covid
Buscar en
Gaceta Médica de Bilbao
Toda la web
Inicio Gaceta Médica de Bilbao Cirrosis alcohólica, osteoporosis y marcadores del metabolismo óseo
Información de la revista
Vol. 100. Núm. 3.
Páginas 81-85 (enero 2003)
Compartir
Compartir
Descargar PDF
Más opciones de artículo
Vol. 100. Núm. 3.
Páginas 81-85 (enero 2003)
Acceso a texto completo
Cirrosis alcohólica, osteoporosis y marcadores del metabolismo óseo
Alcoholic cirrhosis, osteoporosis and metabolic bone markers
Visitas
2391
M. Escalante*,, R. Franco*, L. Cubas**, J.I. Goiría***, M.L. Zulueta****, A. Cabarcos*****, C. Duque****, F. Miguel*
* Departamento de Medicina Interna. Hospital de Basurto (Bilbao).
** Centro de Cálculo. Universidad de Deusto (Bilbao).
*** Área de Salud. Excmo. Ayuntamiento de Bilbao.
**** Departamento de Bioquimica. Hospital de Basurto (Bilbao).
***** Servicio de Medicina Interna. Complejo Hospitalario Donostia.
Este artículo ha recibido
Información del artículo
Resumen
Bibliografía
Descargar PDF
Estadísticas
Resumen
Objetivos

1) Conocer si existe predominio de un tipo de osteoporosis (OP) en estos pacientes formación ósea disminuida o reabsorción ósea aumentada). 2) Correlacionar esta enfermedad con diferentes marcadores óseos.

Material y métodos

Sujetos de estudio: 52 pacientes varones cirróticos alcohólicos de 45 a 65 años de edad, con función renal normal, no sedentarios y sin ningún tratamiento que pudiera alterar el estudio.

Diseńo y variables: estudio descriptivo transversal. Se evaluaron las siguientes variables: enfermedad ósea, por medio de RX simple de columna dorsal y lumbar y densitometría ósea (absortimetría de doble haz de RX-DPX plus LUNAR-Sistema DEXA ), marcadores del metabolismo óseo (osteocalcina, 25 OH vitamina D, calciuria, creatinina en orina, hidroxiprolinuria, desoxipiridinolina, fosfatasa ácida tartrato resistente, PTH intacta, testosterona libre y estradiol) y analitica de rutina.

Análisis estadístico: ordenador Mc Intosh con el programa Filemaker-PRO.

Resultados

se consideró osteopenia si la densidad mineral ósea (DMO) era mayor a 1 desviación standard (DE) pero menor a 3 DE y OP si la DMO era mayor a 3 DE por debajo de la T score (valores promedio para mujeres adultas) o había fracturas de compresión vertebrales. La prevalencia total de enfermedad ósea (osteopenia y OP) fue del 58%. La pérdida de hueso tuvo lugar sobre todo en la columna lumbar (80%). La PTH elevada y la disminución de Mg y vitamina D indicaron una alteración del metabolismo de la vitamina D. La osteodistrofia de la cirrosis alcohólica se caracteriza por un aumento en la reabsorción ósea.

Palabras clave:
cirrosis alcohólica
marcadores óseos
osteodistrofia hiperreabsortiva
Abstract
Objectives

1) To know if there is a predominant type of osteoporosis in these patients (decreased bone formation or increased bone reabsorption). 2) To correlate this disease with different bone markers.

Subjects and methods

Study population: 52 alcoholic cirrhotic males from 45 to 65 years old, with normal values of kidney function, nor-sedentary and without any treatment that could alterate the study.

Design and variables: transversal descriptive study. The following variables were evaluated: bone disease (thoracic and lumbar spine standard X rays and bone densitometry (dual energy X-ray absorptiometry DPX plus LUNAR-DEXA, metabolic bone markers (osteocalcin, 25-hydroxyvitamin D, urine calcium, creatinine, hydroxyproline and deoxypyridinoline, serum tartrate resistant acid phosphatase, intact PTH, free testosterone and estradiol) and laboratory examination.

Statistical analysis: Mc Intosh computer (program Filemaker- PRO).

Results

osteopenia was considered if bone mineral density (BMD) was higher than 1 standard deviation (SD) but lower than 3 SD and osteoporosis (OP) if BMD was higher than 3 SD below T score (mean values for adult women) or there were spinal compression fractures. The total prevalence of bone disease (osteopenia and OP) was 58%. The bone loss appeared above all in lumbar spine (80%). High PTH and decreased magnesium and D vitamin revealed an alterated D vitamin metabolism. The osteodystrophy in alcoholic cirrhosis is due to an increase in bone reabsorption.

Key words:
alcoholic cirrhosis
bone markers
hyperreabsorptive osteodystrophy
Laburpena
Helburuak

1) Gaixo hauengar osteoporosis (OP) mota baten nagusitasunik ote dagoen jakitea, hezur eraketa gutxiturik edo hezur birxurgapen handiturik. 2) Koerlazionatu gaixotasun haue hezur markagailekin.

Materiala eta metodoak

Azterketagai diren subjektuak: 52 gaixo zirrotiko, 45 eta 65 urte artean, giltzurrun funtzio normalarekin, sedentarioak ez direna eta azterlana alda lezakeen edonolako tratamendurik gabe.

Diseinua eta aldagaiak: zehar azterlan deskribatzailea. Ondorengo aldagaiak ebaluatzen dira: hezur gaixotasuna X izpi arruntak egin zitzaizkion gerri bizkarrezurrari eta hezur dentsitometria (DPX plus LUNAR-DEXA X izpien aurpegi bikoitzeko absortimetria), hezur metabolismoaren markagailuak (osteokaltzina 25 OH bitamina D, kaltziuria, kreatinina gernuan, hidroxipolinuria, desoxipiridolina, fosfatasa azidoa tartrato erresistentea. PTH ukitu gabea, testosterona librea eta estradiola) eta ohiko analisiak.

Analisi estatistikoa: Macintosh ordenagailua Filemaker-PRO programarekin.

Emaitzak

osteopeniatzat hartu zen hezur mineral dentsitatea (HMD) 1 despiderapen estandarra (DE) baino handiagoa baina 3 DE baino txikiagoa bazen, eta OP HMD 3 DE baino handiagoa zen T score-ren azpitik (batez besteko balioak emakume nagusientzat) edo konpresio bertebraleko hausturarik bazeuden. Hezur gaixotasunaren (osteopenia eta OP) nagusitasuna %58koa izan zen. Hezur galtzea gerri bizkarrezurrean gertatu zen batez ere (%80). PTH altuak eta Mg eta D bitamina gutxitzeak D bitaminaren metabolismoaren alterazioa adierazi zuten. Zirrosi alkoholikoaren osteodistrofiak bereizgarritzat du hezur birxurgapena.

Giltz hitzak:
zirrosi alkoholikoa
hezur markagailuak
osteodistrofia hiperxurgatzailea
El Texto completo está disponible en PDF
Referencias bibliográficas
[1.]
Diamond T., Stiel D., Lunzer M., Wilkinson M., Roche J., Posen S..
Osteoporosis and skeletal fractures in chronic liver disease.
Gut, 31 (1990), pp. 82-87
[2.]
Bonkovsky H.L., Hawkins M., Steinberg K., et al.
Prevalence and prediction of osteopenia in chronic liver disease.
Hepatology, 12 (1990), pp. 273-280
[3.]
Mobarhan S.A., Russell R.M., Recker R.R., Posner D.B., Iber F.L., Miller P..
Metabolic bone disease in alcoholic cirrhosis: a comparison of the effect vitamin D2, 25-hydroxyvitamin D, or supportive treatment.
Hepatology, 4 (1984), pp. 266-273
[4.]
Conte D., Caraceni M.P., Duriez J., et al.
Bone involvement in primary hemochromatosis and alcoholic cirrhosis.
Am J Gastroenterol, 84 (1989), pp. 1231-1234
[5.]
Kanis J.A..
Osteoporosis y sus consecuencias.
Osteoporosis, 1ª, pp. 1-25
[6.]
Goiría JJ, Pastor A. Densidad mineral ósea en los habitantes de Bilbao. Estudio mediante DEXA de la mineralización ósea de una muestra significativa de población sana. XX Congreso Nacional de la Sociedad Española de Reumatología 1994;183.
[7.]
Jorge J.A., González C.E., Torres A., cols.
Valoración de la masa ósea en la cirrosis hep´tica alcohólica mediante tomografía computarizada de la cuarta vértebra lumbar.
Rev Esp Enf Digest, 72 (1987), pp. 705-711
[8.]
Pitts T.O., Van Thiel D.M..
Disorders of divalent ions and vitamin D metabolism in chronic alcoholism.
Recent Dev Alcohol, 4 (1986), pp. 357-377
[9.]
Zarnitsky C., Daragon A., Le Löet X..
Retentissement osseux de l'intoxication alcoolique.
Presse Med, 18 (1989), pp. 1005-1006
[10.]
Bikle D.D., Genant H.K., Cann C., Recker R.R., Halloran B.P., Strewler G.J..
Bone disease in alcohol abuse.
Ann Intern Med, 103 (1985), pp. 42-48
[11.]
De Vernejoul M.C., Bielakoff J., Herve M., et al.
Evidence for defective osteoblastic function. A role for alcohol and tobacco comsumption in osteoporosis in middle-aged men.
Clin Orthop, 179 (1983), pp. 107-115
[12.]
Jackson J.A..
Osteoporosis in men.
Primer on the metabolic bone diseases and disorders of mineral metabolism, 11ª, pp. 255-258
[13.]
Diamond T., Stiel D., Mason R., et al.
Serum vitamin D metabolites are not responsible for low turnover osteoporosis in chronic liver disease.
J Clin Endocrinol Metab, (1989), pp. 1234-1239
[14.]
National Osteoporosis Society and the European Foundation for Osteoporosis and bone disease. The endocrinology of osteoporosis.
Postmenopausal osteoporosis, pp. 33-35
[15.]
Schapira D..
Alcohol abuse and osteoporosis.
Semin Arthritis Rheum, 19 (1990), pp. 371-376
[16.]
Rapado A., Yagùe M., Díaz M., Peramo B., Velasco C..
Osteoporosis e el varón.
Med Clin (Barc), 95 (1990), pp. 389-393
[17.]
Peris P., Pares A., Guañabens N., et al.
Bone mass improves in alcoholics after 2 years of abstinence.
J Bone Miner Res, 9 (1994), pp. 1607-1612
[18.]
Farti B., Le Charpentier Y., Gueris J., Calmettes C., Dubrisay J..
Vitamin D, parathormone calcitonine et histomorphométrie osseuse chez les cirrhotiques.
Rev Rhum Ed Fr, 45 (1978), pp. 631-640
[19.]
Chen C.C., Wang S.S., Jeng F.S., Lee S.D..
Metabolic bone disease of liver cirrhosis: is it parallel to the clinical severity of cirrhosis?.
J Gastroenterol Hepatol, 11 (1996), pp. 417-421
[20.]
Johnell O., Nilsson B.E., Wiklund P.E..
Bone morphometry in alcoholic.
Clin Orthop, 165 (1982), pp. 253-258
[21.]
Del Pino J., García Talavera J.R., Suquía B..
utilidad de los marcadores bioquímicos óseos en el diagnóstico de la osteoporosis.
An Med Interna, 8 (1991), pp. 5-14
[22.]
Resch H., Pietschmann P., Krexner E., Woloszczuk W., Wilvonseder R..
Contenido mineral óseo periférico en los pacientes con hígado graso y cirrosis hepática.
Scan J Gastroenterol (ed esp), 9 (1991), pp. 119-122
[23.]
Urrows S.T., Freston M.S., Pryor D.L..
Profiles in osteoporosis.
Am J Nurs, 91 (1991), pp. 32-37
[24.]
Feitelberg S., Epstein S., Ismail F., D'amanda C..
Deranged bone mineral metabolism in chronic alcoholism.
Metabolism, 36 (1987), pp. 322-326
[25.]
De La Piedra C., Torres R., Rapado A., Díaz M., Castro N..
Serum tartrate-resistant acid phosphatase and bone mineral content in postmenopausal osteoporosis.
Calcif Tissue Int, 45 (1989), pp. 58-60
[26.]
Delmas P.D..
Biochemical markers of bone turnover I. theoretical considerations and clinical use in osteoporosis. consensus development conference on osteoporosis.
Am J Med, 95 (1993), pp. 11S-16S
[27.]
Eastell R., Riggs B.L..
Diagnostic evaluation of osteoporosis.
Endocrinol Metab Clin North Am, 17 (1988), pp. 547-569
[28.]
Laitinen K., Valimaki M., Landberg Allardt C., et al.
Deranged vitamin D metabolism but normal bone mineral density in finnish noncirrhotic male alcoholics.
Alcohol Clin Exp Res, 14 (1990), pp. 551-556
[29.]
Albero R., Martínez M.E., Lisbona A., cols.
Evidencia de la existencia de hiperparatiroidismo secundario en la cirrosis hepática. Influencia de la terapéutica diurética.
Med Clin (Barc), 80 (1983), pp. 819-822
[30.]
Spencer H., Rubio N., Rubio E., Indreika M., Seitam A..
Chronic alcoholism. Frequently overlooked cause of osteoporosis in men.
Am J Med, 80 (1986), pp. 393-397
[31.]
De La Piedra C., Torres R..
Utilidad de los marcadores bioquímicos de remodelamiento óseo en el diagnóstico y seguimiento de la enfermedad ósea de Paget, hiperparatiroidismo primario, hipercalcemia tumoral y osteoporosis postmenopáusica: II Marcadores de reabsorción ósea.
An Med Interna, 7 (1990), pp. 534-538
[32.]
León-Sanz M., Larrodera L..
Marcadores bioquímicos en enfermedades óseas.
Rev Clin Esp, 193 (1993), pp. 494-502
[33.]
Compston J.E..
Hepatic osteodistrophy: vitamin D metabolism in patients with liver disease.
Gut, 27 (1986), pp. 1073-1090
[34.]
Diamond T., Stiel D., Mason R., et al.
Serum vitamin D metabolites are not responsible for low turnover osteoporosis in chronic liver disease.
J Clin Endocrinol Metab, 69 (1989), pp. 1234-1239
[35.]
Diamond T., Stiel D., Lunzer M., Mc Dowall D., Eckstein R.P., Posen S..
Hepatic osteodystrophy. Static and dynamic bone histomorphometry and serum bone Gla-protein in 80 patients with chronic liver disease.
Gastroenterology, 96 (1989), pp. 213-221
[36.]
Chappard D., Plantard B., Petitjean M., Alexandre C., Riffat G..
Alcoholic cirrhosis and osteoporosis in men: a light and electron microscopy study.
J Stud Alcohol, 52 (1991), pp. 269-274
Copyright © 2003. Academia de Ciencias Médicas de Bilbao
Opciones de artículo