se ha leído el artículo
array:21 [ "pii" => "13110524" "issn" => "00016519" "doi" => "10.1016/S0001-6519(07)74951-8" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2007-10-01" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Acta Otorrinolaringol Esp. 2007;58:381" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 4657 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 39 "HTML" => 3757 "PDF" => 861 ] ] "itemSiguiente" => array:16 [ "pii" => "13110525" "issn" => "00016519" "doi" => "10.1016/S0001-6519(07)74952-X" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2007-10-01" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Acta Otorrinolaringol Esp. 2007;58:382-3" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 3555 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 37 "HTML" => 2661 "PDF" => 857 ] ] "es" => array:10 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Respuesta</span>" "titulo" => "Respuesta" "tienePdf" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "tieneTextoCompleto" => "es" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "382" "paginaFinal" => "383" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Reply" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Enrique Coscarón Blanco" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Enrique" "apellidos" => "Coscarón Blanco" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/13110525?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/00016519/0000005800000008/v0_201307050932/13110525/v0_201307050933/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:16 [ "pii" => "13110523" "issn" => "00016519" "doi" => "10.1016/S0001-6519(07)74950-6" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2007-10-01" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Acta Otorrinolaringol Esp. 2007;58:378-80" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 10034 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 54 "HTML" => 8056 "PDF" => 1924 ] ] "es" => array:12 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "Atrofia muscular espinal en el área otorrinolaringológica" "tienePdf" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "378" "paginaFinal" => "380" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Spinal Muscular Atrophy in the ENT Area" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:8 [ "identificador" => "fig1" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "copyright" => "Elsevier España" "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "102v58n08-13110523fig01.jpg" "Alto" => 979 "Ancho" => 1411 "Tamanyo" => 594554 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "Facies típica de los afectos de atrofia muscular espinal, con ptosis palpebral." ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Alina María García de Hombre, David Hugo Balderrama Caballero" "autores" => array:2 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Alina María" "apellidos" => "García de Hombre" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "David Hugo" "apellidos" => "Balderrama Caballero" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/13110523?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/00016519/0000005800000008/v0_201307050932/13110523/v0_201307050933/es/main.assets" ] "es" => array:10 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "Sobre la expresividad clínica de las lesiones proliferativas del ángulo pontocerebeloso" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:1 [ "paginaInicial" => "381" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "autoresLista" => "José Granell, Luis Lassaletta, Aitor Curiel" "autores" => array:3 [ 0 => array:3 [ "nombre" => "José" "apellidos" => "Granell" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "affa" ] ] ] 1 => array:3 [ "nombre" => "Luis" "apellidos" => "Lassaletta" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "affb" ] ] ] 2 => array:3 [ "nombre" => "Aitor" "apellidos" => "Curiel" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">c</span>" "identificador" => "affc" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:3 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Servicio de Otorrinolaringología. Complejo Asistencial de Ávila. Ávila. España." "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "affa" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Servicio de Otorrinolaringología. Hospital La Paz. Madrid. España." "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "affb" ] 2 => array:3 [ "entidad" => "Medicina Legal y Forense. Universidad Europea Miguel de Cervantes. Valladolid. España." "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">c</span>" "identificador" => "affc" ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "On the Clinical Expressiveness of Proliferative Lesions of the Cerebello-Pontine Angle" ] ] "textoCompleto" => "<p class="elsevierStylePara"><span class="elsevierStyleItalic">Sr. Director:</span></p><p class="elsevierStylePara">Hemos leído con interés el trabajo publicado recientemente por Coscarrón et al<span class="elsevierStyleSup">1</span>, que abunda en la escasa especificidad de los síntomas de presentación del schwannoma vestibular (SV), peculiaridad aplicable en general a las lesiones expansivas del ángulo pontocerebeloso. Nos ha parecido oportuno recordar que la perspectiva que genera conflictos es precisamente la contraria. ¿En qué casos se debe descartar la afección retrococlear con motivos de consulta tan frecuentes en la práctica diaria de la otorrinolaringología?</p><p class="elsevierStylePara">La incidencia del SV es difícil de evaluar, ya que los datos epidemiológicos disponibles proceden de estudios con un sesgo de selección evidente<span class="elsevierStyleSup">2</span>. Sí parece haber un aumento en la incidencia de diagnósticos en los últimos 15 años, atribuido a una mayor concienciación de los especialistas y a que la imagen por resonancia magnética está más disponible.</p><p class="elsevierStylePara">No hay consenso respecto a qué pacientes deben recibir una evaluación diagnóstica. Los expertos han expuesto unos criterios de "alto riesgo" que serían los síntomas guía<span class="elsevierStyleSup">3</span>. El primer firmante de esta carta aplicó este protocolo en su ejercicio en un área de salud en la que previamente había un bajo grado de sospecha diagnóstica, y obtuvo una incidencia anual de 6,25 casos diagnosticados cada 100.000 habitantes; resultó positivo el 10,6 % de los estudios por resonancia magnética solicitados durante 1 año en pacientes con dichos criterios: estas cifras pueden resultar muy variables según el contexto sanitario.</p><p class="elsevierStylePara">El diagnóstico de SV se basa en el uso de una prueba diagnóstica de elevado coste en una población numerosa, con síntomas poco específicos y con baja probabilidad de positividad. Las indicaciones de resonancia magnética poco restrictivas podrían multiplicar la demanda, hasta el punto de que los análisis de coste-efectividad consideran el problema desde el punto de vista macroeconómico<span class="elsevierStyleSup">4</span>. Por otro lado, el diagnóstico de lesiones intracanaliculares, cada vez más frecuente, probablemente plantee también problemas de coste-oportunidad. Para obtener una visión de conjunto más completa, recomendamos además visitar algunas páginas web de pacientes<span class="elsevierStyleSup">5</span>.</p><p class="elsevierStylePara">Se trata, sin duda, de un tema sensible en el que existe un uso extendido de la llamada "medicina defensiva". Conviene en este sentido considerar algunos aspectos legales. La responsabilidad profesional médica conlleva la necesidad de un error o déficit asistencial y un daño derivado de él. El daño puede producirse tanto por un "encarnizamiento" diagnóstico o terapéutico como por una pérdida de oportunidad de tratamiento o un empeoramiento del pronóstico por un retraso diagnóstico. En ese caso, el estado actual de la ciencia es controvertido, por lo que, no habiendo consenso en cuanto a la lex artis específica, podemos ampararnos en cualquiera de las opciones científicamente admitidas sobre la necesidad o no de practicar la técnica diagnóstica, salvando así claramente cualquier responsabilidad penal e incluso civil, siempre y cuando haya una correcta información médica. Sin embargo, situaciones de este tipo sin duda demandan el diseño de protocolos de actuación por las sociedades científicas competentes. Tal protocolo proporcionaría tranquilidad al otorrinolaringólogo avalando la toma de decisiones con base en razones estrictamente médicas.</p><p class="elsevierStylePara">Los autores no manifiestan ningún conflicto de intereses.</p><hr></hr><p class="elsevierStylePara">Correspondencia: Dr. J. Granell.<br></br> Amado Nervo, 4, 8.º A. 28007 Madrid. España.<br></br> Correo electrónico: <a href="mailto:jgranelln@seorl.net" class="elsevierStyleCrossRefs"> jgranelln@seorl.net</a></p><p class="elsevierStylePara">Recibido el 14 de marzo de 2007.<br></br> Aceptado para su publicación el 21 de marzo de 2007.</p>" "pdfFichero" => "102v58n08a13110524pdf001.pdf" "tienePdf" => true "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "bibliografiaReferencia" => array:5 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib1" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:3 [ "titulo" => "Caracterización clínica del schwannoma del VIII par." "idioma" => "es" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "Coscarón E" 1 => "Muñoz A" 2 => "Serradilla JM" 3 => "Maillo A" 4 => "Paniagua JC." ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "¿Son suficientemente expresivos sus síntomas? Acta Otorrinolaringol Esp" "fecha" => "2007" "volumen" => "58" "paginaInicial" => "43" "paginaFinal" => "47" ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib2" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:3 [ "titulo" => "Incidence of vestibular schwannomas." "idioma" => "en" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "Tos M" 1 => "Charabi S" 2 => "Thomsen J." ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Laryngoscope" "fecha" => "1999" "volumen" => "109" "paginaInicial" => "736" "paginaFinal" => "40" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10334223" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib3" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "referenciaCompleta" => "Acoustic neuroma (vestibular schwannoma). En: Jackler RK, editor. Neurotology. Sant Luois: Mosby-Year Books; 1994. p. 729-85." "contribucion" => array:1 [ 0 => array:3 [ "titulo" => "Acoustic neuroma (vestibular schwannoma). En: Jackler RK, editor. Neurotology. Sant Luois: Mosby-Year Books; 1994. p. 729-85." "idioma" => "en" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "Jackler RK." ] ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib4" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:3 [ "titulo" => "Cost-effective diagnosis of acoustic neuromas: a philosophical, macroeconomic and technological decision." "idioma" => "en" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "Murphy MR" 1 => "Selesnick SH." ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Otolaryngol Head Neck Surg" "fecha" => "2002" "volumen" => "127" "paginaInicial" => "253" "paginaFinal" => "9" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12402001" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib5" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "referenciaCompleta" => "Disponible en: http://www.anarchive.org" "contribucion" => array:1 [ 0 => array:3 [ "titulo" => "Disponible en: http://www.anarchive.org" "idioma" => "fr" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "Acoustic Neuroma Patient Archive International [citado 14 Mar 2007]." ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/00016519/0000005800000008/v0_201307050932/13110524/v0_201307050933/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "14139" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Cartas al director" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/00016519/0000005800000008/v0_201307050932/13110524/v0_201307050933/es/102v58n08a13110524pdf001.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/13110524?idApp=UINPBA00004N" "pdfAlternativo" => array:1 [ 0 => array:3 [ "idioma" => "en" "documentoPdf" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/file/00016519/addon/13110524/S300/en/102v58n08a13110524pdf001_2.pdf" "portada" => "102v58n08a13110524pdf001_2.png" ] ] ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2021 Febrero | 0 | 2 | 2 |
2021 Enero | 0 | 1 | 1 |
2020 Noviembre | 0 | 3 | 3 |
2020 Octubre | 0 | 1 | 1 |
2020 Agosto | 0 | 3 | 3 |
2020 Junio | 0 | 1 | 1 |
2020 Marzo | 7 | 7 | 14 |
2020 Febrero | 15 | 6 | 21 |
2020 Enero | 14 | 9 | 23 |
2019 Diciembre | 21 | 15 | 36 |
2019 Noviembre | 10 | 9 | 19 |
2019 Octubre | 26 | 13 | 39 |
2019 Septiembre | 22 | 6 | 28 |
2019 Agosto | 8 | 5 | 13 |
2019 Julio | 9 | 24 | 33 |
2019 Junio | 34 | 17 | 51 |
2019 Mayo | 81 | 37 | 118 |
2019 Abril | 40 | 24 | 64 |
2019 Marzo | 8 | 3 | 11 |
2019 Febrero | 9 | 7 | 16 |
2019 Enero | 8 | 5 | 13 |
2018 Diciembre | 10 | 4 | 14 |
2018 Noviembre | 6 | 0 | 6 |
2018 Octubre | 18 | 12 | 30 |
2018 Abril | 2 | 3 | 5 |
2018 Marzo | 5 | 1 | 6 |
2018 Febrero | 4 | 1 | 5 |
2018 Enero | 4 | 1 | 5 |
2017 Diciembre | 16 | 2 | 18 |
2017 Noviembre | 4 | 3 | 7 |
2017 Octubre | 9 | 0 | 9 |
2017 Septiembre | 12 | 12 | 24 |
2017 Agosto | 15 | 8 | 23 |
2017 Julio | 10 | 2 | 12 |
2017 Junio | 13 | 11 | 24 |
2017 Mayo | 8 | 1 | 9 |
2017 Abril | 6 | 3 | 9 |
2017 Marzo | 19 | 46 | 65 |
2017 Febrero | 9 | 3 | 12 |
2017 Enero | 6 | 1 | 7 |
2016 Diciembre | 16 | 16 | 32 |
2016 Noviembre | 20 | 15 | 35 |
2016 Octubre | 22 | 17 | 39 |
2016 Septiembre | 14 | 3 | 17 |
2016 Agosto | 22 | 1 | 23 |
2016 Julio | 17 | 2 | 19 |
2016 Junio | 38 | 48 | 86 |
2016 Mayo | 48 | 46 | 94 |
2016 Abril | 42 | 24 | 66 |
2016 Marzo | 30 | 34 | 64 |
2016 Febrero | 30 | 28 | 58 |
2016 Enero | 32 | 30 | 62 |
2015 Diciembre | 26 | 28 | 54 |
2015 Noviembre | 34 | 18 | 52 |
2015 Octubre | 34 | 18 | 52 |
2015 Septiembre | 14 | 12 | 26 |
2015 Agosto | 24 | 14 | 38 |
2015 Julio | 24 | 16 | 40 |
2015 Junio | 22 | 0 | 22 |
2015 Mayo | 40 | 14 | 54 |
2015 Abril | 26 | 26 | 52 |
2015 Marzo | 32 | 24 | 56 |
2015 Febrero | 34 | 10 | 44 |
2015 Enero | 50 | 16 | 66 |
2014 Diciembre | 44 | 22 | 66 |
2014 Noviembre | 44 | 2 | 46 |
2014 Octubre | 66 | 14 | 80 |
2014 Septiembre | 46 | 8 | 54 |
2014 Agosto | 36 | 2 | 38 |
2014 Julio | 50 | 8 | 58 |
2014 Junio | 60 | 8 | 68 |
2014 Mayo | 42 | 8 | 50 |
2014 Abril | 18 | 8 | 26 |
2014 Marzo | 26 | 4 | 30 |
2014 Febrero | 24 | 6 | 30 |
2014 Enero | 28 | 4 | 32 |
2013 Diciembre | 30 | 4 | 34 |
2013 Noviembre | 24 | 0 | 24 |
2013 Octubre | 24 | 4 | 28 |
2013 Septiembre | 24 | 4 | 28 |
2013 Agosto | 24 | 0 | 24 |
2013 Julio | 14 | 6 | 20 |
2007 Septiembre | 1966 | 0 | 1966 |