array:23 [ "pii" => "S0025775303739384" "issn" => "00257753" "doi" => "10.1016/S0025-7753(03)73938-4" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2003-01-01" "aid" => "73938" "copyright" => "Elsevier España, S.L.. Todos los derechos reservados" "copyrightAnyo" => "2003" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Med Clin. 2003;121:327-30" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 2673 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 7 "HTML" => 2347 "PDF" => 319 ] ] "itemSiguiente" => array:18 [ "pii" => "S0025775303739396" "issn" => "00257753" "doi" => "10.1016/S0025-7753(03)73939-6" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2003-01-01" "aid" => "73939" "copyright" => "Elsevier España, S.L." "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Med Clin. 2003;121:331-3" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 2457 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 8 "HTML" => 2033 "PDF" => 416 ] ] "es" => array:11 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original breve</span>" "titulo" => "Diarrea asociada a Clostridium difficile: experiencia en un hospital secundario" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => 0 "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "331" "paginaFinal" => "333" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Clostridium difficile: experience at a secondary hospital" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Ana M. de Isusi, Elvira González, Pilar Gayoso, Juan Gastelu-Iturri, Luis Barbeito, Ricardo Fernández" "autores" => array:6 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Ana M." "apellidos" => "de Isusi" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Elvira" "apellidos" => "González" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Pilar" "apellidos" => "Gayoso" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Juan" "apellidos" => "Gastelu-Iturri" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "Luis" "apellidos" => "Barbeito" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "Ricardo" "apellidos" => "Fernández" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0025775303739396?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/00257753/0000012100000009/v1_201307291557/S0025775303739396/v1_201307291557/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:18 [ "pii" => "S0025775303739372" "issn" => "00257753" "doi" => "10.1016/S0025-7753(03)73937-2" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2003-01-01" "aid" => "73937" "copyright" => "Elsevier España, S.L." "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Med Clin. 2003;121:321-6" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 2400 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 7 "HTML" => 2022 "PDF" => 371 ] ] "es" => array:11 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Originales</span>" "titulo" => "Profilaxis postexposición al virus de la inmunodeficiencia humana no ocupacional. Conocimientos y prácticas de profesionales y grupos con conductas de riesgo" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => 0 "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "321" "paginaFinal" => "326" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Non-occupational post-exposure HIV prophylaxis. Knowledge and practices among physicians and groups with risk behavior" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Jesús Almeda, Alejandro Allepuz, Betty-Germaine Simon, Juan Antonio Blasco, Anna Esteve, Jordi Casabona i Barbarà" "autores" => array:6 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Jesús" "apellidos" => "Almeda" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Alejandro" "apellidos" => "Allepuz" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Betty-Germaine" "apellidos" => "Simon" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Juan" "apellidos" => "Antonio Blasco" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "Anna" "apellidos" => "Esteve" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "Jordi" "apellidos" => "Casabona i Barbarà" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0025775303739372?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/00257753/0000012100000009/v1_201307291557/S0025775303739372/v1_201307291557/es/main.assets" ] "es" => array:15 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Originales</span>" "titulo" => "Utilidad de la medición del riesgo coronario a partir de la ecuación del estudio de Framingham: estudio de casos y controles" "tieneTextoCompleto" => 0 "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "327" "paginaFinal" => "330" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Carlos Brotons, Purificación Cascant, Aida Ribera, Irene Moral, Gaietà Permanyer" "autores" => array:5 [ 0 => array:4 [ "nombre" => "Carlos" "apellidos" => "Brotons" "email" => array:1 [ 0 => "cbrotons@eapsardenya.net" ] "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Purificación" "apellidos" => "Cascant" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Aida" "apellidos" => "Ribera" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Irene" "apellidos" => "Moral" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "Gaietà" "apellidos" => "Permanyer" ] ] "afiliaciones" => array:1 [ 0 => array:2 [ "entidad" => "Unidad de Epidemiología Clínica. Servicio de Cardiología. Hospital General Universitari Vall d'Hebron. Barcelona. España" "identificador" => "aff00005" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "*" "correspondencia" => "Correspondencia: Dr. C. Brotons Cuixart. CAP Sardenya. Servei Català de la Salut. Sardenya, 466. 08025 Barcelona. España." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Usefulness of coronary risk assessment using the equation of the Framingham study: a case control study" ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2002-11-25" "fechaAceptado" => "2003-04-08" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec222034" "palabras" => array:3 [ 0 => "Riesgo coronario" 1 => "Validación" 2 => "Prueba diagnóstica" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Key words" "identificador" => "xpalclavsec222035" "palabras" => array:3 [ 0 => "Coronary risk" 1 => "Validation" 2 => "Diagnostic tests" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:1 [ "resumen" => "<span class="elsevierStyleSectionTitle">Fundamento y objetivo</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Durante la última década el cálculo del riesgo cardiovascular se ha convertidoen la piedra angular de las guías de práctica clínica de prevención cardiovascular. Elobjetivo de este estudio es evaluar la utilidad del cálculo del riesgo coronario basado en laecuación del estudio de Framingham en nuestro entorno, evaluando la eficacia diagnóstica delriesgo coronario (asumiendo que el riesgo coronario superior al 20% fuera una prueba diagnósticapositiva de enfermedad coronaria).</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle">Pacientes y método</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Estudio de casos y controles prospectivo realizado en un hospital públicoterciario.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle">Resultados</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se seleccionaron 138 casos y se emparejaron por edad y sexo con 223 controles.El nivel de riesgo igual o superior al 20% fue el que mejor clasificó a los pacientes (un 70% delos pacientes clasificados correctamente como casos y como controles), siendo el área bajo lacurva ROC del 73,5%, lo que representa una exactitud moderada. Los pacientes con riesgo coronariosuperior al 20% tienen una probabilidad 6 veces mayor de pertenecer al grupo de loscasos que al grupo de los controles (odds ratio = 6,09; intervalo de confianza del 95%, 3,30-11,22).</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle">Conclusiones</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">La utilización del modelo de Framingham para la predicción de la enfermedadcoronaria es un método útil para identificar a los pacientes de riesgo. Se recomienda su uso enla práctica clínica mientras no se disponga de un modelo genuino o basado en poblaciones conriesgo basal de enfermedad coronaria semejante al nuestro que prediga el riesgo con mayorexactitud.</p>" ] "en" => array:1 [ "resumen" => "<span class="elsevierStyleSectionTitle">Background And Objective</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">During the last decade, recommendations for coronary heart diseaseprevention have emphasized the need of an assessment of coronary risk. The objective of thisstudy was to assess the usefulness of the Framingham risk function for the estimation of coronaryrisk in our population, assessing the accuracy of the coronary risk as a diagnostic test (assumingthat a coronary risk > 20% is a positive diagnosis test of coronary disease).</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle">Patients and method</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Prospective case-control study, carried out in a public tertiary hospital.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle">Results</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">138 cases were identifyed and matched, according to age and sex, with 223 controls.The level of risk. 20% was the one which better classified the patients (70% of patients correctlyclassified as cases and controls) with an area under the ROC curve of 73.5% (moderateaccuracy). Pacients with a coronary risk > 20% had a six times higher probability of being acase than a control (OR = 6.09; 95% CI, 3.30-11.22).</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle">Conclusions</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">The utilization of the Framingham function for the prediction of coronary diseaseis a useful method to identify high risk patients. It is recommended to use it in clinical practiceuntil we have our own model derived from populations with a baseline risk similar to ours allowingto predict the risk with higher accuracy.</p>" ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Referencias Bibliográficas" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:13 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "1." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prevention of coronary heart disease in clinical practice. Recomendations of the Task Force of the European Society of Cardiology, European Atherosclerosis Society and European Society of Hypertension" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "K. Pyörälä" 1 => "G. De Backer" 2 => "I. Graham" 3 => "P. Poole-Wilson" 4 => "D. Wood" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur Heart J" "fecha" => "1994" "volumen" => "15" "paginaInicial" => "1300" "paginaFinal" => "1331" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7821306" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "2." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "titulo" => "Recommendations of the Second Joint Task Force of European and other Societies on Coronary Prevention" ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur Heart J" "fecha" => "1998" "volumen" => "19" "paginaInicial" => "1434" "paginaFinal" => "1503" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9820987" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "3." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "F. Villar Álvarez" 1 => "A. Maiques Galán" 2 => "M. Franch Taix" 3 => "J.R. Banegas Banegas" 4 => "J. Vilaseca Canals" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Med Clin (Barc)" "fecha" => "1999" "volumen" => "112" "numero" => "Supl 1" "paginaInicial" => "67" "paginaFinal" => "73" ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "4." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Un update coronary risk profile. A statement for health professionals" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "K.M. Anderson" 1 => "P.W.F. Wilson" 2 => "P.M. Odell" 3 => "W.B. Kannel" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Circulation" "fecha" => "1991" "volumen" => "83" "paginaInicial" => "356" "paginaFinal" => "362" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1984895" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "5." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Comparison of the Framingham risk function-based coronary chart with risk function from an Italian population study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "A. Menotti" 1 => "P.E. Puddu" 2 => "M. Lanti" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1053/euhj.1999.1864" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur Heart J" "fecha" => "2000" "volumen" => "21" "paginaInicial" => "365" "paginaFinal" => "370" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10666350" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "6." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Kromhout. Coronary heart disease incidence in northern and southern European population: a reanalysis of the seven countries study for a European coronary risk chart" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "A. Menotti" 1 => "M. Lanti" 2 => "E. Puddu" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:3 [ "tituloSerie" => "Heart" "fecha" => "2000" "volumen" => "84" ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "7." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Control de la colesterolemia en España, 2000 Un instrumento para la prevención cardiovascular" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "colaboracion" => "Ministerio de Sanidad y Consumo, Sociedad Española de Cardiología y Sociedad Española de Arteriosclerosis" "etal" => false ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Clin Invest Arteriosclerosis" "fecha" => "2000" "volumen" => "12" "paginaInicial" => "125" "paginaFinal" => "152" ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "8." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Validación de un método de cálculo del riesgo cardiovascular en atención primaria" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "R. Córdoba García" 1 => "S. Lou Arnal" 2 => "A. Jimeno Aranda" 3 => "C. Sanz Andrés" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Aten Prim" "fecha" => "1993" "volumen" => "12" "paginaInicial" => "646" "paginaFinal" => "652" ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "9." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "and the PCV-METRA Group. Estimation of CHD risk in a French working population using a modified Framingham model" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "D. Laurier" 1 => "N.P. Chau" 2 => "B. Caselles" 3 => "P. Segond" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Clin Epidemiol" "fecha" => "1994" "volumen" => "47" "paginaInicial" => "1353" "paginaFinal" => "1364" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7730844" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "10." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Estimación del riesgo coronario en España mediante la ecuación de Framingham calibrada" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "J. Marrugat" 1 => "P. Solanas" 2 => "R. D'Agostino" 3 => "L. Sullivan" 4 => "J. Ordovás" 5 => "F. Cordón" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev Esp Cardiol" "fecha" => "2003" "volumen" => "56" "paginaInicial" => "253" "paginaFinal" => "261" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12622955" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0055" "etiqueta" => "11." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A cross-validation of risk-scores for coronary heart disease mortality based on data from the Glostrup Population Studies and Framingham Heart Study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "T.F. Thomsen" 1 => "D. McGee" 2 => "M. Davidsen" 3 => "T. Jorgensen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Int J Epidemiol" "fecha" => "2002" "volumen" => "31" "paginaInicial" => "817" "paginaFinal" => "822" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12177028" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "12." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Cardiovascular risk prediction in clinical practice– a European system" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "R. Conroy" 1 => "I. Grahnam" 2 => "T. Fitzgerald" 3 => "K. Pyorala" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:1 [ "serieFecha" => "2002" ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0065" "etiqueta" => "13." "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Proyecto ERICE. Estudio de la variabilidad regional de factores de riesgo cardiovascular y desarrollo de ecuaciones de riesgo cardiovascular españolas. Disponible en: <a class="elsevierStyleInterRef" href="http://www.iciii.es">www.iciii.es</a>" ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/00257753/0000012100000009/v1_201307291557/S0025775303739384/v1_201307291557/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "24087" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Original breve" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/00257753/0000012100000009/v1_201307291557/S0025775303739384/v1_201307291557/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0025775303739384?idApp=UINPBA00004N" ]
Journal Information
Originales
Utilidad de la medición del riesgo coronario a partir de la ecuación del estudio de Framingham: estudio de casos y controles
Usefulness of coronary risk assessment using the equation of the Framingham study: a case control study
Carlos Brotons
, Purificación Cascant, Aida Ribera, Irene Moral, Gaietà Permanyer
Corresponding author
cbrotons@eapsardenya.net
Correspondencia: Dr. C. Brotons Cuixart. CAP Sardenya. Servei Català de la Salut. Sardenya, 466. 08025 Barcelona. España.
Correspondencia: Dr. C. Brotons Cuixart. CAP Sardenya. Servei Català de la Salut. Sardenya, 466. 08025 Barcelona. España.
Unidad de Epidemiología Clínica. Servicio de Cardiología. Hospital General Universitari Vall d'Hebron. Barcelona. España