se ha leído el artículo
array:23 [ "pii" => "S0214916813001058" "issn" => "02149168" "doi" => "10.1016/j.arteri.2013.10.004" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-11-01" "aid" => "254" "copyright" => "Elsevier España, S.L. y SEA" "copyrightAnyo" => "2013" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Clin Invest Arterioscl. 2013;25:224-30" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 3850 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 9 "HTML" => 1210 "PDF" => 2631 ] ] "itemSiguiente" => array:18 [ "pii" => "S0214916813001204" "issn" => "02149168" "doi" => "10.1016/j.arteri.2013.11.003" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-11-01" "aid" => "260" "copyright" => "Elsevier España, S.L. y SEA" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "sco" "cita" => "Clin Invest Arterioscl. 2013;25:231-2" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 3849 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 8 "HTML" => 941 "PDF" => 2900 ] ] "es" => array:9 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "Enfermedades cardiovasculares en España: conclusiones y comentarios finales" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "231" "paginaFinal" => "232" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "es" => array:1 [ "titulo" => "Cardiovascular diseases in Spain: Conclusions and final comments" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Fernando Civeira" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Fernando" "apellidos" => "Civeira" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0214916813001204?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/02149168/0000002500000005/v2_201312140247/S0214916813001204/v2_201312140247/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:18 [ "pii" => "S0214916813001034" "issn" => "02149168" "doi" => "10.1016/j.arteri.2013.10.002" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-11-01" "aid" => "252" "copyright" => "Elsevier España, S.L. y SEA" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Clin Invest Arterioscl. 2013;25:218-23" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 2922 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 10 "HTML" => 2012 "PDF" => 900 ] ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original</span>" "titulo" => "Arteriopatía de las extremidades inferiores y estenosis de las arterias renales" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "218" "paginaFinal" => "223" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Lower limb arterial disease and renal artery stenosis" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0025" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 1133 "Ancho" => 1583 "Tamanyo" => 176950 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Espectro clínico de la nefropatía isquémica.</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Carlos Guijarro, José María Mostaza, Antonio Hernández-Mijares" "autores" => array:3 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Carlos" "apellidos" => "Guijarro" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "José María" "apellidos" => "Mostaza" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Antonio" "apellidos" => "Hernández-Mijares" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0214916813001034?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/02149168/0000002500000005/v2_201312140247/S0214916813001034/v2_201312140247/es/main.assets" ] "es" => array:19 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original</span>" "titulo" => "Aneurisma aórtico" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "224" "paginaFinal" => "230" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Fernando Villar, Juan Pedro-Botet, Ramón Vila, Carlos Lahoz" "autores" => array:4 [ 0 => array:3 [ "nombre" => "Fernando" "apellidos" => "Villar" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 1 => array:4 [ "nombre" => "Juan" "apellidos" => "Pedro-Botet" "email" => array:1 [ 0 => "86620@parcdesalutmar.cat" ] "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">¿</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 2 => array:3 [ "nombre" => "Ramón" "apellidos" => "Vila" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">c</span>" "identificador" => "aff0015" ] ] ] 3 => array:3 [ "nombre" => "Carlos" "apellidos" => "Lahoz" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">d</span>" "identificador" => "aff0020" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:4 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Escuela Nacional de Sanidad, Instituto de Salud Carlos III, Departamento de Medicina Preventiva y Salud Pública, Facultad de Medicina, Universidad Autónoma de Madrid, Madrid, España" "etiqueta" => "a" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Unitat de Lípids i Risc Vascular, Hospital del Mar, Barcelona, España" "etiqueta" => "b" "identificador" => "aff0010" ] 2 => array:3 [ "entidad" => "Servicio de Angiología y Cirugía Vascular, Hospital Universitario de Bellvitge, L’Hospitalet, Barcelona, España" "etiqueta" => "c" "identificador" => "aff0015" ] 3 => array:3 [ "entidad" => "Unidad de Lípidos y Riesgo Vascular, Hospital Carlos III, Madrid, España" "etiqueta" => "d" "identificador" => "aff0020" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Aortic Aneurysm" ] ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 861 "Ancho" => 1592 "Tamanyo" => 119974 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Tendencia de la tasa de mortalidad ajustada por edad del aneurisma y disección aórticos (CIE 10 I71). España, 1981-2011</p> <p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Fuente: Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad<span class="elsevierStyleSup">2</span>.</p>" ] ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Mortalidad por aneurisma aórtico</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En el año 2011 fallecieron en España 1.866 personas por aneurisma y disección aórticos (CIE 10 I71)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>. El número de defunciones por aneurisma aórtico fue mucho mayor en los varones que en las mujeres, 1.539 (82%) versus 327 (18%), con una razón varón/mujer de 4,7. La tasa bruta de mortalidad fue de 4 por 100.000 habitantes (6,8 en varones y 1,4 en mujeres). La tasa de mortalidad ajustada por edad fue de 2,5 por 100.000 habitantes (4,9 en varones y 0,7 en mujeres). En el 47% de todas las muertes por aneurisma aórtico se produjo rotura del mismo. Respecto a la localización, los más frecuentes en cuanto a mortalidad se refiere son los aneurismas aórticos abdominales (AAA). De todas las muertes por aneurisma aórtico en España, en el 42% el aneurisma estaba en la aorta abdominal, frente al 7% en el que se localizaba en la aorta torácica y el 3% en la aorta toracoabdominal. Aunque hay que señalar que en el 48% de las muertes por aneurisma aórtico no se especifica el sitio, por lo que el peso de la mortalidad por AAA será mayor del 42% indicado.</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La edad ejerce una gran influencia en el riesgo de morir por aneurisma aórtico, incrementándose el riesgo de muerte a medida que aumenta la edad, agrupándose el 95% de toda la mortalidad entre los 50 y los 94 años de edad. Las defunciones producidas por aneurisma aórtico representan un 1,6% (2,9% en varones y 0,5% en mujeres) de todas las muertes por enfermedades del sistema circulatorio. Las tasas de mortalidad ajustada por edad del aneurisma y disección aórticos entre las distintas comunidades autónomas españolas se muestran en la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a>.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En cuanto a la tendencia temporal de la mortalidad, en España, la tasa de mortalidad ajustada por edad del aneurisma y disección aórticos ha aumentado hasta el año 2002. Sin embargo, desde 2003 hasta la actualidad la tasa de mortalidad ajustada muestra un descenso. De esta forma, en España la tasa de mortalidad ajustada por edad para ambos sexos en el año 1981 fue de 0,95 por 100.000 habitantes, en 2002 fue de 3,45 por 100.000 habitantes, mientras que en el año 2011 la tasa ajustada fue de 2,52 por 100.000 habitantes<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0005">fig. 1</a>).</p><elsevierMultimedia ident="fig0005"></elsevierMultimedia><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En el ámbito internacional, en EE. UU. se produjeron 10.431 defunciones (6.096 en varones y 4.335 en mujeres) por aneurisma y disección aórticos en el año 2010. La tasa bruta de mortalidad fue de 3,4 por 100.000 habitantes (4 en varones y 2,8 en mujeres)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0015"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>. En Inglaterra y Gales se observó un aumento significativo de las tasas de mortalidad por aneurisma aórtico ajustadas por edad, entre los años 1950 y 1996, tras el cual se produjo un fuerte descenso. La tasa de mortalidad estandarizada por edad en los varones fue de 2,4 en 1950; 56,4 en 1996 y 31,9 por cada 100.000 habitantes en 2009<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>. Respecto al AAA, entre 1997 y 2009, la mortalidad ajustada por edad disminuyó del 40,4 al 25,7 por 100.000 habitantes en Inglaterra y Gales, y del 30,1 al 20,8 por 100.000 habitantes en Escocia<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>. Resultados similares se han observado en EE. UU.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0025"><span class="elsevierStyleSup">5</span></a>, Australia<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a> y Nueva Zelanda<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0035"><span class="elsevierStyleSup">7</span></a>.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0030">Morbilidad del aneurisma aórtico</span><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En España, durante el año 2011 el registro de altas de hospitalización del Sistema Nacional de Salud <span class="elsevierStyleItalic">(CMBD-H)</span> registró un total de 5.627 altas hospitalarias (5.012 en varones y 615 en mujeres) con el diagnóstico de aneurisma y disección aórticos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a>. Esto supone una tasa de 1,2 por 100.000 habitantes (2,2 en varones y 0,3 en mujeres). La estancia media por aneurisma y disección aórticos fue de 11 días, y el coste medio fue de 15.247<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>€. En el ámbito internacional, en el año 2010, en EE. UU. se produjeron 64.000 altas hospitalarias (45.000 en varones y 19.000 en mujeres) por aneurisma y disección aórticos (CIE 9-MC 441)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>.</p></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Prevalencia del aneurisma aórtico abdominal</span><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En España se han realizado distintos estudios de ámbito local que estiman la prevalencia del AAA. Entre los estudios más recientes, cabe mencionar el realizado en un centro de salud de Barcelona, en varones mayores de 50 años, con ecógrafo portátil, que obtiene una prevalencia de AAA (dilatación superior a los 30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm) del 5,88% (IC 95% 2,47-12,50)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>; y el realizado en los 5 centros de salud de la Comarca Interior Sanitaria de Vizcaya, en varones de 65 años, que obtiene una prevalencia de AAA (diámetro mayor o igual a 3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm) del 4,8%<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a>.</p><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En el ámbito internacional, se han publicado numerosos estudios que estiman la prevalencia del AAA. Un metaanálisis de los 4 principales estudios aleatorizados de cribado del AAA (realizados en Reino Unido, Dinamarca y Australia) obtiene una prevalencia combinada de AAA (diámetro mayor o igual a 3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm) del 5,5% en varones de 64 a 83 años de edad<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0055"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>.</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El registro de actividades de la Sociedad Española de Angiología y Cirugía Vascular correspondiente al año 2011<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0060"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a> recoge datos procedentes de 79 servicios/unidades de angiología y cirugía vascular (correspondientes a 83 hospitales españoles), en los que se produjeron un total de 48.293 ingresos hospitalarios. Según datos de este registro, la actividad quirúrgica arterial fue de 33.252 procedimientos en 2011, de los cuales en la aorta torácica/toracoabdominal se practicaron un total de 155 procedimientos (115 tuvieron carácter electivo y 40 fueron urgentes). En el sector aortoilíaco anatómico se realizaron 1.582 resecciones de aneurismas (1.176 con carácter electivo y 406 urgentes). En cuanto a los procedimientos endovasculares en la aorta, se realizaron 1.844 (252 en la aorta torácica y 1.592 en la aorta abdominal) por enfermedad aneurismática (en todos los casos mediante <span class="elsevierStyleItalic">stents</span> cubiertos), y 88 por disección (78 en la aorta torácica y 10 en la aorta abdominal).</p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Factores de riesgo asociados con el aneurisma aórtico abdominal</span><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Históricamente, el AAA se ha considerado una manifestación focal de la enfermedad aterosclerótica avanzada. Sin embargo, las nuevas evidencias sugieren que el AAA es una forma localizada de una enfermedad sistémica del aparato vascular, caracterizada por la pérdida progresiva en la capacidad de resistencia a la alta presión intraluminal y relacionada con la degradación de la pared arterial<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>. Comparte con la aterosclerosis factores de riesgo como el sexo masculino, la edad superior a los 65 años, el tabaquismo, la hipertensión arterial, la presencia de enfermedad aterosclerótica coronaria, periférica o cerebrovascular y la existencia de familiares de primer grado intervenidos o fallecidos por AAA. En la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a> se expone la magnitud de los principales factores de riesgo vascular asociados al desarrollo de AAA en la cohorte noruega del estudio Tromsø<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0070"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>. Es de destacar la ausencia de relación o asociación negativa de la diabetes tipo 2, considerada clásicamente como un equivalente de riesgo coronario, con el AAA<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0070"><span class="elsevierStyleSup">14,15</span></a>. En este sentido, la glucación de las moléculas de la matriz extracelular aumenta su resistencia a la proteólisis y probablemente desempeñe un papel clave.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El consumo de cigarrillos es el principal factor de riesgo y mucho más importante para el AAA que para la aterosclerosis, habiéndose vinculado a su capacidad de oxidar la α1-antitripsina<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>. Además, el tabaquismo también incrementa la velocidad de crecimiento y el riesgo de rotura del AAA<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0080"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a>. Aunque no disponemos de evidencias directas que confirmen que la cesación el tabaquismo previene el AAA o disminuye los requerimientos de tratamiento quirúrgico, los modelos de economía de la salud sugieren que puede ser una estrategia coste-efectiva y debe ser una prioridad en los pacientes con AAA.</p><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El papel beneficioso del tratamiento y control de los factores de riesgo cardiovascular, como la hipertensión y la dislipidemia, en la formación, crecimiento o la rotura de un AAA es menos consistente<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>. Sin embargo, estas estrategias terapéuticas pueden prolongar la supervivencia por su impacto en la enfermedad cardiaca coronaria y cerebrovascular. En este sentido, las directrices de 2005 del <span class="elsevierStyleItalic">American College of Cardiology/American Heart Association</span> (ACC/AHA)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0085"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a> recomiendan alcanzar en los pacientes con AAA los mismos objetivos de presión arterial y lípidos que en aquellos con enfermedad aterosclerótica.</p><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Por lo que respecta a la hipertensión arterial en los pacientes con AAA, los fármacos antihipertensivos más apropiados serían los inhibidores de la enzima conversora de la angiotensina y los antagonistas de los receptores de la angiotensina <span class="elsevierStyleSmallCaps">ii</span>. En pacientes normotensos, se podrían utilizar estos mismos fármacos, pero a dosis bajas y toleradas clínicamente. En cuanto a los beta-bloqueantes, el propranolol ha mostrado un perfil intermedio de seguridad clínica y mínimos efectos protectores no significativos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0090"><span class="elsevierStyleSup">18</span></a>.</p><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Entre los factores lipídicos, la hipoalfalipoproteinemia es el predictor más sensible de AAA<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0095"><span class="elsevierStyleSup">19,20</span></a>. Ello podría estar relacionado con el papel de la hipercolesterolemia en la fase inicial de la aterogénesis en la aorta, y con los bajos niveles de α1-antitripsina transportada por las lipoproteínas de alta densidad en AAA humanos.</p><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los modelos experimentales sugieren que las estatinas pueden afectar el crecimiento del AAA a través de diferentes mecanismos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0105"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>. El hecho de que en el estudio Tromsø<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0070"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a> el uso de estatinas se asociara a un mayor riesgo de AAA debe atribuirse a su comportamiento como marcador de alto riesgo de enfermedad cardiovascular. En la actualidad, las evidencias disponibles apuntan a que el tratamiento con estatinas es eficaz en la prevención del crecimiento de AAA de pequeño tamaño, y puede ser más beneficioso a medida que aumenta el diámetro basal<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0110"><span class="elsevierStyleSup">22,23</span></a>. Además, la terapia con estatinas a largo plazo ha conseguido reducir la mortalidad por cualquier causa en pacientes sometidos a una reparación quirúrgica exitosa previa de un AAA<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0120"><span class="elsevierStyleSup">24</span></a>.</p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">¿A quién realizar el despistaje del aneurisma aórtico abdominal?</span><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Diversos estudios poblacionales y 4 ensayos clínicos aleatorizados (ECA) en varones mayores de 65 años de edad investigaron el efecto de los programas de despistaje sobre la mortalidad relacionada con el aneurisma. El Chichester trial<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0125"><span class="elsevierStyleSup">25</span></a> en Reino Unido, el Viborg trial<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0130"><span class="elsevierStyleSup">26</span></a> en Dinamarca, el Western Australia trial<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135"><span class="elsevierStyleSup">27</span></a> y el MASS trial<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">28</span></a> en Reino Unido aleatorizaron desde 1988 a 1999 a más de 137.000 individuos de 65 a 80 años para la realización de una ecografía para la detección de AAA (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0015">tabla 3</a>). La estimación acumulada del efecto del despistaje basada en el metaanálisis de los 4 ECA elaborado por Cochrane Review<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0145"><span class="elsevierStyleSup">29</span></a> muestran un riesgo relativo de 0,60 (IC 95% 0,47-0,78; p<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0,0004) a favor del despistaje en varones mayores de 65 años de edad (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0020">tabla 4</a>). La reducción absoluta del riesgo sobre la mortalidad fue del 0,13%, lo cual corresponde a un número de individuos que hace falta explorar de 769 (IC 95% 476-1428) para evitar una muerte por rotura en los siguientes 3,4 años. La prevalencia de AAA observada en todos estos estudios fue superior al 4%. El principal ECA realizado sobre despistaje de aneurismas, el MASS trial, publicó en junio de 2012 sus resultados finales sobre la reducción de mortalidad en el grupo de pacientes de 65 a 74 años a los que se ofreció la realización de una única ecografía para detectar un AAA y posterior seguimiento en aortas de 3 a 5,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm e intervención para aneurismas de 5,5 o más cm<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0150"><span class="elsevierStyleSup">30</span></a>. Durante los 13 años del estudio se observó una reducción del 42% (IC 95% 31-51) de la mortalidad relacionada con aneurisma, no se evidenció reducción en otras causas de mortalidad, pero sí una disminución de la mortalidad global del 3%, a pesar de que en el seguimiento tardío se produjeron roturas de AAA en el grupo con aorta <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm en la ecografía inicial. La estimación del número de individuos que hace falta explorar para evitar una muerte por rotura de AAA en los siguiente 13 años fue de 216, lo cual es notablemente inferior a la cifra de 400 mamografías que se requieren para evitar un cáncer de mama. Así pues, en regiones con una prevalencia de AAA del 4% o más, la realización de una única ecografía a los varones mayores de 65 años reduce a casi la mitad la mortalidad por aneurisma a partir de la disminución de la incidencia de roturas.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0015"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0020"></elsevierMultimedia><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Solo el primero de los 4 ECA, el Chichester trial, incluyó a mujeres. Sin embargo, la baja prevalencia de enfermedad entre ellas no permitió demostrar el mismo beneficio que en varones. El aumento del tabaquismo en este grupo de población hace prever que en el futuro aumente la incidencia de AAA. De todas maneras, estudios necrópsicos y poblacionales han permitido observar que el mayor número de muertes por rotura de aneurisma en mujeres se produce a partir de los 80 años, con lo cual, dado que a esa edad existen otros muchos problemas de salud, es muy difícil que un programa de despistaje consiga demostrar un beneficio significativo en términos de supervivencia.</p><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La identificación de poblaciones con una mayor prevalencia de AAA debe permitir mejorar la relación coste-efectividad de los programas de despistaje. El metaanálisis de la <span class="elsevierStyleItalic">US Preventive Services Task Force</span> (USPSTF)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">31</span></a> determinó que la baja prevalencia de AAA en varones que nunca habían fumado hacía que los beneficios de un programa de despistaje fuesen pequeños y que, considerando los riesgos propios de la cirugía, el balance entre riesgos y beneficios del despistaje fuese demasiado estrecho para recomendarlo de forma generalizada. Sin embargo, los beneficios del despistaje superaban claramente los riesgos en varones de 65 a 75 años que hubiesen fumado alguna vez.</p><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Otra población con mayor prevalencia de AAA es la de los familiares de pacientes con AAA. Basándose en los resultados de un estudio sueco<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">32</span></a> que demostró que los familiares de primer grado de los pacientes con AAA tenían un riesgo relativo de 1,9 (IC 95% 1,6-2,2) de presentar un AAA, independientemente del genero del paciente o del familiar, la guía americana de la <span class="elsevierStyleItalic">Society for Vascular Surgery</span> (SVS)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165"><span class="elsevierStyleSup">33</span></a> aconseja incluir en el programa de despistaje a varones y mujeres de 65 o más años que tengan historia familiar de AAA.</p><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Por último, existe evidencia de que la incidencia de AAA es alta entre los pacientes con enfermedad arterial periférica<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0170"><span class="elsevierStyleSup">34</span></a> y por ello la guía de la <span class="elsevierStyleItalic">European Society for Vascular Surgery</span> (ESVS) aconseja el despistaje oportunista en pacientes con otras formas de enfermedad arterial periférica<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0175"><span class="elsevierStyleSup">35</span></a>.</p></span><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Coste-efectividad del despistaje del aneurisma aórtico abdominal</span><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El estudio económico del MASS trial mostró que el incremento del cociente de coste/efectividad por año de vida ganado con el despistaje era de 8.800<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>€/QALY a 10 años<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">28</span></a>, o lo que es lo mismo, 116<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>€ por cada varón invitado al programa de despistaje, lo cual es sensiblemente inferior al valor de 20.000 a 25.000<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>€/QALY considerado como el dintel de aceptación de una tecnología por el sistema británico de salud. Un estudio italiano, basado en los resultados del MASS y de su propio programa de despistaje, estudió el coste-efectividad del despistaje de aneurisma mediante ecografía a través de un modelo de Markov, aplicado al sistema italiano de salud<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0180"><span class="elsevierStyleSup">36</span></a> y concluyó que el programa de despistaje permite un incremento del cociente de coste/efectividad de 5.673<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>€/QALY, lo cual también está notablemente por debajo del dintel antes mencionado.</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El descenso de la prevalencia de AAA observada en los programas de despistaje que ya están en marcha, como el del Reino Unido (que en sus 3 primeros años de aplicación de 2009 a 2012 ha sido solamente del 1,6%) puede afectar la relación coste/efectividad del programa. Sin embargo, dado que este coste esta básicamente producido por los gastos de intervención del aneurisma, más que en los de su detección, se estima que el programa de despistaje puede seguir siendo rentable incluso con una prevalencia de AAA del 1%<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0185"><span class="elsevierStyleSup">37</span></a>. La influencia de una posible elevación de los costes de intervención y seguimiento al incluir la reparación endovascular como opción terapéutica también deberá ser evaluada.</p><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Un último aspecto del debate sobre la rentabilidad de los programas de despistaje de aneurisma es el hecho de que todos están basados en la reducción de la mortalidad relacionada con el aneurisma, pero que la reducción de la mortalidad global es escasa y podría mejorar ostensiblemente si además de dirigirse exclusivamente a la detección de AAA, se asociara la detección y control de los principales factores de riesgo vascular ya que, como se observó en el <span class="elsevierStyleItalic">Cardiovascular Health Study</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">38</span></a>, la incidencia de enfermedad cardiovascular, la mortalidad cardiovascular y la mortalidad global fue mayor en los individuos con aneurisma que en aquellos que no lo tenían.</p></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0055">Recomendaciones de las principales sociedades científicas sobre el despistaje del aneurisma aórtico abdominal</span><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se han revisado las recomendaciones de las principales sociedades científicas y todas coinciden en recomendar el despistaje con una única exploración ecográfica en varones entre 65 y 75 años. Sin embargo existen algunos matices:</p><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Recomendaciones USPSTF</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">31</span></a><ul class="elsevierStyleList" id="lis0005"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0005"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Una única exploración en varones de 65 a 75 años que hayan sido fumadores (B).</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0010"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No recomienda despistaje en varones de 65 a 75 años que no hayan fumado (C), ni en mujeres (D).</p></li></ul></p><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Recomendaciones ACC/AHA</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0085"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a><ul class="elsevierStyleList" id="lis0010"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0015"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Una única exploración en varones de 65 a 75 años que hayan sido fumadores (B).</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0020"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Despistaje en varones ><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>60 años hijos o hermanos de pacientes con AAA.</p></li></ul></p><p id="par0150" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Recomendaciones SVS</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165"><span class="elsevierStyleSup">33</span></a><ul class="elsevierStyleList" id="lis0015"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0025"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0155" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Una única exploración en varones mayores de 65 años y en los mayores de 55 años con historia familiar.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0030"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0160" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Una única exploración en mujeres mayores de 65 años que hayan fumado o tengan historia familiar.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0035"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0165" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No se recomienda repetir el examen en aquellos individuos cuya aorta mide menos de 2,6<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm en la primera ecografía.</p></li></ul></p><p id="par0170" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Recomendaciones Canadian Society for Vascular Surgery (CSVS)</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0200"><span class="elsevierStyleSup">39</span></a><ul class="elsevierStyleList" id="lis0020"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0040"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0175" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Una única exploración ecográfica en varones entre 65 y 75 años y en pacientes diagnosticados de aneurisma poplíteo.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0045"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0180" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No se recomienda el estudio de individuos de 75 a 80 años ni de mujeres, salvo en casos con múltiples factores de riesgo (tabaquismo, enfermedad cerebrovascular, historia familiar de AAA).</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0050"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0185" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No es necesario el seguimiento de aortas <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm y se aconseja una ecografía anual en aortas de 3 a 4,4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm.</p></li></ul></p><p id="par0190" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Recomendaciones ESVS</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0175"><span class="elsevierStyleSup">35</span></a><ul class="elsevierStyleList" id="lis0025"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0055"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0195" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El despistaje con ultrasonido en varones mayores reduce la mortalidad por aneurisma si la prevalencia es del 4% o superior.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0060"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0200" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No se recomienda el estudio en mujeres.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0065"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0205" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La efectividad del despistaje aumenta en individuos que hayan fumado y en hombres y mujeres con historia familiar de AAA.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0070"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0210" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se recomienda el estudio oportunista de pacientes con enfermedad arterial periférica.</p></li></ul></p><p id="par0215" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Recomendación NHS Aortic Aneurysm Screening Programme (NAAASP) UK</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0205"><span class="elsevierStyleSup">40</span></a><ul class="elsevierStyleList" id="lis0030"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0075"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0220" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se recomienda la realización de ecografía a todos los varones al cumplir 65 años.</p></li></ul></p><p id="par0225" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Empleando el sistema de baremación <span class="elsevierStyleItalic">Apraisal of Guidelines Research Evaluation</span> (AGREE) que analiza 7 ámbitos de la elaboración de una guía, desde la metodología de búsqueda hasta el proceso de actualización, pasando por la metodología para formular las recomendaciones y la evidencia que las soporta, Ferket et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0210"><span class="elsevierStyleSup">41</span></a> concluyen que existe consenso sobre la recomendación de un único despistaje en varones mayores para tratar AAA de más de 5,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cm; sin embargo, hacen falta más modelos de predicción y análisis de coste-efectividad para concretar las estrategias hacia otros grupos diana y el manejo de los AAA pequeños.</p></span><span id="sec2025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect1145">Responsabilidades éticas</span><span id="sec3025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect1245">Protección de personas y animales</span><p id="par1515" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para esta investigación no se han realizado experimentos en seres humanos ni en animales.</p></span><span id="sec1125" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect1345">Confidencialidad de los datos</span><p id="par2515" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En mi artículo no aparecen datos de pacientes.</p></span><span id="sec4025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect1445">Derecho a la privacidad y consentimiento informado</span><p id="par3515" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En mi artículo no aparecen datos de pacientes.</p></span></span><span id="sec0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0060">Conflicto de intereses</span><p id="par0230" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran no tener ningún conflicto de intereses.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:14 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "xres299273" "titulo" => "Resumen" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec282333" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "xres299274" "titulo" => "Abstract" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec282332" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Mortalidad por aneurisma aórtico" ] 5 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Morbilidad del aneurisma aórtico" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Prevalencia del aneurisma aórtico abdominal" ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Factores de riesgo asociados con el aneurisma aórtico abdominal" ] 8 => array:2 [ "identificador" => "sec0025" "titulo" => "¿A quién realizar el despistaje del aneurisma aórtico abdominal?" ] 9 => array:2 [ "identificador" => "sec0030" "titulo" => "Coste-efectividad del despistaje del aneurisma aórtico abdominal" ] 10 => array:2 [ "identificador" => "sec0035" "titulo" => "Recomendaciones de las principales sociedades científicas sobre el despistaje del aneurisma aórtico abdominal" ] 11 => array:3 [ "identificador" => "sec2025" "titulo" => "Responsabilidades éticas" "secciones" => array:3 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec3025" "titulo" => "Protección de personas y animales" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec1125" "titulo" => "Confidencialidad de los datos" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "sec4025" "titulo" => "Derecho a la privacidad y consentimiento informado" ] ] ] 12 => array:2 [ "identificador" => "sec0040" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 13 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2013-10-16" "fechaAceptado" => "2013-10-17" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec282333" "palabras" => array:4 [ 0 => "Aneurisma aorta abdominal" 1 => "Prevalencia" 2 => "Factores de riesgo" 3 => "Cribado" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec282332" "palabras" => array:4 [ 0 => "Abdominala ortic aneurysm" 1 => "Prevalence" 2 => "Risk facrtors" 3 => "Screening" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:2 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">El aneurisma aórtico es una importante causa de muerte en nuestro país. La prevalencia del aneurisma aórtico abdominal (AAA) es aproximadamente del 5% en varones mayores de 50 años. Existen algunos factores asociados con el riesgo de AAA: la edad, la hipertensión arterial, la hipercolesterolemia, la presencia de enfermedad cardiovascular y, sobre todo, el tabaquismo. El manejo médico de los pacientes con AAA debe incluir el tratamiento de los factores de riesgo cardiovascular, especialmente el abandono del tabaco. La mayoría de las guías recomiendan el despistaje mediante ecografía del AAA en varones entre 65 y 75 años que fumen o hayan fumado, ya que disminuye la mortalidad dependiente del aneurisma.</p>" ] "en" => array:2 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Aortic aneurysm is one important cause of death in our country. The prevalence of abdominal aortic aneurism (AAA) is around 5% for men older than 50 years of age. Some factors are associated with increased risk for AAA: age, hypertension, hypercholesterolemia, cardiovascular disease and, in particular, smoking. The medical management of patients with an AAA includes cardiovascular risk treatment, particularly smoking cessation. Most of major societies guidelines recommend ultrasonography screening for AAA in men aged 65 to 75 years who have ever smoked because it leads to decreased AAA-specific mortality.</p>" ] ] "multimedia" => array:5 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 861 "Ancho" => 1592 "Tamanyo" => 119974 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Tendencia de la tasa de mortalidad ajustada por edad del aneurisma y disección aórticos (CIE 10 I71). España, 1981-2011</p> <p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Fuente: Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad<span class="elsevierStyleSup">2</span>.</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabla 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Fuente: Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad<span class="elsevierStyleSup">2</span>.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Comunidad autónoma \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Ambos sexos \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Varones \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Mujeres \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Andalucía \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,46 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,77 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,67 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Aragón \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3,57 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6,78 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,93 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Asturias \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,94 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">5,57 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,03 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Islas Baleares \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,21 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,51 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,58 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Canarias \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,34 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,33 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,75 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Cantabria \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,45 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3,06 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,23 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Castilla y León \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,49 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,76 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,63 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Castilla-La Mancha \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,59 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,85 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,57 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Cataluña \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,26 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,60 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,53 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Comunidad Valenciana \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3,63 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6,77 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,16 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Extremadura \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3,22 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">5,59 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,38 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Galicia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,39 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,56 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,73 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Comunidad de Madrid \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,78 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3,72 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,49 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Región de Murcia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,61 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,75 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,96 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Navarra \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,24 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,62 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,17 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">País Vasco \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,43 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,96 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,61 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Rioja \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,50 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,96 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,45 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Total nacional \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,52 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,87 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0,72 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab438430.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Tasas de mortalidad ajustada por edad del aneurisma y disección aórticos (CIE 10 I71), según comunidad autónoma. España, 2011</p>" ] ] 2 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabla 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Fuente: Forsdahl et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0070"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Factor de riesgo \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">Odds ratio</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Intervalo de confianza del 95% \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Sexo masculino</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,66 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,69-4,20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="3" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Tabaquismo</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6,19 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,86-13,38 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>10 cigarrillos/día \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">9,78 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,89-19,58 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>10-19 cigarrillos/día<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>20 cigarrillos/día \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">13,72 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6,12-30,78 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="3" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Hipertensión</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,54 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,03-2,30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Hipercolesterolemia</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2,11 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,23-3,64 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Colesterol HDL bajo</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3,25 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,68-6,27 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Uso estatinas</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3,77 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1,45-9,81 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab438431.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Factores de riesgo vascular en los pacientes con aneurisma aórtico abdominal</p>" ] ] 3 => array:7 [ "identificador" => "tbl0015" "etiqueta" => "Tabla 3" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Ensayo clínico \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Chichester<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0125"><span class="elsevierStyleSup">25</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Viborg<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0130"><span class="elsevierStyleSup">26</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Western Australia<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135"><span class="elsevierStyleSup">27</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">MASS<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">28</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Localización \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Reino Unido \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Dinamarca \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Australia \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Reino Unido \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Número \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">15.775 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">12.628 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">41.000 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">67.800 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Género \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Varones y mujeres \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Varones \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Varones \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Varones \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Edad (años) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">65-80 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">65-73 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">65-79 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">65-74 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Periodo realización \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1988-1990 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1994-1998 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1996-1998 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1997-1999 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Fecha publicación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1995 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2002 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2004 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2002-2012 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Prevalencia AAA \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4% (7,6% en varones; 1,3% en mujeres) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4% \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">7,2% \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4,9% \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab438432.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Prevalencia de AAA detectada en los ensayos clínicos sobre despistaje</p>" ] ] 4 => array:7 [ "identificador" => "tbl0020" "etiqueta" => "Tabla 4" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Fuentes: Instituto Nacional de Estadística<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>; Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a>; Murphy et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0015"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>; Anjum y Powell<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:1 [ "tablaImagen" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagenFichero" => "fx1.jpeg" "imagenAlto" => 892 "imagenAncho" => 2634 "imagenTamanyo" => 189423 ] ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Riesgo relativo acumulado de muerte por AAA (varones mayores de 64 años)</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:41 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Instituto Nacional de Estadística. Defunciones según la causa de muerte 2011. INEbase. [consultado 10 Sep 13]. Disponible en: <a id="intr0005" class="elsevierStyleInterRef" href="http://www.ine.es/jaxi/menu.do%3Ftype=pcaxis%26path=/t15/p417/a2011/%26file=pcaxis">http://www.ine.es/jaxi/menu.do?type=pcaxis&path=/t15/p417/a2011/&file=pcaxis</a>" ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad. Portal estadístico del SNS. [consultado 10 Sep 13]. Disponible en: <a id="intr0010" class="elsevierStyleInterRef" href="http://pestadistico.inteligenciadegestion.msssi.es/">http://pestadistico.inteligenciadegestion.msssi.es/</a>" ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Deaths: Final data for 2010" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "S.L. Murphy" 1 => "J. Xu" 2 => "K.D. Kochanek" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Nat Vital Stat Rep" "fecha" => "2013" "volumen" => "61" "paginaInicial" => "1" "paginaFinal" => "167" ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Is the incidence of abdominal aortic aneurysm declining in the 21st century? Mortality and hospital admissions for England & Wales and Scotland" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A. Anjum" 1 => "J.T. Powell" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ejvs.2011.11.014" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur J Vasc Endovasc Surg" "fecha" => "2012" "volumen" => "43" "paginaInicial" => "161" "paginaFinal" => "166" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22178251" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Age-related trends in utilization and outcome of open and endovascular repair for abdominal aortic aneurysm in the United States, 2001e2006" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "M.L. Schwarze" 1 => "Y. Shen" 2 => "J. Hemmerich" 3 => "W. Dale" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2009.05.010" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2009" "volumen" => "50" "paginaInicial" => "722" "paginaFinal" => "729" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19560313" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "6" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Falling rates of hospitalization and mortality from abdominal aortic aneurysms in Australia" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "P.E. Norman" 1 => "K. Spilsbury" 2 => "J.B. Semmens" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2010.08.087" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2011" "volumen" => "53" "paginaInicial" => "274" "paginaFinal" => "277" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21055899" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "7" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Trends in incidence and mortality from abdominal aortic aneurysm in New Zealand" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "P. Sandiford" 1 => "D. Mosquera" 2 => "D. Bramley" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/bjs.7461" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Br J Surg" "fecha" => "2011" "volumen" => "98" "paginaInicial" => "645" "paginaFinal" => "651" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21381003" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "8" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Centers for Disease Control and Prevention. National hospital discharge survey 2010. [consultado 10 Sep 13]. Disponible en: <a id="intr0015" class="elsevierStyleInterRef" href="http://www.cdc.gov/nchs/nhds/nhds_tables.htm">http://www.cdc.gov/nchs/nhds/nhds_tables.htm#numbe</a>" ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "9" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Utilidad de la ecografía portátil en el cribado del aneurisma de aorta abdominal y de la ateromatosis de aorta abdominal" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Sisó-Almirall" 1 => "R. Gilabert Solé" 2 => "C. Bru Saumell" 3 => "B. Kostov" 4 => "M. Mas Heredia" 5 => "L. González-de Paz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:2 [ "tituloSerie" => "Med Clin (Barc)" "fecha" => "2013" ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "10" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prevalencia de aneurismas de aorta abdominal en varones de 65 años de la Comarca Interior de Bizkaia (Estudio PAV65)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A. Barba" 1 => "M. Vega de Céniga" 2 => "L. Estallo" 3 => "N. de la Fuente" 4 => "B. Viviens" 5 => "R. Gómez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Angiologia" "fecha" => "2011" "volumen" => "63" "paginaInicial" => "18" "paginaFinal" => "24" ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0055" "etiqueta" => "11" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Screening for abdominal aortic aneurysm reduces overall mortality in men. A meta-analysis of the mid-and long-term effects of screening for abdominal aortic aneurysms" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.S. Lindholt" 1 => "P. Norman" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ejvs.2008.03.006" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur J Vasc Endovasc Surg" "fecha" => "2008" "volumen" => "36" "paginaInicial" => "167" "paginaFinal" => "171" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18485756" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "12" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Registro de actividades de la Sociedad Española de Angiología y Cirugía Vascular en 2011" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "R.M. Moreno-Carriles" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Angiologia" "fecha" => "2013" "volumen" => "65" "paginaInicial" => "16" "paginaFinal" => "33" ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0065" "etiqueta" => "13" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Novel aspects of the pathogenesis of aneurysms of the abdominal aorta in humans" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "FAD EU consortium" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "J.B. Michel" 1 => "J.L. Martin-Ventura" 2 => "J. Egido" 3 => "N. Sakalihasan" 4 => "V. Treska" 5 => "J. Lindholt" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1093/cvr/cvq337" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Cardiovasc Res" "fecha" => "2011" "volumen" => "90" "paginaInicial" => "18" "paginaFinal" => "27" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21037321" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0070" "etiqueta" => "14" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Risk factors for abdominal aortic aneurysms. A 7-year prospective study: The Tromsø Study, 1994-2001" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "S.H. Forsdahl" 1 => "K. Singh" 2 => "S. Solberg" 3 => "B.K. Jacobsen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1161/CIRCULATIONAHA.108.817619" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Circulation" "fecha" => "2009" "volumen" => "119" "paginaInicial" => "2202" "paginaFinal" => "2208" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19364978" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0075" "etiqueta" => "15" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Review of prevalence and outcome of vascular disease in patients with diabetes mellitus" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.S. Weiss" 1 => "B.E. Sumpio" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ejvs.2005.08.015" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur J Vasc Endovasc Surg" "fecha" => "2006" "volumen" => "31" "paginaInicial" => "143" "paginaFinal" => "150" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16203161" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 15 => array:3 [ "identificador" => "bib0080" "etiqueta" => "16" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Understanding the effect of tobacco smoke on the pathogenesis of aortic aneurysm" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "P.E. Norman" 1 => "J.A. Curci" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1161/ATVBAHA.112.300158" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Arterioscler Thromb Vasc Biol" "fecha" => "2013" "volumen" => "33" "paginaInicial" => "1473" "paginaFinal" => "1477" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23685557" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 16 => array:3 [ "identificador" => "bib0085" "etiqueta" => "17" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "ACC/AHA 2005 Practice Guidelines for the management of patients with peripheral arterial disease (lower extremity, renal, mesenteric, and abdominal aortic): A collaborative report from the American Association for Vascular Surgery/Society for Vascular Surgery, Society for Cardiovascular Angiography and Interventions, Society for Vascular Medicine and Biology, Society of Interventional Radiology, and the ACC/AHA Task Force on Practice Guidelines (Writing Committee to Develop Guidelines for the Management of Patients With Peripheral Arterial Disease): Endorsed by the American Association of Cardiovascular and Pulmonary Rehabilitation; National Heart, Lung, and Blood Institute; Society for Vascular Nursing; TransAtlantic Inter-Society Consensus; and Vascular Disease Foundation" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A.T. Hirsch" 1 => "Z.J. Haskal" 2 => "N.R. Hertzer" 3 => "C.W. Bakal" 4 => "M.A. Creager" 5 => "J.L. Halperin" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1161/CIRCULATIONAHA.106.174526" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Circulation" "fecha" => "2006" "volumen" => "113" "paginaInicial" => "e463" "paginaFinal" => "e654" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16549646" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 17 => array:3 [ "identificador" => "bib0090" "etiqueta" => "18" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Medical treatment for small abdominal aortic aneurysms" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "G. Rughani" 1 => "L. Robertson" 2 => "M. Clarke" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/14651858.CD009536.pub2" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Cochrane Database Syst Rev" "fecha" => "2012" "volumen" => "9" "paginaInicial" => "CD009536" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22972146" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 18 => array:3 [ "identificador" => "bib0095" "etiqueta" => "19" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Association between serum lipoproteins and abdominal aortic aneurysm" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "J. Golledge" 1 => "F. van Bockxmeer" 2 => "K. Jamrozik" 3 => "M. McCann" 4 => "P.E. Norman" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.amjcard.2009.12.076" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Am J Cardiol" "fecha" => "2010" "volumen" => "105" "paginaInicial" => "1480" "paginaFinal" => "1484" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20451699" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 19 => array:3 [ "identificador" => "bib0100" "etiqueta" => "20" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A meta-analysis of association between serum lipoproteins and abdominal aortic aneurysm" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "H. Takagi" 1 => "H. Manabe" 2 => "T. Umemoto" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.amjcard.2010.06.020" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Am J Cardiol" "fecha" => "2010" "volumen" => "106" "paginaInicial" => "753" "paginaFinal" => "754" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20723659" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 20 => array:3 [ "identificador" => "bib0105" "etiqueta" => "21" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Different effects of commonly prescribed statins on abdominal aortic aneurysm wall biology" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "R. Hurks" 1 => "I.E. Hoefer" 2 => "A. Vink" 3 => "G. Pasterkamp" 4 => "A. Schoneveld" 5 => "M. Kerver" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ejvs.2010.01.030" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur J Vasc Endovasc Surg" "fecha" => "2010" "volumen" => "39" "paginaInicial" => "569" "paginaFinal" => "576" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20226696" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 21 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "22" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Statins: the holy grail of abdominal aortic aneurysm (AAA) growth attenuation? A systematic review of the literature" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "J.A. Dunne" 1 => "M.A. Bailey" 2 => "K.J. Griffin" 3 => "S. Sohrabi" 4 => "P.A. Coughlin" 5 => "D.J. Scott" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:2 [ "tituloSerie" => "Curr Vasc Pharmacol" "fecha" => "2012" ] ] ] ] ] ] 22 => array:3 [ "identificador" => "bib0115" "etiqueta" => "23" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Effects of statin therapy on abdominal aortic aneurysm growth: A meta-analysis and meta-regression of observational comparative studies" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "ALICE (All-Literature Investigation of Cardiovascular Evidence) Group" "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "H. Takagi" 1 => "H. Yamamoto" 2 => "K. Iwata" 3 => "S. Goto" 4 => "T. Umemoto" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ejvs.2012.06.021" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur J Vasc Endovasc Surg" "fecha" => "2012" "volumen" => "44" "paginaInicial" => "287" "paginaFinal" => "292" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22824348" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 23 => array:3 [ "identificador" => "bib0120" "etiqueta" => "24" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Association between long-term statin use and mortality after successful abdominal aortic aneurysm surgery" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "M.D. Kertai" 1 => "E. Boersma" 2 => "C.M. Westerhout" 3 => "R. van Domburg" 4 => "J. Klein" 5 => "J.J. Bax" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Am J Med" "fecha" => "2004" "volumen" => "116" "paginaInicial" => "96" "paginaFinal" => "103" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14715323" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 24 => array:3 [ "identificador" => "bib0125" "etiqueta" => "25" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Screening for abdominal aortic aneurysms: Single centre randomised controlled trial" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "J.S. Lindholt" 1 => "S. Juul" 2 => "H. Fasting" 3 => "E.W. Henneberg" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1136/bmj.38369.620162.82" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "BMJ" "fecha" => "2005" "volumen" => "330" "paginaInicial" => "750" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15757960" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 25 => array:3 [ "identificador" => "bib0130" "etiqueta" => "26" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Population based randomised controlled trial on impact of screening on mortality from abdominal aortic aneurysm" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "P.E. Norman" 1 => "K. Jamrozik" 2 => "M.M. Lawrence-Brown" 3 => "M.T. Le" 4 => "C.A. Spencer" 5 => "R.J. Tuohy" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1136/bmj.38272.478438.55" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "BMJ" "fecha" => "2004" "volumen" => "329" "paginaInicial" => "1259" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15545293" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 26 => array:3 [ "identificador" => "bib0135" "etiqueta" => "27" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Influence of screening on the incidence of ruptured abdominal aortic aneurysm: 5-year results of a randomized controlled study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "R.A. Scott" 1 => "N.M. Wilson" 2 => "H.A. Ashton" 3 => "D.N. Kay" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Br J Surg" "fecha" => "1995" "volumen" => "82" "paginaInicial" => "1066" "paginaFinal" => "1070" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7648155" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 27 => array:3 [ "identificador" => "bib0140" "etiqueta" => "28" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Screening men for abdominal aortic aneurysm: 10 year mortality and cost effectiveness results from the randomised Multicentre Aneurysm Screening Study" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Multicentre Aneurysm Screening Study Group" "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "S.G. Thompson" 1 => "H.A. Ashton" 2 => "L. Gao" 3 => "R.A. Scott" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "BMJ" "fecha" => "2009" "volumen" => "338" "paginaInicial" => "b2307" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19553269" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 28 => array:3 [ "identificador" => "bib0145" "etiqueta" => "29" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Screening for abdominal aortic aneurysm" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "P.A. Cosford" 1 => "G.C. Leng" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/14651858.CD002945.pub2" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Cochrane Database Syst Rev" "fecha" => "2007" "volumen" => "2" "paginaInicial" => "CD002945" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17443519" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 29 => array:3 [ "identificador" => "bib0150" "etiqueta" => "30" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The Multicentre Aneurysm Screening Study (MASS) into the effect of abdominal aortic aneurysm screening on mortality in men: a randomised controlled trial" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Multicentre Aneurysm Screening Study Group" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "H.A. Ashton" 1 => "M.J. Buxton" 2 => "N.E. Day" 3 => "L.G. Kim" 4 => "T.M. Marteau" 5 => "R.A. Scott" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Lancet" "fecha" => "2002" "volumen" => "360" "paginaInicial" => "1531" "paginaFinal" => "1539" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12443589" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 30 => array:3 [ "identificador" => "bib0155" "etiqueta" => "31" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Screening for abdominal aortic aneurysm: Recommendation statement" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "colaboracion" => "U.S. Preventive Services Task Force" "etal" => false ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ann Intern Med" "fecha" => "2005" "volumen" => "142" "paginaInicial" => "198" "paginaFinal" => "202" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15684208" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 31 => array:3 [ "identificador" => "bib0160" "etiqueta" => "32" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A population-based case-control study of the familial risk of abdominal aortic aneurysm" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "E. Larsson" 1 => "F. Granath" 2 => "J. Swedenborg" 3 => "R. Hultgren" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2008.08.012" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2009" "volumen" => "49" "paginaInicial" => "47" "paginaFinal" => "50" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19028058" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 32 => array:3 [ "identificador" => "bib0165" "etiqueta" => "33" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The care of patients with an abdominal aortic aneurysm: The Society for Vascular Surgery practice guidelines" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "E.L. Chaikof" 1 => "D.C. Brewster" 2 => "R.L. Dalman" 3 => "M.S. Makaroun" 4 => "K.A. Illig" 5 => "G.A. Sicard" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2009.07.002" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2009" "volumen" => "50" "numero" => "Suppl 4" "paginaInicial" => "S2" "paginaFinal" => "S49" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19786250" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 33 => array:3 [ "identificador" => "bib0170" "etiqueta" => "34" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Selective screening for abdominal aortic aneurysm among patients referred to the vascular laboratory" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "M. Alund" 1 => "K. Mani" 2 => "A. Wanhainen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ejvs.2007.12.014" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Eur J Vasc Endovasc Surg" "fecha" => "2008" "volumen" => "35" "paginaInicial" => "669" "paginaFinal" => "674" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18258461" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 34 => array:3 [ "identificador" => "bib0175" "etiqueta" => "35" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Management of abdominal aortic aneurysms clinical practice guidelines of the European Society for Vascular Surgery" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "F.L. Moll" 1 => "J.T. Powell" 2 => "G. Fraedrich" 3 => "F. Verzini" 4 => "S. Haulon" 5 => "M. Waltham" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ejvs.2010.09.011" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Eur J Vasc Endovasc Surg" "fecha" => "2011" "volumen" => "41" "numero" => "Suppl 1" "paginaInicial" => "S1" "paginaFinal" => "S58" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21215940" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 35 => array:3 [ "identificador" => "bib0180" "etiqueta" => "36" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "An economic evaluation of an abdominal aortic aneurysm screening program in Italy" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "S. Giardina" 1 => "B. Pane" 2 => "G. Spinella" 3 => "G. Cafueri" 4 => "M. Corbo" 5 => "P. Brasseur" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2011.03.264" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2011" "volumen" => "54" "paginaInicial" => "938" "paginaFinal" => "946" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21820837" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 36 => array:3 [ "identificador" => "bib0185" "etiqueta" => "37" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Implementation of the National Health Service Abdominal Aortic Aneurysm Screening Program in England" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "M. Davis" 1 => "M. Harris" 2 => "J.J. Earnshaw" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2012.10.114" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2013" "volumen" => "57" "paginaInicial" => "1440" "paginaFinal" => "1445" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23523277" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 37 => array:3 [ "identificador" => "bib0190" "etiqueta" => "38" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Cardiovascular disease and mortality in older adults with small abdominal aortic aneurysms detected by ultrasonography: The cardiovascular health study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "A.B. Newman" 1 => "A.M. Arnold" 2 => "G.L. Burke" 3 => "D.H. O’Leary" 4 => "T.A. Manolio" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ann Intern Med" "fecha" => "2001" "volumen" => "134" "paginaInicial" => "182" "paginaFinal" => "190" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11177330" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 38 => array:3 [ "identificador" => "bib0200" "etiqueta" => "39" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Screening for abdominal aortic aneurysm in Canada: Review and position statement of the Canadian Society for Vascular Surgery" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Canadian Society for Vascular Surgery" "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "T.M. Mastracci" 1 => "C.S. Cinà" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2007.02.041" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2007" "volumen" => "45" "paginaInicial" => "1268" "paginaFinal" => "1276" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17543696" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 39 => array:3 [ "identificador" => "bib0205" "etiqueta" => "40" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Abdominal aortic aneurysm screening in UK, National Screening Committee Website. [consultado 10 Sep 13]. Disponible en: <a id="intr0020" class="elsevierStyleInterRef" href="http://aaa.screening.nhs.uk/">http://aaa.screening.nhs.uk</a>" ] ] ] 40 => array:3 [ "identificador" => "bib0210" "etiqueta" => "41" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Systematic review of guidelines on abdominal aortic aneurysm screening" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "B.S. Ferket" 1 => "N. Grootenboer" 2 => "E.B. Colkesen" 3 => "J.J. Visser" 4 => "M.R. van Sambeek" 5 => "S. Spronk" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jvs.2010.10.118" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Vasc Surg" "fecha" => "2012" "volumen" => "55" "paginaInicial" => "1296" "paginaFinal" => "1304" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21324630" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/02149168/0000002500000005/v2_201312140247/S0214916813001058/v2_201312140247/es/main.assets" "Apartado" => null "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/02149168/0000002500000005/v2_201312140247/S0214916813001058/v2_201312140247/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0214916813001058?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 76 | 4 | 80 |
2024 Septiembre | 116 | 6 | 122 |
2024 Agosto | 95 | 4 | 99 |
2024 Julio | 90 | 6 | 96 |
2024 Junio | 95 | 13 | 108 |
2024 Mayo | 97 | 3 | 100 |
2024 Abril | 79 | 8 | 87 |
2024 Marzo | 99 | 16 | 115 |
2024 Febrero | 101 | 18 | 119 |
2024 Enero | 98 | 5 | 103 |
2023 Diciembre | 84 | 6 | 90 |
2023 Noviembre | 125 | 22 | 147 |
2023 Octubre | 113 | 19 | 132 |
2023 Septiembre | 104 | 4 | 108 |
2023 Agosto | 109 | 5 | 114 |
2023 Julio | 70 | 11 | 81 |
2023 Junio | 117 | 6 | 123 |
2023 Mayo | 111 | 7 | 118 |
2023 Abril | 90 | 3 | 93 |
2023 Marzo | 96 | 13 | 109 |
2023 Febrero | 75 | 13 | 88 |
2023 Enero | 81 | 1 | 82 |
2022 Diciembre | 71 | 7 | 78 |
2022 Noviembre | 84 | 11 | 95 |
2022 Octubre | 43 | 8 | 51 |
2022 Septiembre | 46 | 9 | 55 |
2022 Agosto | 55 | 15 | 70 |
2022 Julio | 28 | 11 | 39 |
2022 Junio | 28 | 4 | 32 |
2022 Mayo | 45 | 7 | 52 |
2022 Abril | 42 | 17 | 59 |
2022 Marzo | 51 | 32 | 83 |
2022 Febrero | 49 | 29 | 78 |
2018 Mayo | 0 | 17 | 17 |
2018 Abril | 50 | 303 | 353 |
2018 Marzo | 32 | 170 | 202 |
2018 Febrero | 11 | 101 | 112 |
2018 Enero | 7 | 60 | 67 |
2017 Diciembre | 14 | 66 | 80 |
2017 Noviembre | 39 | 118 | 157 |
2017 Octubre | 22 | 100 | 122 |
2017 Septiembre | 17 | 115 | 132 |
2017 Agosto | 19 | 110 | 129 |
2017 Julio | 17 | 116 | 133 |
2017 Junio | 13 | 97 | 110 |
2017 Mayo | 15 | 127 | 142 |
2017 Abril | 14 | 93 | 107 |
2017 Marzo | 21 | 104 | 125 |
2017 Febrero | 15 | 135 | 150 |
2017 Enero | 25 | 39 | 64 |
2016 Diciembre | 34 | 41 | 75 |
2016 Noviembre | 29 | 96 | 125 |
2016 Octubre | 35 | 56 | 91 |
2016 Septiembre | 49 | 55 | 104 |
2016 Agosto | 30 | 11 | 41 |
2016 Julio | 18 | 6 | 24 |
2016 Junio | 36 | 38 | 74 |
2016 Mayo | 25 | 29 | 54 |
2016 Abril | 17 | 36 | 53 |
2016 Marzo | 22 | 32 | 54 |
2016 Febrero | 18 | 27 | 45 |
2016 Enero | 24 | 25 | 49 |
2015 Diciembre | 22 | 22 | 44 |
2015 Noviembre | 24 | 17 | 41 |
2015 Octubre | 24 | 19 | 43 |
2015 Septiembre | 20 | 21 | 41 |
2015 Agosto | 16 | 12 | 28 |
2015 Julio | 11 | 12 | 23 |
2015 Junio | 9 | 9 | 18 |
2015 Mayo | 29 | 10 | 39 |
2015 Abril | 18 | 10 | 28 |
2015 Marzo | 10 | 9 | 19 |
2015 Febrero | 13 | 12 | 25 |
2015 Enero | 15 | 3 | 18 |
2014 Diciembre | 22 | 5 | 27 |
2014 Noviembre | 16 | 6 | 22 |
2014 Octubre | 19 | 7 | 26 |
2014 Septiembre | 23 | 3 | 26 |
2014 Agosto | 17 | 4 | 21 |
2014 Julio | 11 | 5 | 16 |
2014 Junio | 24 | 5 | 29 |
2014 Mayo | 14 | 5 | 19 |
2014 Abril | 13 | 5 | 18 |
2014 Marzo | 44 | 9 | 53 |
2014 Febrero | 42 | 23 | 65 |
2014 Enero | 43 | 23 | 66 |
2013 Diciembre | 43 | 52 | 95 |