se ha leído el artículo
array:24 [ "pii" => "S1405887116300244" "issn" => "14058871" "doi" => "10.1016/S1405-8871(16)30024-4" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2014-07-01" "aid" => "73437" "copyright" => "Universidad Nacional Autónoma de México, Facultad de Medicina" "copyrightAnyo" => "2014" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Atención Familiar. 2014;21:86-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 1230 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 44 "HTML" => 750 "PDF" => 436 ] ] "itemSiguiente" => array:19 [ "pii" => "S1405887116300256" "issn" => "14058871" "doi" => "10.1016/S1405-8871(16)30025-6" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2014-07-01" "aid" => "73438" "copyright" => "Universidad Nacional Autónoma de México, Facultad de Medicina" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Atención Familiar. 2014;21:90-3" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 940 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 48 "HTML" => 626 "PDF" => 266 ] ] "es" => array:11 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "Uso de la anticoncepción de emergencia en un grupo de estudiantes universitarias" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:3 [ 0 => "es" 1 => "en" 2 => "pt" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "90" "paginaFinal" => "93" ] ] "titulosAlternativos" => array:2 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Use of Emergency Contraception in a Group of Female University Students" ] "pt" => array:1 [ "titulo" => "Uso de contracepção de emergência em um grupo de estudantes universitários" ] ] "contieneResumen" => array:3 [ "es" => true "en" => true "pt" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Lindorfo J. Cárdenas-García, Mireya Elizabeth Sánchez-Zamora, Omar Fernando Ramírez-de la Roche, Argentina Robledo-Domínguez" "autores" => array:4 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Lindorfo J." "apellidos" => "Cárdenas-García" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Mireya Elizabeth" "apellidos" => "Sánchez-Zamora" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Omar Fernando" "apellidos" => "Ramírez-de la Roche" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Argentina" "apellidos" => "Robledo-Domínguez" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1405887116300256?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/14058871/0000002100000003/v1_201603090034/S1405887116300256/v1_201603090034/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:19 [ "pii" => "S1405887116300232" "issn" => "14058871" "doi" => "10.1016/S1405-8871(16)30023-2" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2014-07-01" "aid" => "73436" "copyright" => "Universidad Nacional Autónoma de México, Facultad de Medicina" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Atención Familiar. 2014;21:83-5" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 1223 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 21 "HTML" => 671 "PDF" => 531 ] ] "es" => array:11 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "Percepción de la calidad en la relación médico-paciente en casos de hipertensión arterial sistémica" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:3 [ 0 => "es" 1 => "en" 2 => "pt" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "83" "paginaFinal" => "85" ] ] "titulosAlternativos" => array:2 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Perception of the Doctor-Patient Relationship Quality in Cases of Systemic Hypertension" ] "pt" => array:1 [ "titulo" => "Qualidade percebida da relação médico-paciente em casos de hipertensão" ] ] "contieneResumen" => array:3 [ "es" => true "en" => true "pt" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Esther Azcarate-García, Isaías Hernández-Torres, Miroslava Guzmán-Rivas" "autores" => array:3 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Esther" "apellidos" => "Azcarate-García" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Isaías" "apellidos" => "Hernández-Torres" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Miroslava" "apellidos" => "Guzmán-Rivas" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1405887116300232?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/14058871/0000002100000003/v1_201603090034/S1405887116300232/v1_201603090034/es/main.assets" ] "es" => array:19 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "Desarrollo intelectual en niños con enfermedades metabólicas congénitas: experiencia en una unidad de medicina familiar" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "86" "paginaFinal" => "89" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Mónica Castillo-Hernández, Florentina Hernández-Zavala, Víctor M. Aguilar, Celida Duque-Molina, Ricardo Avilés-Hernández, Clara E. González-Rosas" "autores" => array:6 [ 0 => array:4 [ "nombre" => "Mónica" "apellidos" => "Castillo-Hernández" "email" => array:1 [ 0 => "psicastillomoni@yahoo.com.mx" ] "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">1</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 1 => array:3 [ "nombre" => "Florentina" "apellidos" => "Hernández-Zavala" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 2 => array:3 [ "nombre" => "Víctor M." "apellidos" => "Aguilar" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">**</span>" "identificador" => "aff0010" ] ] ] 3 => array:3 [ "nombre" => "Celida" "apellidos" => "Duque-Molina" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">***</span>" "identificador" => "aff0015" ] ] ] 4 => array:3 [ "nombre" => "Ricardo" "apellidos" => "Avilés-Hernández" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">****</span>" "identificador" => "aff0020" ] ] ] 5 => array:3 [ "nombre" => "Clara E." "apellidos" => "González-Rosas" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">***</span>" "identificador" => "aff0015" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:4 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Departamento de Salud Mental, unidad de medicina familiar (<span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span>) no. 14, Instituto Mexicano del Seguro Social (<span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>)." "etiqueta" => "*" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Coordinación Auxiliar Médica de Investigación, <span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span> no. 14, <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>." "etiqueta" => "**" "identificador" => "aff0010" ] 2 => array:3 [ "entidad" => "Coordinación Auxiliar de Prevención y Atención a la Salud, <span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span> no. 14, <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>." "etiqueta" => "***" "identificador" => "aff0015" ] 3 => array:3 [ "entidad" => "Jefatura de Prestaciones Médicas, <span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span> no. 14, <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>" "etiqueta" => "****" "identificador" => "aff0020" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "1" "correspondencia" => "Correspondencia:" ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:2 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Intellectual Development in Children with Congenital Metabolic Diseases: Experience in a Family Medicine Unit" ] "pt" => array:1 [ "titulo" => "O desenvolvimento intelectual de crianças com doenças metabólicas congênitas: experiência em uma unidade de medicina familiar" ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0095">Introducción</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En México, se ha reconocido la importancia de realizar el tamizaje neonatal en los primeros cinco días de vida para el diagnóstico oportuno de las Enfermedades Metabólicas Congénitas (<span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span>): hipotiroidismo congénito (<span class="elsevierStyleSmallCaps">hc</span>), fenilcetonuria (<span class="elsevierStyleSmallCaps">pku</span>), hiperplasia adrenal congénita (<span class="elsevierStyleSmallCaps">hac</span>) y déficit de biotinidasa (<span class="elsevierStyleSmallCaps">db</span>); para poder detectar y prevenir secuelas como: crisis convulsivas, retraso mental, retardo en el crecimiento, problemas conductuales, debilidad muscular y la asignación incorrecta de sexo. Secuelas que pueden afectar el desarrollo físico, intelectual, social e, inclusive, conducir a la muerte.<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1–4</span></a> Algunos autores han confirmado que con un diagnóstico y tratamiento oportuno en neonatos con emc se puede lograr un desarrollo intelectual normal.<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0025"><span class="elsevierStyleSup">5–8</span></a></p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En 1998 en el Instituto Mexicano del Seguro Social (<span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>) se inició la operación formal del sistema de vigilancia para <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> con la detección de <span class="elsevierStyleSmallCaps">hc</span>; para procesar las muestras se instalaron 11 laboratorios de detección para <span class="elsevierStyleSmallCaps">hc</span>. En 2005 se amplió la detección a <span class="elsevierStyleSmallCaps">hac</span>, <span class="elsevierStyleSmallCaps">pku y db</span>, para este propósito se creó un laboratorio en cada una de las delegaciones del <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>.</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En el <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span> se ha preocupado por obtener resultados favorables en el tratamiento de estos niños por medio del Programa de Atención Preventiva Integrada del <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span> (<span class="elsevierStyleSmallCaps">prevenimss</span>). Una vez detectada la <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span>, a través del tamiz neonatal y ampliado,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a> se inicia el abordaje interdisciplinar con la participación de pediatría, endocrinología, nutrición, estomatología, trabajo social y psicología. El propósito de este trabajo es evaluar el coeficiente intelectual de pacientes diagnosticados con <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> a través del tamiz neonatal y ampliado, mediante la escala <span class="elsevierStyleItalic">Wechsler</span>.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0100">Material y métodos</span><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se realizó un estudio descriptivo observacional, con un muestreo no aleatorio por conveniencia, a 20 niños entre 4 y 13 años diagnosticados con <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> (previo consentimiento de sus padres); de noviembre de 2011 a mayo de 2012, en el área de psicología de la <span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span> no. 14 Delegación Norte, <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>, Distrito Federal, México.</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A todos los pacientes recién nacidos incluidos en el estudio se les realizó tamiz neonatal y ampliado. Se tomó una muestra de sangre del cordón umbilical para la detección de <span class="elsevierStyleSmallCaps">hc</span> (tamiz neonatal) y se extrajo sangre del talón por punción para detectar <span class="elsevierStyleSmallCaps">pku</span>, <span class="elsevierStyleSmallCaps">hac</span> y <span class="elsevierStyleSmallCaps">db</span>. (tamiz ampliado).<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a> A los niños cuyo resultado fue positivo en el estudio; se les inició abordaje interdisciplinar y seguimiento a lo largo de su crecimiento y desarrollo. Desde el punto de vista psicológico se determinó su coeficiente intelectual (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span>) con la escala <span class="elsevierStyleItalic">Wechsler</span> la cual define como inteligencia: “aquellas habilidades que se manifiestan bajo diferentes circunstancias y condiciones, a partir de lo que se piensa respecto a sus distintas formas de reaccionar a determinados estímulos”<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0055"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a> y de acuerdo con la edad de los niños se consideraron dos variantes: la escala de inteligencia <span class="elsevierStyleSmallCaps">wppsi</span> para niños desde cuatro hasta cinco años, 11 meses y 29 días; y la escala <span class="elsevierStyleSmallCaps">wisc-r</span> para niños de 6 a 17 años, ambas con dos subescalas: verbal y de ejecución.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0060"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a></p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para calcular el <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> de <span class="elsevierStyleSmallCaps">wppsi</span> y <span class="elsevierStyleSmallCaps">wisc-r</span>, se realizó la conversión de las puntuaciones naturales en puntuaciones normalizadas que tienen iguales medidas y desviaciones estándar para cada nivel de edad. La suma de estas puntuaciones normalizadas se<a name="p88"></a> transformó en el <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> por desviación estándar mediante un cuadro que se usa para todas las edades,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0060"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a> por lo tanto, el <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> de <span class="elsevierStyleSmallCaps">wppsi</span> y <span class="elsevierStyleSmallCaps">wisc-r</span> fue la desviación en relación con el grado en que la puntuación del niño difiere respecto a la medida de su grupo de edad y de acuerdo con el análisis cualitativo los valores numéricos del <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span>, las cuales se convirtieron en categorías de acuerdo con cada escala, tal como se muestra en el <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">cuadro 1</a>.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0105">Resultados</span><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El <span class="elsevierStyleSmallCaps">hc</span> fue predominante con 19 casos (95%), y sólo uno presentó <span class="elsevierStyleSmallCaps">pku</span> (5%). Del total, 15 casos (75%) fueron del género femenino y cinco del masculino (25%). Los datos de la escala de inteligencia de <span class="elsevierStyleItalic">Wechsler</span> se muestran en el <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">cuadro 2</a>.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En la población el <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> obtuvo 104.3 puntos promedio y <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 127.72–80.48, la subescala verbal de 99.3 puntos, de 125.2–73.3 y la de ejecución de 108.6 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 128.3–88.9.</p><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> en el género femenino alcanzó un promedio de 103.8 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 122.4–85.8 y la subescala verbal de 99 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 120.3–77.6 y en ejecución de 108.8 puntos, de 122.5–95. Los del sexo masculino obtuvieron un promedio de 105 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 143.8–66.2, la subescala verbal de 100.2 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 138.5–61.8 y en ejecución de 108.2 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 142.6–73.8.</p><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados por clasificación nominal registraron el rango “muy superior” en tres casos (15%), “superior” en tres (15%), “arriba del normal” en dos (10%), “normal” en seis (30%), y “debajo del normal” en cuatro (20%), “limítrofe” en uno (5%) y “deficiente mental” en uno (5%). La escala <span class="elsevierStyleSmallCaps">wppsi</span> se aplicó a siete niños, con un promedio de <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> de 98.1 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 125.7–70.5; predominio de la subescala de ejecución con 105 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 134–76.2, comparada con la verbal, cuyo promedio fue de 91.4 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 115.7–67. Respecto al género, se observó que el femenino tuvo una puntuación más alta con promedio de 100.25 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 115.6–84.9, mientras que el masculino <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 82 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 128.6–35.3.</p><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La escala <span class="elsevierStyleSmallCaps">wisc-r</span> se aplicó a 13 niños con un promedio de <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> de 107.69 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 128.9–86.4, con más alto puntaje en ejecución de 110.5 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 124.1–96.9, en verbal de 103.5 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 130–76.8. En relación con el género, el masculino fue más alto de 119 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 153–85, en comparación con el femenino que fue de 107 puntos, <span class="elsevierStyleSmallCaps">de</span> 128.9–86.4.</p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0110">Discusión</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La estrategia de detección y tratamiento oportuno de las <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a> muestra eficacia similar en otras instituciones de salud del ámbito nacional,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0070"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0075"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a> y en conjunto con el abordaje interdisciplinar, permite lograr una mejor calidad de vida<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0080"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a> en el desarrollo de habilidades cognitivas y sociales, logrando evitar el retraso mental.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0085"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a>,<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0090"><span class="elsevierStyleSup">18</span></a></p><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En este estudio se encontró que el <span class="elsevierStyleSmallCaps">hc</span> es la enfermedad más frecuente, seguida por <span class="elsevierStyleSmallCaps">pku</span>, siendo las menos frecuentes <span class="elsevierStyleSmallCaps">hac</span> y <span class="elsevierStyleSmallCaps">db</span> puesto que no se registraron casos en la <span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span> no. 14 del <span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>, dato que coincide con otras investigaciones en las que <span class="elsevierStyleSmallCaps">hc</span> es el más frecuente en 1 de cada 3 000 nacimientos y <span class="elsevierStyleSmallCaps">pku</span> en 1 de cada 40 000 recién nacidos.<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0095"><span class="elsevierStyleSup">19–21</span></a> El sexo femenino tiene predominio como lo muestran los resultados, aunque no se sabe en forma precisa el porqué las mujeres lo desarrollan.</p><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Podría decirse que los resultados del programa de detección y tratamiento oportuno de <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> en la Delegación Norte del <span class="elsevierStyleSmallCaps">d.f</span>. son satisfactorios, ya que 40% de los niños presentaron un <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> de “arriba de lo normal” a “muy superior” y 30% “normal”;<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110"><span class="elsevierStyleSup">22</span></a> predominó el género femenino en las subescalas y el puntaje fue más alto en la de ejecución que en la verbal, quizá por el ambiente sociocultural el cual favorece al fortalecimiento del desarrollo de habilidades motoras finas y gruesas, ya que en nuestra cultura se adquieren dentro de la vida cotidiana de manera informal; mientras que las habilidades verbales están relacionadas con un aprendizaje formal.<a name="p89"></a> Respecto al caso “limítrofe”, el estudio de trabajo social mostró que la familia no cuenta con un entorno y recursos para el desarrollo y fortalecimiento de habilidades. El caso con deficiencia mental moderada puede explicarse porque el paciente presentó hipoxia neonatal al nacimiento.</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El presente estudio tiene como limitación el haberse efectuado en una población pequeña, sin embargo, permite enfatizar que la detección y el tratamiento oportuno y adecuado de los niños con <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> diagnosticados a través del tamizaje, con un equipo interdisciplinar, para así favorecer un desarrollo físico e intelectual normal. Se sugiere que desde el primer mes de vida se implementen dos estrategias: 1) apoyo psicológico en el desarrollo de habilidades cognitivas, sociales y afectivas; y 2) consejería al núcleo familiar en el logro de una estabilidad emocional. En este trabajo se enfatiza la importancia de la detección oportuna de las <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> en las unidades de medicina familiar a fin de prevenir sus secuelas y establecer un seguimiento integral, especialmente con el área de psicología.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:12 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "xres613520" "titulo" => "Resumen" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0005" "titulo" => "Objetivo" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0010" "titulo" => "Material y métodos" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0015" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0020" "titulo" => "Conclusiones" ] ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec627158" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:3 [ "identificador" => "xres613521" "titulo" => "Summary" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0025" "titulo" => "Objective" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0030" "titulo" => "Material and methods" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0035" "titulo" => "Results" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0040" "titulo" => "Conclusions" ] ] ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec627159" "titulo" => "Key Words" ] 4 => array:3 [ "identificador" => "xres613522" "titulo" => "Resumo" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0045" "titulo" => "Objetivo" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0050" "titulo" => "Material e Métodos" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0055" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0060" "titulo" => "Conclusões" ] ] ] 5 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec627157" "titulo" => "Palavras chave" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Introducción" ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Material y métodos" ] 8 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Resultados" ] 9 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Discusión" ] 10 => array:2 [ "identificador" => "xack206783" "titulo" => "Agradecimientos" ] 11 => array:1 [ "titulo" => "Referencias" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2013-07-03" "fechaAceptado" => "2014-03-31" "PalabrasClave" => array:3 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec627158" "palabras" => array:3 [ 0 => "Enfermedades Metabólicas Congénitas" 1 => "tamiz neonatal" 2 => "Medicina Familiar" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Key Words" "identificador" => "xpalclavsec627159" "palabras" => array:3 [ 0 => "Congenital Disorders" 1 => "Neonatal screening" 2 => "Family Medicine" ] ] ] "pt" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palavras chave" "identificador" => "xpalclavsec627157" "palabras" => array:3 [ 0 => "Doenças Metabólicas Congênitas" 1 => "triagem neonatal" 2 => "Medicina de família" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:3 [ "es" => array:3 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<span id="abst0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Objetivo</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall"><a name="p86"></a>evaluar el coeficiente intelectual (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span>) de pacientes diagnosticados con Enfermedad Metabólica Congénita (<span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span>) a través del tamiz neonatal ampliado y mediante escala <span class="elsevierStyleItalic">Weschler</span> de desarrollo intelectual.</p></span> <span id="abst0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">Material y métodos</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">estudio descriptivo y transversal, con una muestra no probabilística de 20 casos de pacientes con <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> del departamento de Salud Mental de la unidad de medicina familiar (<span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span>) no. 14, Delegación Norte, Instituto Mexicano del Seguro Social (<span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>), Distrito Federal, México, que ingresaron al programa de detección de <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span>. Una vez diagnosticados se efectuó abordaje interdisciplinar y se evaluó el desarrollo intelectual por medio de la escala de <span class="elsevierStyleItalic">Wechsler</span>. A los resultados se les aplicó tratamiento estadístico de frecuencias y porcentajes.</p></span> <span id="abst0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Resultados</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">75% de la población en estudio fue del sexo femenino y 25% del masculino; 95% presentó hipotiroidismo congénito y 5% fenilcetonuria; el <span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> promedio fue de 104.35 puntos.</p></span> <span id="abst0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Conclusiones</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">el abordaje interdisciplinar favorece una atención integral y oportuna; además de destacar la relevancia del área psicológica en el desarrollo de las habilidades cognitivas, sociales y afectivas en niños con Enfermedad Metabólica Congénita.</p></span>" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0005" "titulo" => "Objetivo" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0010" "titulo" => "Material y métodos" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0015" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0020" "titulo" => "Conclusiones" ] ] ] "en" => array:3 [ "titulo" => "Summary" "resumen" => "<span id="abst0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Objective</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">to assess the intellectual coefficient (<span class="elsevierStyleSmallCaps">iq</span>) in patients diagnosed with Congenital Metabolic Disease (<span class="elsevierStyleSmallCaps">cmd</span>) through expanded neonatal screening and the <span class="elsevierStyleItalic">Weschler</span> scale of intellectual development.</p></span> <span id="abst0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Material and methods</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">descriptive and cross-sectional study with a non-random sample of 20 cases of patients diagnosed with <span class="elsevierStyleSmallCaps">cmd</span> from the Mental Health Department of the Family Medicine Unit (<span class="elsevierStyleSmallCaps">fmu</span>) no. 14, Northern Delegation, of the Mexican Institute of Social Security (<span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>), in Mexico City, who joined the detection of <span class="elsevierStyleSmallCaps">cmd</span> program. Once they were diagnosed it was made an interdisciplinary approach and it was assessed the intellectual development through the <span class="elsevierStyleItalic">Wechsler</span> scale. It was applied, to the results, a statistical treatment of frequencies and percentages.</p></span> <span id="abst0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Results</span><p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">75% of the studied population was female and 25% male; 95% presented congenital hypothyroidism and 5% phenylketonuria; the average iq was 104.35 points.</p></span> <span id="abst0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Conclusions</span><p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">the interdisciplinary approach favors a comprehensive and timely health care; in addition, it highlights the importance of the psychological area in the development of cognitive, social and emotional skills in children with Congenital Metabolic Disease.</p></span>" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0025" "titulo" => "Objective" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0030" "titulo" => "Material and methods" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0035" "titulo" => "Results" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0040" "titulo" => "Conclusions" ] ] ] "pt" => array:3 [ "titulo" => "Resumo" "resumen" => "<span id="abst0045" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0060">Objetivo</span><p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall"><a name="p87"></a>avaliar o qi dos pacientes diagnosticados com a doença metabólica congênita (<span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span>), através de triagem neonatal ampliada pela escala <span class="elsevierStyleItalic">Weschler</span> e de desenvolvimento intelectual.</p></span> <span id="abst0050" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Material e Métodos</span><p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">estudo transversal, descritivo, com uma amostra não aleatória de 20 casos de pacientes com <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span> no Departamento de Saúde Mental da unidade de medicina de família (<span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span>) n. 14 Delegação Norte, Instituto Mexicano de Seguro Social (<span class="elsevierStyleSmallCaps">imss</span>), Distrito Federal, México, que entraram no programa de rastreio de <span class="elsevierStyleSmallCaps">emc</span>. Uma vez diagnosticado foi realizada abordagem interdisciplinar e foi avaliado o desenvolvimento intelectual através da escala <span class="elsevierStyleItalic">Wechsler</span>. Os resultados foram tratados com análise estatística das freqüências e porcentagens.</p></span> <span id="abst0055" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Resultados</span><p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">75% da população do estudo eram do sexo feminino e 25% do sexo masculino; 95% tinham hipotireoidismo congênito e fenilcetonúria 5%; ci média foi 104,35 pontos.</p></span> <span id="abst0060" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">Conclusões</span><p id="spar0070" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">A abordagem interdisciplinar promove um atendimento integral e oportuno, ao destacar a importância da área psicológica no desenvolvimento de habilidades cognitivas, sociais e emocionais em crianças com doenças metabólicas congênitas.</p></span>" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0045" "titulo" => "Objetivo" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0050" "titulo" => "Material e Métodos" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0055" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0060" "titulo" => "Conclusões" ] ] ] ] "NotaPie" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "*" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="np0005">Este artículo debe citarse: Castillo-Hernández M, Hernández-Zavala F, Aguilar VM, Duque-Molina C, Avilés-Hernández R, González-Rosas CE. Desarrollo intelectual en niños con enfermedades metabólicas congénitas: experiencia en una unidad de medicina familiar. Aten Fam. 2014;21(3):86–89.</p>" ] ] "multimedia" => array:2 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Cuadro 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " colspan="2" align="center" valign="middle" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleSmallCaps">wpssi</span></th><th class="td" title="table-head " colspan="2" align="center" valign="middle" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleSmallCaps">wisc-r</span></th></tr><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Clasificación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Clasificación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">130 o más \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Muy superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ms</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">130 o más \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Muy superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ms</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">120–129 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">s</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">120–129 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">s</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">110–119 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Arriba del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">an</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">110–119 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Arriba del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">an</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">90–109 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">90–109 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">80–89 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Abajo del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">abn</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">80–89 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Abajo del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">abn</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">70–79 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Limítrofe (<span class="elsevierStyleSmallCaps">l</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">70–79 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Limítrofe (<span class="elsevierStyleSmallCaps">l</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " rowspan="4" align="left" valign="top">69 o menos</td><td class="td" title="table-entry " rowspan="4" align="left" valign="top">Deficiente mental:<br>Leve(<span class="elsevierStyleSmallCaps">dml</span>)<br>Moderado (<span class="elsevierStyleSmallCaps">dmm</span>)<br>Profundo (<span class="elsevierStyleSmallCaps">dmp</span>)</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Deficiente mental: \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">50–69 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Leve(<span class="elsevierStyleSmallCaps">dml</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">30–49 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Moderado (<span class="elsevierStyleSmallCaps">dmm</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">30 o menos \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Profundo (<span class="elsevierStyleSmallCaps">dmp</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab1004936.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Clasificación cualitativa del coeficiente intelectual (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span>)</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Cuadro 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Caso \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Verbal Puntuación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Ejecución Puntuación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleSmallCaps">ci</span> Puntuación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Clasificación Nominal \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Sexo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="center" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Edad \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">110 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">122 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">117 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Arriba del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">an</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">M \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">5a, 7m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">109 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">135 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">124 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">s</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">M \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">4a, 2m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">3 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">45 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">50 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">45 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Deficiente mental moderado (<span class="elsevierStyleSmallCaps">dmm</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">M \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">6a, 4m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">4 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">82 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">103 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">91 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">4a, 4m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">80 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">92 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">84 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Abajo del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">abn</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">6a, 6m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">6 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">112 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">104 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">109 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">4a, 6m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">7 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">102 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">130 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">117 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Arriba del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">an</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">5a, 1m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">8 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">123 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">127 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">123 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">s</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">9a, 7m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">9 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">115 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">104 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">11a, 9m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">10 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">80 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">100 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">88 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Abajo del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">abn</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">9a, 2m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">11 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">67 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">95 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">79 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Limítrofe (<span class="elsevierStyleSmallCaps">l</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">12a, 3m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">12 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">82 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">96 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">88 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Abajo del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">abn</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">10a, 0m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">105 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">92 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">99 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">13a, 4m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">14 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">109 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">99 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">7a, 10m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">15 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">87 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">105 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">95 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">n</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">M \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">10a, 6m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">16 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">130 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">126 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">131 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Muy superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ms</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">13a, 8m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">17 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">150 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">129 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">144 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Muy superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ms</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">M \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">7a, 10m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">18 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">80 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">102 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">89 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Abajo del normal (<span class="elsevierStyleSmallCaps">abn</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">6a, 6m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">19 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">143 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">112 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">134 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Muy superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">ms</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">9a, 2m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">119 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">129 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">127 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">Superior (<span class="elsevierStyleSmallCaps">s</span>) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">F \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="center" valign="top">9a, 3m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab1004937.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Coeficiente intelectual de acuerdo con la escala de inteligencia de Wechsler</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Referencias" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:22 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "1." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Tamiz neonatal para hipotiroidismo congénito" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "G. Rodríguez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Salud en Tabasco" "fecha" => "2002" "volumen" => "8" "numero" => "1" "paginaInicial" => "26" "paginaFinal" => "28" ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "2." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "El ABC para el diagnóstico y prevención de las enfermedades congénitas en la atención primaria de salud" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "J. Surí" 1 => "M.A. Ocaña" 2 => "M.R. Liriano" 3 => "L. Días" 4 => "A. Masót" 5 => "S. González" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Medisur [Internet]" "fecha" => "2009" "volumen" => "7" "numero" => "3" "paginaInicial" => "75" "paginaFinal" => "88" ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "3." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hipotiroidismo congénito. Manifestaciones clínicas en niños menores de 15 semanas con tamiz neonatal positivo" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "C. Sánchez" 1 => "R. Calzada" 2 => "L. Ruiz" 3 => "N. Altamirano" 4 => "I. Méndez" 5 => "M. Vela" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev Mex Pediatr" "fecha" => "2006" "volumen" => "73" "numero" => "6" "paginaInicial" => "272" "paginaFinal" => "279" ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "4." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Secuelas neurológicas en tres pacientes con fenilcetonuria clásica diagnosticada tardíamente" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Sánchez" 1 => "L. Martínez" 2 => "G. Arteaga" 3 => "R. Torres" 4 => "A.R. Marroquín" 5 => "V. Abrego" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Bol Med Hosp Infant Mex" "fecha" => "2008" "volumen" => "65" "numero" => "39" "paginaInicial" => "191" "paginaFinal" => "195" ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "5." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hipotiroidismo congénito y fenilcetonuria en el niño" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "C. Becerra" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev. Chil. Pediat" "fecha" => "2008" "volumen" => "79" "numero" => "1" "paginaInicial" => "96" "paginaFinal" => "103" ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "6." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Características neuropsicológicas del niño preescolar con hipotiroidismo congénito en la provincia de Cienfuegos" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "Y. Ramírez" 1 => "M.H. Marchena" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev. Chil. Neuropsicol" "fecha" => "2009" "volumen" => "4" "numero" => "1" "paginaInicial" => "36" "paginaFinal" => "43" ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "7." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Oportunidad en el diagnóstico de hipotiroidismo congénito por tamiz neonatal en el hospital general “Dr. Aurelio Valdivieso” de Oaxaca, México" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "M.A. Santiago" 1 => "A.B. Rosas" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Bol Clin Hosp Infant Edo Son" "fecha" => "2012" "volumen" => "29" "numero" => "1" "paginaInicial" => "7" "paginaFinal" => "12" ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "8." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hipotiroidismo congénito: historia e impacto del tamizaje" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "N. Marrero" 1 => "C. Rodríguez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev Biomed" "fecha" => "2000" "volumen" => "11" "numero" => "4" "paginaInicial" => "283" "paginaFinal" => "292" ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "9." "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Instituto Mexicano del Seguro Social, Grupo Institucional de Vigilancia Epidemiológica de Enfermedades Metabólicas Congénitas. Detección y atención integral de Enfermedades Metabólicas Congénitas. México: 2006." ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "10." "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Jiménez L, Meza E, Torres M, Echeverría J, Díaz M, Maldonado E, et al. Guía de actividades de enfermería: atención preventiva integrada. México: Instituto Mexicano del Seguro Social." ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0055" "etiqueta" => "11." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "¿Qué es la inteligencia humana" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "D.J. González" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev. Cub. Psicol" "fecha" => "2003" "volumen" => "20" "numero" => "1" "paginaInicial" => "39" "paginaFinal" => "49" ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "12." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "D. Wechsler" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:4 [ "titulo" => "<span class="elsevierStyleSmallCaps">wpssi</span> Escala de inteligencia para los niveles preescolar y primario" "fecha" => "2005" "editorial" => "Manual Moderno" "editorialLocalizacion" => "México, D.F" ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0065" "etiqueta" => "13." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "D. Wechsler" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:4 [ "titulo" => "<span class="elsevierStyleSmallCaps">wisc-r</span> Escala de inteligencia revisada para el nivel escolar" "fecha" => "2005" "editorial" => "Manual Moderno" "editorialLocalizacion" => "México, D.F" ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0070" "etiqueta" => "14." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Tamiz neonatal para hipotiroidismo congénito y fenilcetonuria" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Velázquez" 1 => "A. Loera" 2 => "B.E. Aguirre" 3 => "S. Gamboa" 4 => "H. Vargas" 5 => "C. Robles" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Salud Pública de México" "fecha" => "1994" "volumen" => "36" "numero" => "3" "paginaInicial" => "249" "paginaFinal" => "256" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7940004" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0075" "etiqueta" => "15." "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Galbe J, editor. ¿Se puede cuantificar la mejoría intelectual de los niños con hipotiroidismo congénito detectados mediante cribado metabólico neonatal? Perlinfad [Internet]. 2011 Mar 13. [Citado: 2012 Oct 12]. Disponible en: <a id="intr0010" class="elsevierStyleInterRef" href="http://perlinfad.wordpress.com/">http://perlinfad.wordpress.com/</a>" ] ] ] 15 => array:3 [ "identificador" => "bib0080" "etiqueta" => "16." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Neurodesarrollo en infantes con antecedentes de hipotiroidismo congénito" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "G. Arreola" 1 => "H. Barrera" 2 => "R. Jiménez" 3 => "M.A. Ramírez" 4 => "E. Segura" 5 => "M. Granados" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Perinatol Reprod Hum" "fecha" => "2005" "volumen" => "19" "numero" => "3–4" "paginaInicial" => "141" "paginaFinal" => "151" ] ] ] ] ] ] 16 => array:3 [ "identificador" => "bib0085" "etiqueta" => "17." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Predicción del desarrollo mental a los 20 meses de edad por medio de la evaluación del desarrollo psicomotor a los seis meses de vida en niños sanos" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "R. Ramos" 1 => "F. Cruz" 2 => "M. Pérez" 3 => "M.T. Salvatierra" 4 => "C. Robles" 5 => "B. Koletzko" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Salud Mental" "fecha" => "2008" "volumen" => "31" "numero" => "1" "paginaInicial" => "53" "paginaFinal" => "61" ] ] ] ] ] ] 17 => array:3 [ "identificador" => "bib0090" "etiqueta" => "18." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "J.M. Sattler" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:5 [ "edicion" => "5<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "titulo" => "Evaluación de la inteligencia infantil y habilidades especiales" "fecha" => "2010" "editorial" => "Manual Moderno" "editorialLocalizacion" => "México" ] ] ] ] ] ] 18 => array:3 [ "identificador" => "bib0095" "etiqueta" => "19." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Incidencia de hipotiroidismo congénito en 14 Regiones Sanitarias del Paraguay" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "M. Ascurra" 1 => "S. Rodríguez" 2 => "A. Valenzuela" 3 => "F. Blanco" 4 => "L. Ortiz" 5 => "M. Samudio" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Pediatr" "fecha" => "2009" "volumen" => "36" "numero" => "2" "paginaInicial" => "109" "paginaFinal" => "113" ] ] ] ] ] ] 19 => array:3 [ "identificador" => "bib0100" "etiqueta" => "20." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Incidencias de hipotiroidismo congénito en San Luis Potosí, México" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "N.R. Gallegos" 1 => "E.E. Godoy" 2 => "M.A. Alonso" 3 => "M. González" 4 => "M.E. Ojeda" 5 => "L.E. Fragoso" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev. Mex. Pediatr" "fecha" => "2008" "volumen" => "75" "numero" => "1" "paginaInicial" => "5" "paginaFinal" => "8" ] ] ] ] ] ] 20 => array:3 [ "identificador" => "bib0105" "etiqueta" => "21." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hipotiroidismo congénito: historia e impacto del tamizaje" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "N. Marrero" 1 => "C. Rodríguez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Rev. Biomed" "fecha" => "2000" "volumen" => "11" "numero" => "4" "paginaInicial" => "283" "paginaFinal" => "292" ] ] ] ] ] ] 21 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "22." "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Coeficiente intelectual y etiología del hipotiroidismo congénito" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "J. Romero" 1 => "G. Palacios" 2 => "N. Gómez" 3 => "A. Silva" 4 => "J.H. Fabela" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Rev Med Inst Mex Seguro Soc" "fecha" => "2011" "volumen" => "49" "numero" => "2" "paginaInicial" => "179" "paginaFinal" => "183" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21703145" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "agradecimientos" => array:1 [ 0 => array:4 [ "identificador" => "xack206783" "titulo" => "Agradecimientos" "texto" => "<p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Al Dr. Carlos Rodrigo Altamirano León, director de la <span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span> no. 14 y a la Dra. Laura Olalde Montes de Oca, coordinadora clínica de Educación e Investigación en Salud, <span class="elsevierStyleSmallCaps">umf</span> no. 14, por su apoyo para la elaboración de este trabajo.</p>" "vista" => "all" ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/14058871/0000002100000003/v1_201603090034/S1405887116300244/v1_201603090034/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "48943" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Artículos originales" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/14058871/0000002100000003/v1_201603090034/S1405887116300244/v1_201603090034/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1405887116300244?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 21 | 6 | 27 |
2024 Septiembre | 43 | 11 | 54 |
2024 Agosto | 33 | 7 | 40 |
2024 Julio | 19 | 3 | 22 |
2024 Junio | 21 | 2 | 23 |
2024 Mayo | 31 | 2 | 33 |
2024 Abril | 27 | 1 | 28 |
2024 Marzo | 17 | 2 | 19 |
2024 Febrero | 33 | 5 | 38 |
2024 Enero | 41 | 12 | 53 |
2023 Diciembre | 42 | 20 | 62 |
2023 Noviembre | 40 | 22 | 62 |
2023 Octubre | 46 | 29 | 75 |
2023 Septiembre | 28 | 17 | 45 |
2023 Agosto | 45 | 16 | 61 |
2023 Julio | 40 | 11 | 51 |
2023 Junio | 44 | 8 | 52 |
2023 Mayo | 39 | 4 | 43 |
2023 Abril | 40 | 1 | 41 |
2023 Marzo | 91 | 6 | 97 |
2023 Febrero | 49 | 2 | 51 |
2023 Enero | 30 | 2 | 32 |
2022 Diciembre | 36 | 6 | 42 |
2022 Noviembre | 58 | 4 | 62 |
2022 Octubre | 33 | 6 | 39 |
2022 Septiembre | 36 | 9 | 45 |
2022 Agosto | 30 | 6 | 36 |
2022 Julio | 23 | 7 | 30 |
2022 Junio | 21 | 6 | 27 |
2022 Mayo | 18 | 6 | 24 |
2022 Abril | 26 | 9 | 35 |
2022 Marzo | 48 | 12 | 60 |
2022 Febrero | 56 | 5 | 61 |
2022 Enero | 60 | 20 | 80 |
2021 Diciembre | 23 | 10 | 33 |
2021 Noviembre | 37 | 15 | 52 |
2021 Octubre | 81 | 10 | 91 |
2021 Septiembre | 37 | 10 | 47 |
2021 Agosto | 40 | 7 | 47 |
2021 Julio | 29 | 8 | 37 |
2021 Junio | 27 | 10 | 37 |
2021 Mayo | 24 | 10 | 34 |
2021 Abril | 75 | 39 | 114 |
2021 Marzo | 37 | 9 | 46 |
2021 Febrero | 44 | 6 | 50 |
2021 Enero | 40 | 8 | 48 |
2020 Diciembre | 39 | 12 | 51 |
2020 Noviembre | 69 | 6 | 75 |
2020 Octubre | 49 | 9 | 58 |
2020 Septiembre | 43 | 11 | 54 |
2020 Agosto | 31 | 17 | 48 |
2020 Julio | 20 | 11 | 31 |
2020 Junio | 16 | 12 | 28 |
2020 Mayo | 22 | 8 | 30 |
2020 Abril | 18 | 0 | 18 |
2020 Marzo | 38 | 3 | 41 |
2020 Febrero | 31 | 7 | 38 |
2020 Enero | 14 | 12 | 26 |
2019 Diciembre | 14 | 8 | 22 |
2019 Noviembre | 23 | 8 | 31 |
2019 Octubre | 25 | 4 | 29 |
2019 Septiembre | 48 | 6 | 54 |
2019 Agosto | 21 | 6 | 27 |
2019 Julio | 19 | 8 | 27 |
2019 Junio | 49 | 20 | 69 |
2019 Mayo | 141 | 27 | 168 |
2019 Abril | 55 | 25 | 80 |
2019 Marzo | 12 | 8 | 20 |
2019 Febrero | 20 | 9 | 29 |
2019 Enero | 9 | 12 | 21 |
2018 Diciembre | 7 | 7 | 14 |
2018 Noviembre | 13 | 20 | 33 |
2018 Octubre | 17 | 12 | 29 |
2018 Septiembre | 16 | 9 | 25 |
2018 Agosto | 7 | 25 | 32 |
2018 Julio | 9 | 8 | 17 |
2018 Junio | 7 | 8 | 15 |
2018 Mayo | 16 | 19 | 35 |
2018 Abril | 19 | 11 | 30 |
2018 Marzo | 4 | 7 | 11 |
2018 Febrero | 4 | 3 | 7 |
2018 Enero | 1 | 3 | 4 |
2017 Diciembre | 3 | 5 | 8 |
2017 Noviembre | 2 | 5 | 7 |
2017 Octubre | 5 | 3 | 8 |
2017 Septiembre | 4 | 12 | 16 |
2017 Agosto | 8 | 8 | 16 |
2017 Julio | 3 | 15 | 18 |
2017 Junio | 14 | 12 | 26 |
2017 Mayo | 12 | 7 | 19 |
2017 Abril | 6 | 3 | 9 |
2017 Marzo | 6 | 12 | 18 |
2017 Febrero | 5 | 5 | 10 |
2017 Enero | 14 | 5 | 19 |
2016 Diciembre | 16 | 5 | 21 |
2016 Noviembre | 11 | 6 | 17 |
2016 Octubre | 19 | 6 | 25 |
2016 Septiembre | 10 | 13 | 23 |
2016 Agosto | 10 | 7 | 17 |
2016 Julio | 6 | 3 | 9 |
2016 Junio | 4 | 7 | 11 |
2016 Mayo | 1 | 2 | 3 |
2016 Abril | 2 | 3 | 5 |
2016 Marzo | 2 | 0 | 2 |