se ha leído el artículo
array:24 [ "pii" => "S1646343913000035" "issn" => "16463439" "doi" => "10.1016/j.rpedm.2012.01.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-01-01" "aid" => "2" "copyright" => "Sociedade Portuguesa de Endocrinologia, Diabetes e Metabolismo" "copyrightAnyo" => "2012" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Rev Port Endocrinol Diabetes Metab. 2013;8:16-20" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 6255 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 114 "HTML" => 4971 "PDF" => 1170 ] ] "itemSiguiente" => array:19 [ "pii" => "S1646343913000047" "issn" => "16463439" "doi" => "10.1016/j.rpedm.2012.09.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-01-01" "aid" => "3" "copyright" => "Sociedade Portuguesa de Endocrinologia, Diabetes e Metabolismo" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Rev Port Endocrinol Diabetes Metab. 2013;8:21-4" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 3541 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 124 "HTML" => 2685 "PDF" => 732 ] ] "pt" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Artigo original</span>" "titulo" => "Diabetes Gestacional nos anos 2000 e 2010: Retrato de uma sociedade?" "tienePdf" => "pt" "tieneTextoCompleto" => "pt" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "pt" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "21" "paginaFinal" => "24" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Gestational Diabetes in the years 2000 and 2010: A portrait of a society?" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "pt" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "pt" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "pt" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 1095 "Ancho" => 1543 "Tamanyo" => 61806 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Anos de escolaridade nos diferentes grupos.</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Ana Bernardino Simões, Raquel Robalo, Guida Gomes, Francisca Aleixo, Njila Amaral, Silvia Guerra" "autores" => array:6 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Ana Bernardino" "apellidos" => "Simões" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Raquel" "apellidos" => "Robalo" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Guida" "apellidos" => "Gomes" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Francisca" "apellidos" => "Aleixo" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "Njila" "apellidos" => "Amaral" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "Silvia" "apellidos" => "Guerra" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "pt" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1646343913000047?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/16463439/0000000800000001/v1_201309150131/S1646343913000047/v1_201309150131/pt/main.assets" ] "itemAnterior" => array:19 [ "pii" => "S1646343913000023" "issn" => "16463439" "doi" => "10.1016/j.rpedm.2012.05.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2013-01-01" "aid" => "1" "copyright" => "Sociedade Portuguesa de Endocrinologia, Diabetes e Metabolismo" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/" "subdocumento" => "fla" "cita" => "Rev Port Endocrinol Diabetes Metab. 2013;8:9-15" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 7240 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 106 "HTML" => 5782 "PDF" => 1352 ] ] "pt" => array:12 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Artigo original</span>" "titulo" => "Prática de exercício físico e níveis de atividade física habitual em doentes com diabetes tipo 2 – estudo piloto em Portugal" "tienePdf" => "pt" "tieneTextoCompleto" => "pt" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "pt" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "9" "paginaFinal" => "15" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Exercise practice and habitual physical activity levels in patients with type 2 diabetes: A pilot study in Portugal" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "pt" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "pt" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "pt" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Romeu Mendes, Edmundo Dias, Artur Gama, Miguel Castelo-Branco, José Luís Themudo-Barata" "autores" => array:5 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Romeu" "apellidos" => "Mendes" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Edmundo" "apellidos" => "Dias" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Artur" "apellidos" => "Gama" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Miguel" "apellidos" => "Castelo-Branco" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "José Luís" "apellidos" => "Themudo-Barata" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "pt" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1646343913000023?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/16463439/0000000800000001/v1_201309150131/S1646343913000023/v1_201309150131/pt/main.assets" ] "pt" => array:20 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Artigo original</span>" "titulo" => "Obesidade e gravidez: conhecer para atuar precocemente? A realidade numa unidade de saúde familiar" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "16" "paginaFinal" => "20" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Eva Gomes, Ana Lúcia Soares, Rui Campos" "autores" => array:3 [ 0 => array:4 [ "nombre" => "Eva" "apellidos" => "Gomes" "email" => array:1 [ 0 => "eva.spgomes@gmail.com" ] "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">¿</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Ana Lúcia" "apellidos" => "Soares" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Rui" "apellidos" => "Campos" ] ] "afiliaciones" => array:1 [ 0 => array:2 [ "entidad" => "Unidade de Saúde Familiar (USF) Nova Via – ACES Espinho/Gaia, Vila Nova de Gaia, Portugal" "identificador" => "aff0005" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondência." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Obesity and pregnancy: Learn to act early - Reality in a family health unit" ] ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0025" "etiqueta" => "Figura 5" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr5.jpeg" "Alto" => 947 "Ancho" => 1750 "Tamanyo" => 91875 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Complicações na gravidez de acordo com o IMC na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta.</p>" ] ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Introdução</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A prevalência da obesidade tem vindo a aumentar ao longo dos anos, bem como as suas comorbilidades, constituindo um importante problema de saúde pública. Atinge toda a população, embora o impacto nos mais jovens seja cada vez maior.</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Atualmente estima-se que em Portugal 34,4% das mulheres tenha excesso de peso e 13,4% sejam obesas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>. As mulheres obesas em idade fértil têm maior prevalência de amenorreia e infertilidade<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a>.</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A obesidade pode ser desencadeada ou agravada pela gravidez<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0015"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>. Quando está presente na gravidez, a obesidade está definitivamente associada a um risco aumentado de desfechos adversos durante a gestação, associando-se a maior risco de complicações maternas e perinatais, nomeadamente diabetes gestacional (DG), hipertensão arterial (HTA) induzida pela gravidez, pré-eclâmpsia, eclâmpsia, fenómenos tromboembólicos, infeções urinárias, parto pré-termo, partos distócicos, cesarianas, malformações fetais, macrossomia fetal, morte fetal, hemorragia maciça pós-parto, infeção puerperal, morte materna, entre outras<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4–6</span></a>. No entanto, estas complicações e as suas consequências podem ser prevenidas.</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Está provado que as grávidas obesas e com excesso de peso (EP) devem ser encorajadas a perder peso antes de engravidar, reforçando a importância das consultas pré-concecionais. Também durante a gestação e no pós-parto a prevenção tem um importante papel, na medida em que pode ajudar a evitar as consequências a longo prazo, estando provado que o ganho de peso adequado durante a gestação está associado a um melhor desfecho materno e fetal.</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Além das complicações maternas e perinatais, o excessivo aumento de peso materno também está associado a maior retenção de peso no pós-parto, bem como a maior risco de obesidade futura, acarretando desta forma problemas de saúde futuros para a mulher, nomeadamente alterações do metabolismo dos lípidos, HTA ou diabetes mellitus tipo 2<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0035"><span class="elsevierStyleSup">7</span></a>.</p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">O médico de família tem assim um papel ativo e preponderante para a obtenção de ganhos em saúde através da implementação e incentivo de medidas preventivas e de combate da obesidade.</p><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Desta forma, o objetivo deste estudo foi determinar a prevalência de grávidas obesas e com excesso de peso na Unidade de Saúde Familiar (USF) Nova Via, caracterizar as grávidas da USF Nova Via quanto ao seu perfil de peso e verificar as principais complicações ocorridas na gravidez e parto por perfil de peso.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Metodologia</span><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Estudo observacional, descritivo e transversal que decorreu entre junho e outubro de 2011 na USF Nova Via.</p><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">As grávidas inscritas na USF Nova Via, cujo parto ocorreu entre 1 de março e 31 de dezembro de 2010 constituíram a população estudada.</p><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Os critérios de inclusão foram: a) parto ocorrido entre 1 de março de 2010 e 31 de dezembro de 2010; b) ter tido 7 ou mais consultas de Saúde Materna (SM) na USF durante a gravidez de que resultou o parto em questão; c) primeira consulta de SM até às 11 semanas e 6 dias de gestação; d) última consulta de SM após as 35 semanas e 6 dias de gestação (se gestação de termo) ou 4 semanas antes do parto (se parto pré-termo). Constituíram critérios de exclusão a indisponibilidade dos dados relativos a pelo menos um dos seguintes parâmetros: a) peso na primeira consulta de SM; b) peso na última consulta de SM.</p><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Os dados foram obtidos a partir dos processos clínicos, cujas fontes foram os programas informáticos SAM – Sistema de Apoio ao Médico<span class="elsevierStyleSup">®</span> v.10.0 (ficha de identificação do utente, programa de SM, programa de saúde infantil e juvenil) e SINUS<span class="elsevierStyleSup">®</span>.</p><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Os dados foram recolhidos em setembro de 2011 e registados, pelos autores, numa base de dados eletrónica elaborada pelos mesmos no <span class="elsevierStyleItalic">software</span> Excel Microsoft Office 2007<span class="elsevierStyleSup">®</span>.</p><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">As variáveis em estudo foram:</p><p id="par0170" class="elsevierStylePara elsevierViewall">a) idade – variável universal;</p><p id="par0175" class="elsevierStylePara elsevierViewall">b) número de gestações – variável quantitativa discreta, definida como o número de gestações incluindo a gestação de que resultou o parto entre março e dezembro de 2010;</p><p id="par0180" class="elsevierStylePara elsevierViewall">c) paridade – variável quantitativa discreta, definida como o número de partos prévios ao ocorrido entre março e dezembro de 2010;</p><p id="par0185" class="elsevierStylePara elsevierViewall">d) índice de massa corporal (IMC) na primeira consulta de SM – variável composta, definida pelo cálculo do rácio peso/altura<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a> (kg/m<span class="elsevierStyleSup">2</span>) e classificada em 1) «obesidade» se IMC≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>kg/m<span class="elsevierStyleSup">2</span>; 2) «EP» se 25<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤IMC<<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>30<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>kg/m<span class="elsevierStyleSup">2</span>; 3) «normopeso» se 18,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>≤IMC<<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>25<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>kg/m<span class="elsevierStyleSup">2</span>; 4) «baixo peso» se IMC<<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>18,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>kg/m<span class="elsevierStyleSup">2</span>;</p><p id="par0190" class="elsevierStylePara elsevierViewall">e) aumento de peso na gestação – variável composta, definida pela diferença entre o peso aferido na última consulta de SM e o peso aferido na primeira consulta de SM (kg) e classificada em 1) «aumento de peso superior ao esperado»; 2) «aumento de peso dentro do esperado»; 3) «aumento de peso abaixo do esperado» conforme apresentado na <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabela 1</a>;</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><p id="par0195" class="elsevierStylePara elsevierViewall">f) complicações na gravidez – variável qualitativa nominal, definida como as complicações ocorridas na gravidez/parto que podem estar relacionadas com o peso da grávida (foram colhidas todas as complicações ocorridas que cumprem a definição de f) e obtiveram-se casos de diabetes gestacional, pré-eclâmpsia, hemorragias uterinas e alterações do líquido amniótico);</p><p id="par0200" class="elsevierStylePara elsevierViewall">g) tipo de parto – variável qualitativa nominal, classificada em 1) eutócico; 2) cesariana; 3) ventosa; ou 4) fórceps;</p><p id="par0205" class="elsevierStylePara elsevierViewall">h) peso ao nascimento do recém-nascido (RN) – variável quantitativa contínua, definida como o peso (gr) aferido ao nascimento e classificada em 1) «baixo peso» se peso <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>2.500<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>gr; 2) «peso adequado» se peso entre ≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>2.500<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>gr e <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>4.000<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>gr; 3) «peso elevado» se peso ≥<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>4.000<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>gr;</p><p id="par0210" class="elsevierStylePara elsevierViewall">i) prematuridade – variável quantitativa contínua, definida pela idade gestacional (IG) ao nascimento (semanas + dias) e classificada em 1) «recém-nascido de termo» se IG ≥ 37 semanas; 2) «recém-nascido pré-termo» se IG < 37 semanas.</p><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Os dados recolhidos e registados em base de dados foram analisados utilizando o <span class="elsevierStyleItalic">software</span> Excel Microsoft Office<span class="elsevierStyleSup">®</span> 2007.</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">As variáveis categorizadas são apresentadas como frequência (percentagem).</p></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">Resultados</span><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Das 134 grávidas inscritas na USF Nova Via no período em estudo, 88 (65,7%) cumpriam os critérios de inclusão. Tinham 29,3 anos de idade média, uma média de 1,7 gestações e uma média de 0,4 partos prévios.</p><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Na primeira consulta de SM, a avaliação do IMC distribuiu-se de acordo com os resultados apresentados na <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0005">figura 1</a>, onde 14,8% das grávidas eram obesas e 22,7% tinham EP.</p><elsevierMultimedia ident="fig0005"></elsevierMultimedia><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A avaliação da evolução do peso durante a gravidez, que foi feita tendo em conta o IMC aferido na primeira consulta de SM, mostrou que 50% (10) das grávidas inicialmente com EP e 30,8% (4) das inicialmente obesas aumentaram de peso mais do que o recomendado. Das grávidas inicialmente com normopeso apenas 7,8% (4) apresentaram um aumento de peso superior ao recomendado. Os perfis de evolução de peso verificados estão apresentados nas <a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#fig0010">figuras 2 a 4</a>.</p><elsevierMultimedia ident="fig0010"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="fig0015"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="fig0020"></elsevierMultimedia><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Das grávidas com normopeso na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM (54), 3 tiveram uma gravidez gemelar. Nestas gravidezes a evolução ponderal rege-se por parâmetros diferentes. Por serem apenas 3 grávidas, os autores optaram por excluí-las da avaliação da evolução de peso e da avaliação das complicações da gravidez/parto.</p><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A única grávida com baixo peso na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM evoluiu de peso de acordo com o recomendado para o seu IMC inicial.</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Globalmente, as complicações observadas durante a gravidez foram mais comuns nas grávidas inicialmente obesas/EP (27,3%) do que nas inicialmente normoponderais (11,2%). A hemorragia do 1.° trimestre constituiu a única exceção, tendo sido ligeiramente mais frequente neste último grupo (0 versus 1,9%). Estes resultados são apresentados de forma mais detalhada na <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0025">figura 5</a>.</p><elsevierMultimedia ident="fig0025"></elsevierMultimedia><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">De salientar que, surpreendentemente, a percentagem de DG nas grávidas obesas/EP foi relativamente próxima das grávidas normoponderais.</p><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Relativamente ao tipo de parto, os resultados estão apresentados na <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0030">figura 6</a>. Destaca-se que o número de cesarianas foi superior nas grávidas inicialmente obesas/EP.</p><elsevierMultimedia ident="fig0030"></elsevierMultimedia><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Relativamente ao número de partos pré-termo, a distribuição segundo o peso da mãe na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM e a sua evolução ponderal durante a gravidez está descrita na <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabela 2</a>.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Relativamente ao peso ao nascimento dos recém-nascidos, a distribuição segundo o peso da mãe na primeira consulta de SM e a sua evolução ponderal durante a gravidez foi a descrita na <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0015">tabela 3</a> para os recém-nascidos com baixo peso e a descrita na <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0020">tabela 4</a> para os recém-nascidos com peso elevado ao nascimento.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0015"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0020"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0080">Discussão</span><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Nesta amostra 14,8% das grávidas são obesas e 22,7% têm EP. Noutros estudos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a> foi encontrada uma prevalência de obesidade nas grávidas que variou entre 6-28%, valores onde se encaixam os valores de obesidade encontrados na nossa população. Noutro estudo, Ducarme et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a> encontraram 23,5% grávidas com EP e 7,5% de grávidas obesas, sendo a percentagem de grávidas obesas no estudo de Ducarme quase metade do valor obtido no nosso estudo. A percentagem de grávidas com ganho ponderal superior ao esperado durante a gravidez foi superior nas mulheres com obesidade ou EP.</p><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall">As complicações durante a gravidez foram mais comuns nas grávidas inicialmente obesas ou com EP. Nos Estados Unidos, a incidência de DG em grávidas obesas está aumentada em relação à restante população obstétrica, estando descritas incidências de DG em grávidas obesas na ordem dos 6-12%, enquanto nas grávidas não obesas a incidência de DG ronda apenas os 2-4%<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>. Num estudo caso controlo português<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0055"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a> os autores verificaram uma incidência de DG e de HTA superior no grupo de obesas, como o esperado e à semelhança dos nossos resultados. No entanto, surpreendentemente, a percentagem de diabetes gestacional nas grávidas obesas/EP foi semelhante à das grávidas normoponderais no nosso estudo. Uma vez que todas as grávidas com diagnóstico de DG são referenciadas para seguimento da gravidez nos cuidados de saúde secundários, este facto pode ser explicado pelo facto de algumas mulheres optarem por ser duplamente vigiadas nos cuidados de saúde primários e secundários, podendo ter havido mais mulheres normoponderais a optarem por esta dupla vigilância do que obesas/EP.</p><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">O número de cesarianas foi também superior no grupo de grávidas obesas/EP corroborando os resultados de uma meta-análise de Poobalan et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0060"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>, que mostraram que a obesidade na gravidez aumenta a probabilidade quer da cesariana eletiva quer da cesariana de emergência.</p><p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall">O facto de não terem sido encontrados outros estudos deste género efetuados nos cuidados de saúde primários e o facto da análise da evolução ponderal ter sido feita por subgrupos, tendo em conta o peso inicial das grávidas, constituem 2 pontos fortes do presente estudo.</p><p id="par0150" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No entanto, o nosso estudo também tem limitações, nomeadamente, o facto de apenas terem sido avaliadas grávidas vigiadas, o que pode ter levado à subvalorização das grávidas de alto risco, uma vez que estas foram referenciadas e seguidas a nível hospitalar; o facto de não terem sido avaliadas variáveis sociodemográficas que possam ter alguma influência nos resultados encontrados; e o facto de não ter sido avaliado o grau de risco das grávidas, que pode ter influência no aparecimento de complicações que possam não ser devidas única e exclusivamente à obesidade.</p><p id="par0155" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Foram também identificados 3 possíveis vieses: um viés de seleção, uma vez que só foram consideradas as grávidas vigiadas; um viés de informação, uma vez que os registos utilizados para a recolha de dados foram efetuados por diferentes médicos; e um viés de medição, uma vez que as balanças utilizadas não foram sempre as mesmas e podiam não estar calibradas.</p><p id="par0160" class="elsevierStylePara elsevierViewall">No futuro, investir na educação para a saúde a fim de reduzir a percentagem de população obesa e com EP é uma medida fundamental. Também deveremos investir nas consultas de pré-conceção para tentar incentivar as grávidas pertencentes a estes grupos a perder peso antes de engravidarem, explicando os riscos da obesidade/EP durante a gravidez e que a perda de peso pré-gestacional diminui a ocorrência de complicações maternas durante a gestação. Será também essencial aconselhar o ganho de peso adequado durante a gravidez, de acordo com o peso inicial das grávidas, criando objetivos quantificados desde o início. Uma avaliação antropométrica adequada durante esta fase é, desta forma, imprescindível, tendo como objetivo não só identificar grávidas com desvio ponderal no início da gestação como também detetar ganhos de peso excessivos. Por último, deveremos investir na identificação das mulheres de risco de maneira a proporcionar um melhor seguimento das mesmas, avaliando qualitativa e quantitativamente a sua dieta e, se necessário, orientá-las para uma consulta de nutrição, de forma a obterem uma melhor orientação alimentar, adequada ao seu estado e ao seu peso no início da gravidez/na pré-conceção e que não coloque em risco nem a saúde materna nem a fetal.</p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0085">Conflitos de interese</span><p id="par0215" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Os autores declaram não haver conflitos de interesse.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:11 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "xres274778" "titulo" => array:5 [ 0 => "Resumo" 1 => "Objetivos" 2 => "População e métodos" 3 => "Resultados" 4 => "Conclusão" ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec256657" "titulo" => "Palavras-chave" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "xres274777" "titulo" => array:5 [ 0 => "Abstract" 1 => "Objectives" 2 => "Population and methods" 3 => "Results" 4 => "Conclusion" ] ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec256658" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Introdução" ] 5 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Metodologia" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Resultados" ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Discussão" ] 8 => array:2 [ "identificador" => "sec0025" "titulo" => "Conflitos de interese" ] 9 => array:2 [ "identificador" => "xack63000" "titulo" => "Agradecimentos" ] 10 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografia" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2012-06-06" "fechaAceptado" => "2012-08-08" "PalabrasClave" => array:2 [ "pt" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palavras-chave" "identificador" => "xpalclavsec256657" "palabras" => array:5 [ 0 => "Obesidade" 1 => "Peso" 2 => "Índice de massa corporal" 3 => "Gravidez" 4 => "Complicações na gravidez" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec256658" "palabras" => array:5 [ 0 => "Obesity" 1 => "Body weight" 2 => "Body mass index" 3 => "Pregnancy" 4 => "Pregnancy complications" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "pt" => array:2 [ "titulo" => "Resumo" "resumen" => "<span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Objetivos</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Descrever os perfis de peso das mulheres grávidas, utentes da unidade de saúde familiar (USF), determinando a prevalência de grávidas obesas, com excesso de peso (EP), normopeso ou baixo peso antes da conceção e final da gravidez. Descrever as principais complicações em cada um dos grupos.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">População e métodos</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Estudo observacional, descritivo e transversal realizado na USF Nova Via. A população em estudo incluiu todas as grávidas cujo parto ocorreu entre 1 de março de 2010 e 31 de dezembro de 2010, com pelo menos 7 consultas de Saúde Materna na USF. Os dados foram colhidos em setembro de 2011 através da consulta do processo clínico, recorrendo aos programas informáticos SINUS<span class="elsevierStyleSup">®</span> e SAM<span class="elsevierStyleSup">®</span>. As variáveis estudadas foram a idade, número de gestações, paridade, existência de consulta de pré-conceção, IMC na última consulta antes da gravidez, aumento de peso durante a gestação, complicações na gravidez, peso ao nascimento do recém-nascido e prematuridade.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Resultados</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Oitenta e oito grávidas cumpriam os critérios de inclusão: 22,7% com EP, 14,8% com obesidade e 1,1% com baixo peso. Na gravidez, 50% das primeiras e 30,8% das segundas aumentaram de peso mais do que o recomendado. As complicações foram mais comuns nas grávidas inicialmente obesas/EP (total 27,3%: 9,1% com diabetes gestacional, 9,1% com pré-eclâmpsia) do que nas inicialmente normoponderais (total 9,3%: 7,4% com diabetes gestacional). O número de cesarianas foi superior nas inicialmente obesas, bem como o número de partos pré-termo.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Conclusão</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">A prevalência de mulheres que eram obesas/EP ao engravidar é considerável, dessas, uma importante percentagem teve um ganho ponderal superior ao recomendado. Assim, como o controlo nutricional é difícil de obter, importa implementar medidas para o acompanhamento adequado, investindo nas consultas de pré-conceção, na educação para a saúde e, possivelmente, rastreando as mulheres de risco para um melhor seguimento e possível orientação para nutrição.</p>" ] "en" => array:2 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Objectives</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">To describe the weight profiles of pregnant women, users of the Family Health Unit (<span class="elsevierStyleItalic">Unidade de Saúde Familiar – USF</span>). To determine the prevalence of obese, overweighted, normal-weighted or underweighted pregnant women before conceiving and at the end of pregnancy. To describe the main complications of each group.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Population and methods</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Observational descriptive cross-sectional study, carried out at <span class="elsevierStyleItalic">USF Nova Via</span>. The study population included all pregnant women whose delivery occurred between 1/3/2010 and 31/12/2010, with at least 7 Maternal Health consults at <span class="elsevierStyleItalic">USF</span>. Data was collected in 9/2011 by consulting clinical process, using the software SINUS® and SAM®. The studied variables were age, number of gestations and deliveries, presence of pre-conceiving. The Consultation, BMI at last visit before pregnancy, weight gain during pregnancy, pregnancy complications, newborn's birth weight and prematurity.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Results</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">88 pregnant women fulfilled the inclusion criteria: 22.7% with overweight, 14.8% with obesity and 1.1% underweighted. During pregnancy, 50% of the initially overweighted and 30.8% of the initially obese gained weight more than recommended. Complications were more common in pregnant women initially overweighted/obese (total 27.3%: 9.1% with gestational diabetes, 9.1% with pre-eclampsia) than those initially normal-weighted (9.3% total: 7.4% with gestational diabetes). The number of caesarean sections and preterm births was higher in those initially obese.</p> <span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Conclusion</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">The prevalence of women that get pregnant and are obese/overweight is considerable, and a significant proportion gain weight more than recommended. Therefore, as nutritional control is difficult to obtain, it is important to implement measures for proper follow-up, investing in pre-conceiving consults, in health education, and eventually screening the women at risk, for a better follow-up and eventual nutritional counseling.</p>" ] ] "multimedia" => array:10 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 2104 "Ancho" => 1170 "Tamanyo" => 103645 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Avaliação do IMC na primeira consulta de Saúde Materna.</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "fig0010" "etiqueta" => "Figura 2" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr2.jpeg" "Alto" => 1773 "Ancho" => 1171 "Tamanyo" => 103991 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Evolução do peso nas grávidas com obesidade na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta.</p>" ] ] 2 => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 1371 "Ancho" => 1089 "Tamanyo" => 80698 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Evolução do peso nas grávidas com excesso de peso na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta.</p>" ] ] 3 => array:7 [ "identificador" => "fig0020" "etiqueta" => "Figura 4" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr4.jpeg" "Alto" => 1390 "Ancho" => 1034 "Tamanyo" => 85682 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Evolução do peso nas grávidas com normopeso na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta.</p>" ] ] 4 => array:7 [ "identificador" => "fig0025" "etiqueta" => "Figura 5" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr5.jpeg" "Alto" => 947 "Ancho" => 1750 "Tamanyo" => 91875 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Complicações na gravidez de acordo com o IMC na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta.</p>" ] ] 5 => array:7 [ "identificador" => "fig0030" "etiqueta" => "Figura 6" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr6.jpeg" "Alto" => 913 "Ancho" => 1805 "Tamanyo" => 90621 ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0070" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Tipo de parto de acordo com IMC na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta.</p>" ] ] 6 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabela 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">IMC na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso superior ao esperado \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso dentro do esperado \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso abaixo do esperado \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Obesidade» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">> 9kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">[5-9] kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">< 5 kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Excesso de peso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">> 11,5 kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">[7-11,5] kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">< 7 kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Normopeso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">> 16 kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">[11,5-16] kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">< 11,5 kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Baixo peso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">> 18 kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">[12,5-18] kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">< 12,5 kg \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab394993.png" ] ] ] "notaPie" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0005" "etiqueta" => "*" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0005">Fonte: <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>.</p>" ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0075" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Critérios de definição da variável «aumento de peso na gestação»<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005"><span class="elsevierStyleSup">*</span></a></p>" ] ] 7 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabela 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0085" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">n</span>: número de partos pré-termo.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">IMC na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso superior ao esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso dentro do esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso abaixo do esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Obesidade» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Excesso de peso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Normopeso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab394991.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0080" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Número de partos pré-termo de acordo com o peso da mãe na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM e a evolução de peso na gravidez</p>" ] ] 8 => array:7 [ "identificador" => "tbl0015" "etiqueta" => "Tabela 3" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0095" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">n</span>: número de recém-nascidos.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">IMC na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso superior ao esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso dentro do esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso abaixo do esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Obesidade» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Excesso de peso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Normopeso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab394994.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0090" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Número de recém-nascidos com baixo peso ao nascimento de acordo com o peso da mãe na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM e a evolução de peso na gravidez</p>" ] ] 9 => array:7 [ "identificador" => "tbl0020" "etiqueta" => "Tabela 4" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0105" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">n:–</span> número de recém-nascidos.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">IMC na 1<span class="elsevierStyleSup">a</span> Consulta de SM \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso superior ao esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso dentro do esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" style="border-bottom: 2px solid black">Aumento de peso abaixo do esperado <span class="elsevierStyleItalic">(n)</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Obesidade» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Excesso de peso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">«Normopeso» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="char" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab394992.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "pt" => "<p id="spar0100" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Número de recém-nascidos com peso elevado ao nascimento de acordo com o peso da mãe na 1.<span class="elsevierStyleSup">a</span> consulta de SM e a evolução de peso na gravidez</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografia" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:12 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "National prevalence of obesity: Overweight and obesity in Portugal: National prevalence in 2003-2005" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "I. Carmo" 1 => "O. Santos" 2 => "J. Camolas" 3 => "J. Vieira" 4 => "M. Carreira" 5 => "L. Medina" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1467-789X.2007.00422.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Obes Rev" "fecha" => "2008" "volumen" => "9" "paginaInicial" => "11" "paginaFinal" => "19" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18034792" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Obesity in pregnancy" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "C.K. Yu" 1 => "T.G. Teoh" 2 => "S. Robinson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1471-0528.2006.00991.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "BJOG" "fecha" => "2006" "volumen" => "113" "paginaInicial" => "1117" "paginaFinal" => "1125" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16903839" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Obesity and pregnancy: Complications and cost" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "F. Galtier-Dereure" 1 => "C. Boengner" 2 => "J. Bringer" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Am J Clin Nutr" "fecha" => "2000" "volumen" => "71" "paginaInicial" => "1242" "paginaFinal" => "1248" ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Obesity and pregnancy complications" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "Y. Linné" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1467-789X.2004.00147.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Obes Rev" "fecha" => "2004" "volumen" => "5" "paginaInicial" => "137" "paginaFinal" => "143" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15245382" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Obesity and pregnancy" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "K. Andreasen" 1 => "M. Andersen" 2 => "A. Schantz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.0001-6349.2004.00624.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Acta Obstet Gynecol Scand" "fecha" => "2004" "volumen" => "83" "paginaInicial" => "1022" "paginaFinal" => "1029" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15488115" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "6" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Maternal obesity and pregnancy outcome: A study of 287,213 pregnancies in London" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "N.J. Sebire" 1 => "M. Jolly" 2 => "J.P. Harris" 3 => "J. Wadsworth" 4 => "M. Joffe" 5 => "R.W. Beard" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1038/sj.ijo.0801670" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Int J Obes Relat Metab Disord" "fecha" => "2001" "volumen" => "25" "paginaInicial" => "1175" "paginaFinal" => "1182" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11477502" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "7" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Pre-pregnancy body mass index, weight gain and birth weight of children born to mothers aged 35 years or older" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "E. Zlotnik" 1 => "C.A.M. Segre" 2 => "U.G. Lippi" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Einstein" "fecha" => "2007" "volumen" => "5" "paginaInicial" => "231" "paginaFinal" => "238" ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "8" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Relatório de Consenso Diabetes e Gravidez, DGS Jan 2011." ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "9" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Nuthalapaty FS, Rouse DJ. The impact of obesity on fertility and pregnancy. UpToDate. Versão 19.2 Maio 2011 (acedido em setembro 2011)." ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "10" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Pregnancy in obese patients: Which risks is it necesssary to fear?" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "G. Ducarme" 1 => "A. Rodrigues" 2 => "F. Aissaoui" 3 => "C. Davitian" 4 => "I. Pharisien" 5 => "M. Uzan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Gynecol Obstet Fertil" "fecha" => "2007" "volumen" => "35" "paginaInicial" => "1" "paginaFinal" => "86" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17550830" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0055" "etiqueta" => "11" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Obesidade e gravidez" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "S. Paiva" 1 => "L. Ruas" 2 => "M. Campos" 3 => "M. Melo" 4 => "J. Santos" 5 => "A. Lobo" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Rev Port End Diab Metab" "fecha" => "2007" "volumen" => "2" "paginaInicial" => "7" "paginaFinal" => "10" ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "12" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Obesity as an independent risk factor for elective and emergency caesarean delivery in nulliparous women – systematic review and meta-analysis of cohort studies" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "A.S. Poobalan" 1 => "L.S. Aucott" 2 => "T. Gurung" 3 => "W.C. Smith" 4 => "S. Bhattacharya" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:4 [ "tituloSerie" => "Obes Res" "fecha" => "2009" "volumen" => "10" "paginaInicial" => "28" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "agradecimientos" => array:1 [ 0 => array:4 [ "identificador" => "xack63000" "titulo" => "Agradecimentos" "texto" => "<p id="par0165" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Os autores agradecem à Dra. Ângela M. Teixeira, Assistente em Medicina Geral e Familiar na USF dos autores, pela disponibilidade e colaboração em todas as fases deste trabalho.</p>" "vista" => "all" ] ] ] "idiomaDefecto" => "pt" "url" => "/16463439/0000000800000001/v1_201309150131/S1646343913000035/v1_201309150131/pt/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "19188" "tipo" => "SECCION" "en" => array:2 [ "titulo" => "Artigos originais" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "en" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/16463439/0000000800000001/v1_201309150131/S1646343913000035/v1_201309150131/pt/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1646343913000035?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 20 | 7 | 27 |
2024 Septiembre | 34 | 3 | 37 |
2024 Agosto | 19 | 16 | 35 |
2024 Julio | 30 | 3 | 33 |
2024 Junio | 39 | 6 | 45 |
2024 Mayo | 39 | 5 | 44 |
2024 Abril | 40 | 8 | 48 |
2024 Marzo | 42 | 2 | 44 |
2024 Febrero | 46 | 5 | 51 |
2024 Enero | 44 | 7 | 51 |
2023 Diciembre | 37 | 11 | 48 |
2023 Noviembre | 44 | 22 | 66 |
2023 Octubre | 83 | 13 | 96 |
2023 Septiembre | 54 | 7 | 61 |
2023 Agosto | 70 | 3 | 73 |
2023 Julio | 47 | 5 | 52 |
2023 Junio | 66 | 2 | 68 |
2023 Mayo | 110 | 0 | 110 |
2023 Abril | 95 | 14 | 109 |
2023 Marzo | 62 | 3 | 65 |
2023 Febrero | 44 | 7 | 51 |
2023 Enero | 48 | 10 | 58 |
2022 Diciembre | 45 | 2 | 47 |
2022 Noviembre | 79 | 12 | 91 |
2022 Octubre | 27 | 14 | 41 |
2022 Septiembre | 29 | 17 | 46 |
2022 Agosto | 23 | 6 | 29 |
2022 Julio | 21 | 16 | 37 |
2022 Junio | 32 | 5 | 37 |
2022 Mayo | 16 | 10 | 26 |
2022 Abril | 25 | 13 | 38 |
2022 Marzo | 30 | 9 | 39 |
2022 Febrero | 39 | 6 | 45 |
2022 Enero | 70 | 7 | 77 |
2021 Diciembre | 30 | 9 | 39 |
2021 Noviembre | 29 | 14 | 43 |
2021 Octubre | 46 | 24 | 70 |
2021 Septiembre | 58 | 11 | 69 |
2021 Agosto | 57 | 4 | 61 |
2021 Julio | 13 | 6 | 19 |
2021 Junio | 47 | 13 | 60 |
2021 Mayo | 130 | 7 | 137 |
2021 Abril | 82 | 32 | 114 |
2021 Marzo | 50 | 9 | 59 |
2021 Febrero | 39 | 8 | 47 |
2021 Enero | 27 | 11 | 38 |
2020 Diciembre | 31 | 6 | 37 |
2020 Noviembre | 56 | 9 | 65 |
2020 Octubre | 37 | 9 | 46 |
2020 Septiembre | 24 | 13 | 37 |
2020 Agosto | 33 | 13 | 46 |
2020 Julio | 47 | 13 | 60 |
2020 Junio | 45 | 4 | 49 |
2020 Mayo | 53 | 6 | 59 |
2020 Abril | 29 | 8 | 37 |
2020 Marzo | 37 | 6 | 43 |
2020 Febrero | 51 | 3 | 54 |
2020 Enero | 40 | 2 | 42 |
2019 Diciembre | 43 | 8 | 51 |
2019 Noviembre | 38 | 6 | 44 |
2019 Octubre | 43 | 3 | 46 |
2019 Septiembre | 71 | 3 | 74 |
2019 Agosto | 51 | 2 | 53 |
2019 Julio | 72 | 12 | 84 |
2019 Junio | 103 | 20 | 123 |
2019 Mayo | 172 | 40 | 212 |
2019 Abril | 103 | 17 | 120 |
2019 Marzo | 136 | 5 | 141 |
2019 Febrero | 115 | 10 | 125 |
2019 Enero | 105 | 3 | 108 |
2018 Diciembre | 110 | 6 | 116 |
2018 Noviembre | 81 | 10 | 91 |
2018 Octubre | 101 | 18 | 119 |
2018 Septiembre | 30 | 3 | 33 |
2018 Agosto | 44 | 11 | 55 |
2018 Julio | 36 | 6 | 42 |
2018 Junio | 151 | 9 | 160 |
2018 Mayo | 77 | 12 | 89 |
2018 Abril | 91 | 14 | 105 |
2018 Marzo | 65 | 13 | 78 |
2018 Febrero | 39 | 11 | 50 |
2018 Enero | 47 | 7 | 54 |
2017 Diciembre | 48 | 8 | 56 |
2017 Noviembre | 53 | 14 | 67 |
2017 Octubre | 54 | 10 | 64 |
2017 Septiembre | 48 | 12 | 60 |
2017 Agosto | 29 | 4 | 33 |
2017 Julio | 48 | 9 | 57 |
2017 Junio | 64 | 13 | 77 |
2017 Mayo | 79 | 16 | 95 |
2017 Abril | 51 | 6 | 57 |
2017 Marzo | 40 | 11 | 51 |
2017 Febrero | 88 | 4 | 92 |
2017 Enero | 35 | 5 | 40 |
2016 Diciembre | 27 | 14 | 41 |
2016 Noviembre | 42 | 10 | 52 |
2016 Octubre | 64 | 6 | 70 |
2016 Septiembre | 62 | 9 | 71 |
2016 Agosto | 23 | 5 | 28 |
2016 Julio | 10 | 7 | 17 |
2016 Abril | 50 | 3 | 53 |
2016 Marzo | 86 | 25 | 111 |
2016 Febrero | 65 | 31 | 96 |
2016 Enero | 45 | 31 | 76 |
2015 Diciembre | 60 | 23 | 83 |
2015 Noviembre | 50 | 26 | 76 |
2015 Octubre | 59 | 29 | 88 |
2015 Septiembre | 58 | 19 | 77 |
2015 Agosto | 44 | 13 | 57 |
2015 Julio | 60 | 12 | 72 |
2015 Junio | 41 | 12 | 53 |
2015 Mayo | 48 | 23 | 71 |
2015 Abril | 44 | 22 | 66 |
2015 Marzo | 30 | 12 | 42 |
2015 Febrero | 50 | 20 | 70 |
2015 Enero | 51 | 18 | 69 |
2014 Diciembre | 42 | 18 | 60 |
2014 Noviembre | 72 | 22 | 94 |
2014 Octubre | 60 | 24 | 84 |
2014 Septiembre | 71 | 28 | 99 |
2014 Agosto | 44 | 20 | 64 |
2014 Julio | 72 | 29 | 101 |
2014 Junio | 70 | 24 | 94 |
2014 Mayo | 78 | 16 | 94 |
2014 Abril | 89 | 22 | 111 |
2014 Marzo | 108 | 25 | 133 |
2014 Febrero | 89 | 19 | 108 |
2014 Enero | 82 | 44 | 126 |
2013 Diciembre | 83 | 31 | 114 |
2013 Noviembre | 147 | 54 | 201 |
2013 Octubre | 119 | 42 | 161 |
2013 Septiembre | 43 | 16 | 59 |