiqueta" => "Pincheira-Donoso y Núñez, 2005" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Las especies chilenas del género <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus</span> Wiegmann, 1834 (Iguania Tropiduridae: Liolaeminae)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D. Pincheira-Donoso" 1 => "H. Núñez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Taxonomía, sistemática y evolución. Publicación ocasional del Museo Nacional de Historia Natural, Chile" "fecha" => "2005" "volumen" => "59" "paginaInicial" => "7" "paginaFinal" => "486" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S030228380900579X" "estado" => "S300" "issn" => "03022838" ] ] ] ] ] ] ] 42 => array:3 [ "identificador" => "bib0210" "etiqueta" => "Poulin, 1996" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Sexual inequalities in helminth infections: a cost of being a male?" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "R. Poulin" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "The American Naturalist" "fecha" => "1996" "volumen" => "147" "paginaInicial" => "287" "paginaFinal" => "295" ] ] ] ] ] ] 43 => array:3 [ "identificador" => "bib0215" "etiqueta" => "Poulin y Rohde, 1997" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Comparing the richness of metazoan ectoparasite communities of marine fishes: controlling for host phylogeny" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "R. Poulin" 1 => "K. Rohde" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Oecologia" "fecha" => "1997" "volumen" => "110" "paginaInicial" => "278" "paginaFinal" => "283" ] ] ] ] ] ] 44 => array:3 [ "identificador" => "bib0220" "etiqueta" => "Reiczigel y Rózsa, 2005" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J. Reiczigel" 1 => "L. Rózsa" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:3 [ "tituloSerie" => "Quantitative Parasitology 3.0 Budapest" "fecha" => "2005" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0302283812006872" "estado" => "S300" "issn" => "03022838" ] ] ] ] ] ] ] 45 => array:3 [ "identificador" => "bib0225" "etiqueta" => "Rocha et al., 2008" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Patterns of infestation by the trombiculid mite <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula alfreddugesi</span> in four sympatric lizard species (genus <span class="elsevierStyleItalic">Tropidurus</span>) in Northeastern Brazil" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "C. Rocha" 1 => "M. Cunha-Barros" 2 => "V. Menezes" 3 => "A. Fontes" 4 => "D. Vrcibradic" 5 => "M. van Sluys" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Parasite" "fecha" => "2008" "volumen" => "15" "paginaInicial" => "131" "paginaFinal" => "136" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18642505" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0140673610606745" "estado" => "S300" "issn" => "01406736" ] ] ] ] ] ] ] 46 => array:3 [ "identificador" => "bib0230" "etiqueta" => "Rubio y Simonetti, 2009" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Ectoparasitism by <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula alfreddugessi</span> larvae (Acari: Trombiculidae) on <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus tenuis</span> lizard in a Chilean fragmented temperate forest" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A. Rubio" 1 => "J. Simonetti" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "American Society of Parasitologists" "fecha" => "2009" "volumen" => "95" "paginaInicial" => "244" "paginaFinal" => "245" ] ] ] ] ] ] 47 => array:3 [ "identificador" => "bib0235" "etiqueta" => "Salkeld y Schwarzkopf, 2005" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Epizootiology of blood parasites in an Australian lizard: a mark-recapture study of a natural population" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D. Salkeld" 1 => "L. Schwarzkopf" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ijpara.2004.09.005" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "International Journal for Parasitology" "fecha" => "2005" "volumen" => "35" "paginaInicial" => "11" "paginaFinal" => "18" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15619511" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 48 => array:3 [ "identificador" => "bib0240" "etiqueta" => "Schall y Marghoob, 1995" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prevalence of a malarial parasite over time and space: <span class="elsevierStyleItalic">Plasmodium mexicanum</span> in its vertebrate host, the Western fence lizard <span class="elsevierStyleItalic">Sceloporus occidentalis</span>" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J. Schall" 1 => "A. Marghoob" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Journal of Animal Ecology" "fecha" => "1995" "volumen" => "64" "paginaInicial" => "177" "paginaFinal" => "185" ] ] ] ] ] ] 49 => array:3 [ "identificador" => "bib0245" "etiqueta" => "Schall et al., 2000" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prevalence of the tick, <span class="elsevierStyleItalic">Ixodes pacificus</span>, on Western fence lizards, <span class="elsevierStyleItalic">Sceloporus occidentalis</span>: trends by gender, size, season, site, and mite infestation" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "J. Schall" 1 => "H. Prendeville" 2 => "K. Hanley" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Journal of Herpetology" "fecha" => "2000" "volumen" => "34" "paginaInicial" => "160" "paginaFinal" => "163" ] ] ] ] ] ] 50 => array:3 [ "identificador" => "bib0325" "etiqueta" => "Shapiro y Wilk, 1965" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "An analysis of variance test for normality (complete samples)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S. Shapiro" 1 => "M. Wilk" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Biometrika" "fecha" => "1965" "volumen" => "52" "paginaInicial" => "591" "paginaFinal" => "611" ] ] ] ] ] ] 51 => array:3 [ "identificador" => "bib0250" "etiqueta" => "Stekol’nikov y González-Acuña, 2010" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Four new species of chigger mites (Acari:Trombiculidae) of the genus <span class="elsevierStyleItalic">Eutrombicula</span> from Chile" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A. Stekol’nikov" 1 => "D. González-Acuña" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "International Journal of Acarology" "fecha" => "2010" "volumen" => "36" "paginaInicial" => "313" "paginaFinal" => "325" ] ] ] ] ] ] 52 => array:3 [ "identificador" => "bib0255" "etiqueta" => "Stekol’nikov y González-Acuña, 2015" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A review of Chilean chiggers (Acari: Trombiculidae), with the description of a new genus and ten new species" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A. Stekol’nikov" 1 => "D. González-Acuña" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Zootaxa" "fecha" => "2015" "volumen" => "3964" "paginaInicial" => "001" "paginaFinal" => "043" ] ] ] ] ] ] 53 => array:3 [ "identificador" => "bib0270" "etiqueta" => "Tälleklint-Eisen y Eisen, 1999" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Abundance of ticks (Acari: Ixodidae) infesting the Western fence lizard, <span class="elsevierStyleItalic">Sceloporus occidentalis</span>, in relation to environmental factors" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "L. Tälleklint-Eisen" 1 => "R.J. Eisen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Experimental and Applied Acarology" "fecha" => "1999" "volumen" => "23" "paginaInicial" => "731" "paginaFinal" => "740" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10581712" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 54 => array:3 [ "identificador" => "bib0330" "etiqueta" => "Tompkins y Clayton, 1999" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Host resources govern the specificity of swiftlet lice: size matters" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D. Tompkins" 1 => "D. Clayton" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Journal of Animal Ecology" "fecha" => "1999" "volumen" => "68" "paginaInicial" => "489" "paginaFinal" => "500" ] ] ] ] ] ] 55 => array:3 [ "identificador" => "bib0275" "etiqueta" => "Tschirren et al., 2003" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Sexual dimorphism in susceptibility to parasites and cell-mediated immunity in great tit nestlings" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "B. Tschirren" 1 => "P.S. Fitze" 2 => "H. Richner" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Journal of Animal Ecology" "fecha" => "2003" "volumen" => "72" "paginaInicial" => "839" "paginaFinal" => "845" ] ] ] ] ] ] 56 => array:3 [ "identificador" => "bib0280" "etiqueta" => "Veloso y Navarro, 1988" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Lista sistemática y distribución geográfica de anfibios y reptiles de Chile" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A. Veloso" 1 => "J. Navarro" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Bolletino del Museo Regionale Scienzia Naturali" "fecha" => "1988" "volumen" => "6" "paginaInicial" => "481" "paginaFinal" => "539" ] ] ] ] ] ] 57 => array:3 [ "identificador" => "bib0285" "etiqueta" => "Vera-Escalona et al., 2010" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Distribución histórica y actual de la lagartija <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> (Duméril & Bibron, 1837) (Liolaemidae) y nuevo límite continental sur de distribución" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "I. Vera-Escalona" 1 => "T. Coronado" 2 => "C. Muñoz-Mendoza" 3 => "P. Victoriano" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Gayana" "fecha" => "2010" "volumen" => "74" "paginaInicial" => "139" "paginaFinal" => "146" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0090429513008546" "estado" => "S300" "issn" => "00904295" ] ] ] ] ] ] ] 58 => array:3 [ "identificador" => "bib0290" "etiqueta" => "Wharton y Fuller, 1952" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A manual of chiggers" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "G. Wharton" 1 => "H. Fuller" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "1952" "editorial" => "Memoirs of the Entomological Society of Washington" "editorialLocalizacion" => "Washington, D.C" ] ] ] ] ] ] 59 => array:3 [ "identificador" => "bib0295" "etiqueta" => "Wilcoxon, 1945" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Individual comparisons by ranking methods" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "F. Wilcoxon" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Biometrics" "fecha" => "1945" "volumen" => "1" "paginaInicial" => "80" "paginaFinal" => "83" ] ] ] ] ] ] 60 => array:3 [ "identificador" => "bib0300" "etiqueta" => "Willson et al., 1996" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Seed dispersal by lizards in Chilean rainforest" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "M. Willson" 1 => "C. Sabag" 2 => "J. Figueroa" 3 => "J. Armesto" 4 => "M. Caviedes" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Revista Chilena de Historia Natural" "fecha" => "1996" "volumen" => "69" "paginaInicial" => "339" "paginaFinal" => "342" "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0140673612613506" "estado" => "S300" "issn" => "01406736" ] ] ] ] ] ] ] 61 => array:3 [ "identificador" => "bib9310" "etiqueta" => "Zuk, 1990" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Reproductive strategies and disease susceptibility: an evolutionary viewpoint" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "M. Zuk" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Parasitology Today" "fecha" => "1990" "volumen" => "6" "paginaInicial" => "231" "paginaFinal" => "233" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15463350" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "agradecimientos" => array:1 [ 0 => array:4 [ "identificador" => "xack208233" "titulo" => "Agradecimientos" "texto" => "<p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Al laboratorio de Microevolución y Ecología de Vertebrados de la Universidad de Concepción por facilitar los ejemplares de <span class="elsevierStyleItalic">Liolaemus pictus</span> utilizados para la extracción de ácaros —muestreados para el proyecto FONDECYT No. 1090664—. Al Dr. Hugo Arancibia por las observaciones realizadas en el manuscrito.</p>" "vista" => "all" ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/18703453/0000008700000001/v1_201603200112/S1870345316000075/v1_201603200112/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "41749" "tipo" => "SECCION" "en" => array:2 [ "titulo" => "Ecología/Ecology" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "en" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/18703453/0000008700000001/v1_201603200112/S1870345316000075/v1_201603200112/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1870345316000075?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 12 | 5 | 17 |
2024 Septiembre | 30 | 2 | 32 |
2024 Agosto | 21 | 5 | 26 |
2024 Julio | 26 | 2 | 28 |
2024 Junio | 26 | 5 | 31 |
2024 Mayo | 32 | 2 | 34 |
2024 Abril | 19 | 0 | 19 |
2024 Marzo | 47 | 7 | 54 |
2024 Febrero | 43 | 5 | 48 |
2024 Enero | 39 | 4 | 43 |
2023 Diciembre | 53 | 9 | 62 |
2023 Noviembre | 61 | 2 | 63 |
2023 Octubre | 45 | 7 | 52 |
2023 Septiembre | 49 | 2 | 51 |
2023 Agosto | 42 | 4 | 46 |
2023 Julio | 29 | 7 | 36 |
2023 Junio | 45 | 3 | 48 |
2023 Mayo | 57 | 3 | 60 |
2023 Abril | 40 | 3 | 43 |
2023 Marzo | 68 | 3 | 71 |
2023 Febrero | 37 | 7 | 44 |
2023 Enero | 31 | 2 | 33 |
2022 Diciembre | 42 | 6 | 48 |
2022 Noviembre | 33 | 4 | 37 |
2022 Octubre | 22 | 8 | 30 |
2022 Septiembre | 27 | 6 | 33 |
2022 Agosto | 19 | 9 | 28 |
2022 Julio | 14 | 6 | 20 |
2022 Junio | 17 | 11 | 28 |
2022 Mayo | 18 | 7 | 25 |
2022 Abril | 19 | 9 | 28 |
2022 Marzo | 23 | 12 | 35 |
2022 Febrero | 20 | 6 | 26 |
2022 Enero | 48 | 14 | 62 |
2021 Diciembre | 12 | 10 | 22 |
2021 Noviembre | 26 | 10 | 36 |
2021 Octubre | 28 | 8 | 36 |
2021 Septiembre | 15 | 12 | 27 |
2021 Agosto | 7 | 4 | 11 |
2021 Julio | 18 | 8 | 26 |
2021 Junio | 13 | 7 | 20 |
2021 Mayo | 17 | 8 | 25 |
2021 Abril | 46 | 10 | 56 |
2021 Marzo | 40 | 4 | 44 |
2021 Febrero | 24 | 10 | 34 |
2021 Enero | 39 | 12 | 51 |
2020 Diciembre | 14 | 8 | 22 |
2020 Noviembre | 20 | 5 | 25 |
2020 Octubre | 20 | 11 | 31 |
2020 Septiembre | 12 | 4 | 16 |
2020 Agosto | 20 | 1 | 21 |
2020 Julio | 16 | 6 | 22 |
2020 Junio | 9 | 4 | 13 |
2020 Mayo | 17 | 10 | 27 |
2020 Abril | 7 | 3 | 10 |
2020 Marzo | 16 | 2 | 18 |
2020 Febrero | 11 | 3 | 14 |
2020 Enero | 18 | 3 | 21 |
2019 Diciembre | 19 | 5 | 24 |
2019 Noviembre | 27 | 3 | 30 |
2019 Octubre | 19 | 3 | 22 |
2019 Septiembre | 30 | 2 | 32 |
2019 Agosto | 14 | 3 | 17 |
2019 Julio | 14 | 9 | 23 |
2019 Junio | 22 | 10 | 32 |
2019 Mayo | 67 | 54 | 121 |
2019 Abril | 38 | 16 | 54 |
2019 Marzo | 5 | 6 | 11 |
2019 Febrero | 5 | 3 | 8 |
2019 Enero | 10 | 1 | 11 |
2018 Diciembre | 6 | 3 | 9 |
2018 Noviembre | 10 | 4 | 14 |
2018 Octubre | 22 | 16 | 38 |
2018 Septiembre | 29 | 4 | 33 |
2018 Agosto | 6 | 12 | 18 |
2018 Julio | 10 | 3 | 13 |
2018 Junio | 10 | 3 | 13 |
2018 Mayo | 25 | 9 | 34 |
2018 Abril | 10 | 11 | 21 |
2018 Marzo | 22 | 1 | 23 |
2018 Febrero | 3 | 1 | 4 |
2018 Enero | 8 | 1 | 9 |
2017 Diciembre | 10 | 5 | 15 |
2017 Noviembre | 19 | 4 | 23 |
2017 Octubre | 9 | 0 | 9 |
2017 Septiembre | 12 | 16 | 28 |
2017 Agosto | 7 | 4 | 11 |
2017 Julio | 10 | 1 | 11 |
2017 Junio | 16 | 30 | 46 |
2017 Mayo | 12 | 13 | 25 |
2017 Abril | 13 | 10 | 23 |
2017 Marzo | 19 | 64 | 83 |
2017 Febrero | 24 | 6 | 30 |
2017 Enero | 30 | 3 | 33 |
2016 Diciembre | 20 | 9 | 29 |
2016 Noviembre | 29 | 5 | 34 |
2016 Octubre | 29 | 8 | 37 |
2016 Septiembre | 44 | 7 | 51 |
2016 Agosto | 31 | 4 | 35 |
2016 Julio | 27 | 2 | 29 |