se ha leído el artículo
array:23 [ "pii" => "S0213005X1630386X" "issn" => "0213005X" "doi" => "10.1016/j.eimc.2016.11.006" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2017-03-01" "aid" => "1633" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U. and Sociedad Española de Enfermedades Infecciosas y Microbiología Clínica" "copyrightAnyo" => "2016" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "sco" "cita" => "Enferm Infecc Microbiol Clin. 2017;35:137-8" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 7520 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 16 "HTML" => 5786 "PDF" => 1718 ] ] "Traduccion" => array:1 [ "en" => array:19 [ "pii" => "S2529993X1730059X" "issn" => "2529993X" "doi" => "10.1016/j.eimce.2017.02.006" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2017-03-01" "aid" => "1633" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U. and Sociedad Española de Enfermedades Infecciosas y Microbiología Clínica" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "sco" "cita" => "Enferm Infecc Microbiol Clin. 2017;35:137-8" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 919 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 7 "HTML" => 660 "PDF" => 252 ] ] "en" => array:10 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Editorial</span>" "titulo" => "Epidemiology and carbapenem resistance mechanisms in <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span>: Role of high-risk clones in multidrug resistance" "tienePdf" => "en" "tieneTextoCompleto" => "en" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "137" "paginaFinal" => "138" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "es" => array:1 [ "titulo" => "Epidemiología y mecanismos de resistencia a carbapenemas en <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span>: papel de los clones de alto riesgo en la multirresistencia" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "en" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Antonio Oliver" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Antonio" "apellidos" => "Oliver" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "en" "Traduccion" => array:1 [ "es" => array:9 [ "pii" => "S0213005X1630386X" "doi" => "10.1016/j.eimc.2016.11.006" "estado" => "S300" "subdocumento" => "" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0213005X1630386X?idApp=UINPBA00004N" ] ] "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S2529993X1730059X?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/2529993X/0000003500000003/v1_201703250110/S2529993X1730059X/v1_201703250110/en/main.assets" ] ] "itemSiguiente" => array:17 [ "pii" => "S0213005X17300691" "issn" => "0213005X" "doi" => "10.1016/j.eimc.2017.02.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2017-03-01" "aid" => "1671" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "sco" "cita" => "Enferm Infecc Microbiol Clin. 2017;35:139-40" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 2263 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 24 "HTML" => 1471 "PDF" => 768 ] ] "en" => array:9 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "Joint Document of the Spanish Society of Infectious Diseases and Clinical Microbiology (SEIMC) and the Spanish Society of Preventive Medicine, Public Health and Hygiene (SEMPSPH) for Combating Antimicrobial Resistance" "tienePdf" => "en" "tieneTextoCompleto" => "en" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "139" "paginaFinal" => "140" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "es" => array:1 [ "titulo" => "Documento compartido de la Sociedad Española de Enfermedades Infecciosas y Microbiología Clínica (SEIMC) y la Sociedad Española de Medicina Preventiva, Salud Pública e Higiene (SEMPSPH) para combatir la resistencia antimicrobiana" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "en" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "en" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "" "autores" => array:1 [ 0 => array:1 [ "colaborador" => "Steering Committees of the Spanish Society of Preventive Medicine, Public Health and Hygiene (SEMPSPH) and of the Spanish Society of Infectious Diseases and Clinical Microbiology (SEIMC)" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "en" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0213005X17300691?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/0213005X/0000003500000003/v2_201706011649/S0213005X17300691/v2_201706011649/en/main.assets" ] "es" => array:11 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Editorial</span>" "titulo" => "Epidemiología y mecanismos de resistencia a carbapenemas en <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span>: papel de los clones de alto riesgo en la multirresistencia" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "137" "paginaFinal" => "138" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "autoresLista" => "Antonio Oliver" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "nombre" => "Antonio" "apellidos" => "Oliver" "email" => array:1 [ 0 => "antonio.oliver@ssib.es" ] ] ] "afiliaciones" => array:1 [ 0 => array:2 [ "entidad" => "Servicio de Microbiología, Hospital Son Espases, Instituto de Investigación Sanitaria de Palma (IdISPa), Palma de Mallorca, España" "identificador" => "aff0005" ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Epidemiology and carbapenem resistance mechanisms in <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span>: Role of high-risk clones in multidrug resistance" ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span>, microorganismo ubicuo en la naturaleza y de gran versatilidad, es uno de los principales patógenos implicados en infecciones humanas oportunistas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0080"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>. <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> es una de las causas más frecuentes de infección en pacientes hospitalizados, afectando especialmente a pacientes ingresados en las unidades de cuidados intensivos (UCI) con neumonía asociada a ventilación mecánica o con infección de quemaduras extensas, ambos procesos asociados con una elevada mortalidad. Asimismo, <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> es la principal causa de infección respiratoria crónica (con elevada morbimortalidad) en pacientes con fibrosis quística, bronquiectasias o enfermedad pulmonar obstructiva crónica.</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La creciente prevalencia de infecciones nosocomiales por cepas de <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> multirresistentes (MDR, resistencia a 3 o más clases de antibióticos) y con resistencia extensa (XDR, resistencia a todas menos 1 o 2 clases de antibióticos), llegando en ocasiones incluso a la panresistencia (PDR, resistencia a todos los antibióticos disponibles)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0085"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a>, compromete enormemente la selección de tratamientos efectivos, y por tanto se asocia con una elevada morbimortalidad<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0090"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>. Esta creciente prevalencia de cepas MDR/XDR resulta de la conjunción de la extraordinaria capacidad de <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> para desarrollar resistencia frente a casi todos los antimicrobianos disponibles mediante la selección de mutaciones cromosómicas, con la cada vez más frecuente producción de determinantes de resistencia exógenos, generalmente localizados en integrones codificados en elementos genéticos transferibles (plásmidos o transposones)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>. Entre estos determinantes cabe destacar por su importancia clínica los genes de las β-lactamasas de mayor espectro hidrolítico (carbapenemasas y β-lactamasas de espectro extendido [BLEE]), frecuentemente asociados con determinantes de resistencia a aminoglucósidos. La amplificación por diseminación intrahospitalaria originando situaciones epidémicas/endémicas de determinadas cepas MDR/XDR juega sin duda un papel clave en las crecientes dimensiones de este problema, aunque es si cabe aún más alarmante la evidencia de la existencia de cepas epidémicas MDR/XDR ampliamente diseminadas a nivel internacional, denominadas clones de alto riesgo <span class="elsevierStyleItalic">(high-risk clones)</span>, principalmente el ST111, el ST175 y el ST235<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0100"><span class="elsevierStyleSup">5-8</span></a>.</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En este número de <span class="elsevierStyleItalic">Enfermedades Infecciosas y Microbiología Clínica</span>, Estepa et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0120"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a> analizan la epidemiología molecular y los mecanismos de resistencia a carbapenemas de las cepas de <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> procedentes del Hospital San Pedro de Logroño, en La Rioja. Concretamente, el estudio incluye 85 aislados procedentes de muestras clínicas obtenidas entre 2008 y 2011 de 60 pacientes. El estudio de la epidemiología molecular mediante electroforesis de campo pulsado puso de manifiesto una relativamente alta diversidad clonal (35 patrones diferentes). No obstante, a pesar de la aparente diversidad clonal, se documenta una importante asociación entre la resistencia a carbapenemas y la resistencia a otros antibióticos; de hecho, el 100% de los aislados cumplirían el criterio de MDR, ya que la inmensa mayoría de ellos, además de a las carbapenemas, fueron resistentes a fluoroquinolonas y a aminoglucósidos. Estos datos obtenidos para las cepas de <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> resistentes a carbapenemas, con relativamente alta diversidad clonal pero asociada a perfiles de multirresistencia, coinciden con los resultados de un estudio multicéntrico español llevado a cabo en 2003<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0125"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a>.</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Sin duda, uno de los aspectos claves a tener en cuenta respecto a la resistencia a carbapenemas en <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span>, tanto desde el punto de vista epidemiológico como desde el terapéutico, es si esta está mediada por carbapenemasas transferibles o por mutaciones cromosómicas en el gen de la porina OprD. Afortunadamente, todas las cepas fueron negativas para la producción de carbapenemasas, resultando la resistencia en todos los casos de la mutación de OprD, bien a través de la creación de codones de terminación prematuros, inserciones, deleciones o por interrupción del gen mediante secuencias de inserción. Este es un dato positivo, ya que por un lado el riesgo de diseminación (horizontal) del mecanismo de resistencia es mucho menor y por otro porque, al no estar implicada la producción de carbapenemasas, y particularmente las metalo-β-lactamasas (MBL), las nuevas combinaciones de β-lactámicos con inhibidores de β-lactamasa, ceftolozano-tazobactam y ceftazidima-avibactam, podrían mostrar actividad en estas cepas. La baja prevalencia de cepas de <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> productoras de carbapenemasas coincide con los datos nacionales; si bien es un problema que va en aumento, los últimos estudios multicéntricos sitúan la prevalencia todavía en el 1-2%<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0130"><span class="elsevierStyleSup">11,12</span></a>. No obstante, se han descrito ya importantes brotes epidémicos en algunos hospitales, tanto de cepas productoras de MBL (VIM-2) como de carbapenemasas de clase A (GES-5)<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0100"><span class="elsevierStyleSup">5,7</span></a>. Al contrario de lo documentado para los β-lactámicos, la resistencia a aminoglucósidos en el estudio de Estepa et al. se debió mayoritariamente a la presencia de integrones de clase<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1 portadores de genes de enzimas modificantes de aminoglucósidos exógenos, particularmente el <span class="elsevierStyleItalic">aadB</span>.</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A pesar de la relativamente alta diversidad clonal, el análisis <span class="elsevierStyleItalic">multilocus sequence typing</span> (MLST), realizado en las 41 cepas portadoras de integrones, reveló la presencia de únicamente 4 clones, siendo con gran diferencia el más abundante el S175 (35 de los 41 aislados). Nuevamente, estos datos coinciden con los documentados a nivel nacional: la mayoría (77%) de las cepas XDR (15%) documentadas en el estudio multicéntrico REIPI de bacteriemia por <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span> pertenecieron al ST175<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>. De hecho, los dos marcadores de resistencia más frecuentes del estudio de Estepa et al. —la mutación Q142X en OprD y la presencia del gen <span class="elsevierStyleItalic">aadB</span>— son componentes clave del resistoma del clon ST175<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0145"><span class="elsevierStyleSup">14,15</span></a>. Aunque no se aborda específicamente en este estudio, el clon ST175 tiene varias mutaciones en regiones QRDR, lo que explicaría buena parte de la asociación entre resistencia a carbapenemas y fluoroquinolonas documentada. Por el contrario, en el trabajo de Estepa et al. no se encuentra asociación con hiperproducción de AmpC, difiriendo de los datos del estudio multicéntrico que reflejan que el clon ST175 suele contener mutaciones determinantes de la hiperproducción de AmpC, particularmente la G154R en AmpR.</p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En síntesis, estudios como el realizado por Estepa et al. son necesarios para conocer la situación y proyección de la epidemiología y mecanismos de resistencia en <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span>, lo cual tiene implicaciones importantes tanto para el establecimiento de medidas de control de infección como para determinar las perspectivas de las nuevas opciones terapéuticas frente a <span class="elsevierStyleItalic">P.</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">aeruginosa</span>, incluyendo las ya disponibles ceftolozano-tazobactam y ceftazidima-avibactam o las múltiples combinaciones de β-lactámicos con inhibidores de β-lactamasas actualmente en desarrollo.</p></span>" "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:15 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0080" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "<span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas</span> genomes: Diverse and adaptable" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "M.W. Silby" 1 => "C. Winstanley" 2 => "S.A. Godfrey" 3 => "S.B. Levy" 4 => "R.W. Jackson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1574-6976.2011.00269.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "FEMS Microbiol Rev." "fecha" => "2011" "volumen" => "35" "paginaInicial" => "652" "paginaFinal" => "680" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21361996" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0085" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Multidrug-resistant, extensively drug-resistant and pandrug-resistant bacteria: An international expert proposal for interim standard definitions for acquired resistance" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "A.P. Magiorakos" 1 => "A. Srinivasan" 2 => "R.B. Carey" 3 => "Y. Carmeli" 4 => "M.E. Falagas" 5 => "C.G. Giske" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1469-0691.2011.03570.x" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Clin Microbiol Infect." "fecha" => "2012" "volumen" => "18" "paginaInicial" => "268" "paginaFinal" => "281" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21793988" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0735109714003386" "estado" => "S300" "issn" => "07351097" ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0090" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Impact of multidrug-resistant <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> infection on patient outcomes" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "E.B. Hirsch" 1 => "V.H. Tam" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1586/erp.10.49" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Expert Rev Pharmacoecon Outcomes Res." "fecha" => "2010" "volumen" => "10" "paginaInicial" => "441" "paginaFinal" => "451" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20715920" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0095" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Antibacterial-resistant <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span>: clinical impact and complex regulation of chromosomally encoded resistance mechanisms" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "P.D. Lister" 1 => "D.J. Wolter" 2 => "N.D. Hanson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1128/CMR.00040-09" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Clin Microbiol Rev." "fecha" => "2009" "volumen" => "22" "paginaInicial" => "582" "paginaFinal" => "610" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19822890" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0100" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Nosocomial spread of colistin-only-sensitive sequence type 235 <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> isolates producing the extended-spectrum beta-lactamases GES-1 and GES-5 in Spain" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "E. Viedma" 1 => "C. Juan" 2 => "J. Acosta" 3 => "L. Zamorano" 4 => "J.R. Otero" 5 => "F. Sanz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1128/AAC.00900-09" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Antimicrob Agents Chemother." "fecha" => "2009" "volumen" => "53" "paginaInicial" => "4930" "paginaFinal" => "4933" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19738007" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0105" "etiqueta" => "6" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "A large sustained endemic outbreak of multiresistant <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span>: a new epidemiological scenario for nosocomial acquisition" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "C. Suarez" 1 => "C. Peña" 2 => "O. Arch" 3 => "M.A. Dominguez" 4 => "F. Tubau" 5 => "C. Juan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1186/1471-2334-11-272" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "BMC Infect Dis." "fecha" => "2011" "volumen" => "11" "paginaInicial" => "272" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21995287" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "7" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "VIM-2-producing multidrug-resistant <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> ST175 clone, Spain" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "E. Viedma" 1 => "C. Juan" 2 => "J. Villa" 3 => "L. Barrado" 4 => "M.A. Orellana" 5 => "F. Sanz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.3201/eid1808.111234" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Emerg Infect Dis." "fecha" => "2012" "volumen" => "18" "paginaInicial" => "1235" "paginaFinal" => "1241" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22840969" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0735109713017415" "estado" => "S300" "issn" => "07351097" ] ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0115" "etiqueta" => "8" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The increasing threat of <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> high-risk clones" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "A. Oliver" 1 => "X. Mulet" 2 => "C. López-Causapé" 3 => "C. Juan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.drup.2015.08.002" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Drug Resist Updat." "fecha" => "2015" "volumen" => "21-22" "paginaInicial" => "41" "paginaFinal" => "59" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26304792" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0120" "etiqueta" => "9" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Caracterización de mecanismos de resistencia a carbapenémicos en aislados clínicos de Pseudomonas aeruginosa en un hospital español" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "V. Estepa" 1 => "B. Rojo-Bezares" 2 => "J.M. Azcona-Gutiérrez" 3 => "I. Olarte" 4 => "C. Torres" 5 => "Y. Sáenz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.eimc.2015.12.014" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Enferm Infecc Microbiol Clin." "fecha" => "2017" "volumen" => "35" "paginaInicial" => "141" "paginaFinal" => "147" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26869071" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0125" "etiqueta" => "10" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Molecular epidemiology and mechanisms of carbapenem resistance in <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> isolates from Spanish hospitals" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "O. Gutiérrez" 1 => "C. Juan" 2 => "E. Cercenado" 3 => "F. Navarro" 4 => "E. Bouza" 5 => "P. Coll" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1128/AAC.00810-07" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Antimicrob Agents Chemother." "fecha" => "2007" "volumen" => "51" "paginaInicial" => "4329" "paginaFinal" => "4335" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17938181" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0130" "etiqueta" => "11" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "<span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> carbapenem resistance mechanisms in Spain: Impact on the activity of imipenem, meropenem and doripenem" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "E. Riera" 1 => "G. Cabot" 2 => "X. Mulet" 3 => "M. García-Castillo" 4 => "R. del Campo" 5 => "C. Juan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1093/jac/dkr232" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Antimicrob Chemother." "fecha" => "2011" "volumen" => "66" "paginaInicial" => "2022" "paginaFinal" => "2027" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21653605" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0135" "etiqueta" => "12" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prospective multicenter study of the impact of carbapenem resistance on mortality in <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> bloodstream infections" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Spanish Network for Research in Infectious Diseases REIPI" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "C. Peña" 1 => "C. Suarez" 2 => "M. Gozalo" 3 => "J. Murillas" 4 => "B. Almirante" 5 => "V. Pomar" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1128/AAC.05991-11" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Antimicrob Agents Chemother." "fecha" => "2012" "volumen" => "56" "paginaInicial" => "1265" "paginaFinal" => "1272" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22155832" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0140" "etiqueta" => "13" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Influence of virulence genotype and resistance profile in the mortality of <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> bloodstream infections" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Spanish Network for Research in Infectious Diseases (REIPI)" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "C. Peña" 1 => "G. Cabot" 2 => "S. Gómez-Zorrilla" 3 => "L. Zamorano" 4 => "A. Ocampo-Sosa" 5 => "J. Murillas" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1093/cid/ciu866" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Clin Infect Dis." "fecha" => "2015" "volumen" => "60" "paginaInicial" => "539" "paginaFinal" => "548" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25378459" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0145" "etiqueta" => "14" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Genetic markers of widespread extensively drug-resistant <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> high-risk clones" "autores" => array:1 [ 0 => array:3 [ "colaboracion" => "Spanish Network for Research in Infectious Diseases (REIPI)" "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "G. Cabot" 1 => "A.A. Ocampo-Sosa" 2 => "M.A. Domínguez" 3 => "J.F. Gago" 4 => "C. Juan" 5 => "F. Tubau" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1128/AAC.01388-12" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Antimicrob Agents Chemother." "fecha" => "2012" "volumen" => "56" "paginaInicial" => "6349" "paginaFinal" => "6357" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23045355" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0150" "etiqueta" => "15" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Deciphering the resistome of the widespread <span class="elsevierStyleItalic">Pseudomonas aeruginosa</span> sequence type 175 international high-risk clone through whole-genome sequencing" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "G. Cabot" 1 => "C. López-Causapé" 2 => "A.A. Ocampo-Sosa" 3 => "L.M. Sommer" 4 => "M.A. Domínguez" 5 => "L. Zamorano" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1128/AAC.01720-16" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Antimicrob Agents Chemother." "fecha" => "2016" "volumen" => "60" "paginaInicial" => "7415" "paginaFinal" => "7423" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27736752" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/0213005X/0000003500000003/v2_201706011649/S0213005X1630386X/v2_201706011649/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "8592" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Editorial" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/0213005X/0000003500000003/v2_201706011649/S0213005X1630386X/v2_201706011649/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0213005X1630386X?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 111 | 24 | 135 |
2024 Septiembre | 170 | 36 | 206 |
2024 Agosto | 103 | 30 | 133 |
2024 Julio | 121 | 27 | 148 |
2024 Junio | 98 | 34 | 132 |
2024 Mayo | 118 | 22 | 140 |
2024 Abril | 117 | 28 | 145 |
2024 Marzo | 155 | 32 | 187 |
2024 Febrero | 182 | 20 | 202 |
2024 Enero | 247 | 39 | 286 |
2023 Diciembre | 145 | 21 | 166 |
2023 Noviembre | 206 | 46 | 252 |
2023 Octubre | 208 | 38 | 246 |
2023 Septiembre | 145 | 28 | 173 |
2023 Agosto | 121 | 15 | 136 |
2023 Julio | 149 | 45 | 194 |
2023 Junio | 161 | 40 | 201 |
2023 Mayo | 230 | 34 | 264 |
2023 Abril | 208 | 26 | 234 |
2023 Marzo | 222 | 20 | 242 |
2023 Febrero | 156 | 13 | 169 |
2023 Enero | 115 | 18 | 133 |
2022 Diciembre | 118 | 15 | 133 |
2022 Noviembre | 139 | 30 | 169 |
2022 Octubre | 469 | 32 | 501 |
2022 Septiembre | 277 | 32 | 309 |
2022 Agosto | 161 | 52 | 213 |
2022 Julio | 123 | 38 | 161 |
2022 Junio | 120 | 31 | 151 |
2022 Mayo | 150 | 27 | 177 |
2022 Abril | 141 | 26 | 167 |
2022 Marzo | 178 | 55 | 233 |
2022 Febrero | 296 | 24 | 320 |
2022 Enero | 342 | 26 | 368 |
2021 Diciembre | 330 | 43 | 373 |
2021 Noviembre | 436 | 47 | 483 |
2021 Octubre | 340 | 33 | 373 |
2021 Septiembre | 250 | 44 | 294 |
2021 Agosto | 216 | 60 | 276 |
2021 Julio | 219 | 38 | 257 |
2021 Junio | 187 | 29 | 216 |
2021 Mayo | 245 | 43 | 288 |
2021 Abril | 658 | 91 | 749 |
2021 Marzo | 320 | 68 | 388 |
2021 Febrero | 212 | 50 | 262 |
2021 Enero | 209 | 74 | 283 |
2020 Diciembre | 198 | 54 | 252 |
2020 Noviembre | 289 | 58 | 347 |
2020 Octubre | 212 | 43 | 255 |
2020 Septiembre | 218 | 40 | 258 |
2020 Agosto | 166 | 46 | 212 |
2020 Julio | 240 | 26 | 266 |
2020 Junio | 288 | 69 | 357 |
2020 Mayo | 328 | 72 | 400 |
2020 Abril | 274 | 41 | 315 |
2020 Marzo | 356 | 58 | 414 |
2020 Febrero | 269 | 49 | 318 |
2020 Enero | 280 | 60 | 340 |
2019 Diciembre | 251 | 92 | 343 |
2019 Noviembre | 336 | 71 | 407 |
2019 Octubre | 371 | 75 | 446 |
2019 Septiembre | 377 | 93 | 470 |
2019 Agosto | 239 | 51 | 290 |
2019 Julio | 299 | 79 | 378 |
2019 Junio | 328 | 111 | 439 |
2019 Mayo | 454 | 111 | 565 |
2019 Abril | 325 | 132 | 457 |
2019 Marzo | 239 | 64 | 303 |
2019 Febrero | 220 | 62 | 282 |
2019 Enero | 150 | 48 | 198 |
2018 Diciembre | 94 | 45 | 139 |
2018 Noviembre | 222 | 67 | 289 |
2018 Octubre | 237 | 42 | 279 |
2018 Septiembre | 153 | 39 | 192 |
2018 Agosto | 90 | 47 | 137 |
2018 Julio | 47 | 46 | 93 |
2018 Junio | 83 | 32 | 115 |
2018 Mayo | 99 | 33 | 132 |
2018 Abril | 63 | 18 | 81 |
2018 Marzo | 68 | 15 | 83 |
2018 Febrero | 70 | 17 | 87 |
2018 Enero | 52 | 13 | 65 |
2017 Diciembre | 50 | 2 | 52 |
2017 Noviembre | 64 | 5 | 69 |
2017 Octubre | 54 | 5 | 59 |
2017 Septiembre | 33 | 7 | 40 |
2017 Agosto | 6 | 2 | 8 |
2017 Julio | 4 | 2 | 6 |
2017 Junio | 3 | 3 | 6 |
2017 Mayo | 20 | 11 | 31 |
2017 Abril | 201 | 148 | 349 |
2017 Marzo | 47 | 5 | 52 |
2017 Febrero | 5 | 32 | 37 |