se ha leído el artículo
array:23 [ "pii" => "S0210573X15000209" "issn" => "0210573X" "doi" => "10.1016/j.gine.2014.12.015" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2016-07-01" "aid" => "436" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U.. Todos los derechos reservados" "copyrightAnyo" => "2015" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Clin Invest Ginecol Obstet. 2016;43:98-103" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 1654 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 38 "HTML" => 1439 "PDF" => 177 ] ] "itemSiguiente" => array:18 [ "pii" => "S0210573X15000271" "issn" => "0210573X" "doi" => "10.1016/j.gine.2015.03.004" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2016-07-01" "aid" => "442" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U." "documento" => "article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Clin Invest Ginecol Obstet. 2016;43:104-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 1239 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 36 "HTML" => 979 "PDF" => 224 ] ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original</span>" "titulo" => "Recomendaciones de buenas prácticas para el diagnóstico genético de abortos espontáneos e interrupciones voluntarias del embarazo por presentar defectos congénitos" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "104" "paginaFinal" => "109" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Good practice recommendations in the molecular diagnosis of miscarriage and abortion due to multiple congenital malformations" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 2922 "Ancho" => 3335 "Tamanyo" => 383116 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Protocolo de actuación para el estudio de abortos.</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "M. Martinez-Garcia, E. Gavin, J. Plaza, A. Perez-Aytes, P. Marin-Reina, I. Lorda-Sanchez, C. Ramos, M.J. Trujillo-Tiebas" "autores" => array:8 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "M." "apellidos" => "Martinez-Garcia" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "E." "apellidos" => "Gavin" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "J." "apellidos" => "Plaza" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "A." "apellidos" => "Perez-Aytes" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "P." "apellidos" => "Marin-Reina" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "I." "apellidos" => "Lorda-Sanchez" ] 6 => array:2 [ "nombre" => "C." "apellidos" => "Ramos" ] 7 => array:2 [ "nombre" => "M.J." "apellidos" => "Trujillo-Tiebas" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0210573X15000271?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/0210573X/0000004300000003/v1_201607140032/S0210573X15000271/v1_201607140032/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:17 [ "pii" => "S0210573X16300090" "issn" => "0210573X" "doi" => "10.1016/j.gine.2016.03.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2016-07-01" "aid" => "479" "documento" => "simple-article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "sco" "cita" => "Clin Invest Ginecol Obstet. 2016;43:97" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 382 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 27 "HTML" => 263 "PDF" => 92 ] ] "es" => array:7 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "EDITORIAL" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "paginas" => array:1 [ 0 => array:1 [ "paginaInicial" => "97" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0210573X16300090?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/0210573X/0000004300000003/v1_201607140032/S0210573X16300090/v1_201607140032/es/main.assets" ] "es" => array:19 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original</span>" "titulo" => "Visualización de las 4 líneas-3 espacios para cribado de espina bífida abierta en primer trimestre" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "98" "paginaFinal" => "103" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "J. Arenas Ramírez, M.T. Otero Chouza, B. Duplá Parugues, M. Noriega García, C. Fernández Castro, G. García Galarraga, E. Para Margüello" "autores" => array:7 [ 0 => array:4 [ "nombre" => "J." "apellidos" => "Arenas Ramírez" "email" => array:1 [ 0 => "javarenas@sego.es" ] "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 1 => array:2 [ "nombre" => "M.T." "apellidos" => "Otero Chouza" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "B." "apellidos" => "Duplá Parugues" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "M." "apellidos" => "Noriega García" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "C." "apellidos" => "Fernández Castro" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "G." "apellidos" => "García Galarraga" ] 6 => array:2 [ "nombre" => "E." "apellidos" => "Para Margüello" ] ] "afiliaciones" => array:1 [ 0 => array:2 [ "entidad" => "Servicio de Obstetricia y Ginecología, Hospital de Cabueñes, Gijón, Asturias, España" "identificador" => "aff0005" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Visualization of 4 lines-3 spaces for first-trimester screening of open spina bifida" ] ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 642 "Ancho" => 1580 "Tamanyo" => 61574 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Evolución de la biometría de las diferentes estructuras según edad gestacional a intervalos de LCR de 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm.CM: cisterna magna; <span class="elsevierStyleSmallCaps">iv v</span>: <span class="elsevierStyleSmallCaps">iv</span> ventrículo; Ratio: ratio tronco encéfalo/tronco encéfalo-hueso occipital; TE-HO: distancia tronco-encéfalo a hueso occipital; TE: tronco encéfalo.</p>" ] ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Introducción</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los defectos del tubo neural son las malformaciones más frecuentes del sistema nervioso central, con una prevalencia total en nuestro medio de 1,22 por cada 1.000 nacidos, de los que casi la mitad (0,5/1.000) corresponden a espina bífida abierta (EBA)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>. En los años 80 el cribado de EBA se basaba en la determinación a la semana 16 de la α-fetoproteína sérica materna, con tasas de detección deL 65-80%<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0115"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a>. En los años 90 se desplazó el cribado a la ecografía de la semana 20, tras la descripción de los signos craneales del «limón» y de la «banana»<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0120"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>, con tasas de detección del 78,8<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a> al 84%<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0125"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>. Aunque es posible su diagnóstico al tiempo de la ecografía del primer trimestre (11-14 semanas), los resultados no son buenos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0130"><span class="elsevierStyleSup">5</span></a> y no es hasta el año 2009 cuando Chaoui et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>, en una serie retrospectiva de 200 imágenes de translucencia nucal (TN), observaron que siempre se podía reconocer el <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo, realizaron su biometría y lo llamaron translucencia intracraneal por su similitud con la nucal, señalando, además, que en 4 casos de EBA no era posible identificar esta estructura. Estos hallazgos, que abrieron la posibilidad de trasladar al primer trimestre el cribado de EBA, ponían de manifiesto 2 hechos importantes: 1) es posible correlacionar la anatomía ecográfica del segundo trimestre con la del primer trimestre; 2) el desplazamiento caudal del cerebro secundario a la fuga del líquido cefalorraquídeo a través del defecto en los casos de EBA (Arnold-Chiari), que constituye la base de los signos intracraneales en el segundo trimestre («limón» y «banana»), puede ya ser observado en el primer trimestre. Surgen nuevos trabajos en los que a la biometría del <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo se le añade la del ratio: medida tronco del encéfalo/medida desde tronco del encéfalo hasta hueso occipital<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">7</span></a>. La publicación de Arigita et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0145"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>, contradiciendo la afirmación de que el <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo «nunca» se visualizaba en EBA, abrió el debate y reforzó la utilidad del ratio (pues se describieron casos en los que era posible encontrar algún tipo de fluido en el <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo) introduciendo la valoración de otras estructuras como la cisterna magna, que también se vería afectada por el desplazamiento posterior del cerebro<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0150"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a> y que para algunos autores sería un marcador más efectivo que el <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a>. Aunque se precisan grandes series que avalen su utilidad, la biometría de los marcadores intracraneales en el mismo plano de medida de la TN posibilitaría el cribado precoz de EBA, pero significaría añadir un nuevo cometido a la ecografía de primer trimestre. Esta nueva tarea debería ser sencilla y no consumir tiempo adicional con biometrías cambiantes con la longitud cráneo-rabadilla (LCR) que precisan consultar tablas. Kavalakis et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a> proponen facilitar el cribado con la simple observación de las 4 líneas ecogénicas y paralelas que delimitan las 3 estructuras a valorar en el cerebro posterior: tronco del encéfalo, <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo y cisterna magna (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0005">fig. 1</a>). Ante una EBA, la obliteración de la cisterna magna afectaría la normal visualización de las 4 líneas y los 3 espacios ocupados por estas estructuras, resultando que solo serían visibles 3 líneas y 2 espacios, lo que simplifica el cribado.</p><elsevierMultimedia ident="fig0005"></elsevierMultimedia><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Dado que una de las tareas más importantes de la ecografía de primer trimestre es la medida de la TN y que la observación de las 4 líneas se realiza en ese mismo plano, el objetivo de nuestro trabajo es determinar la factibilidad de evaluar estas líneas, así como las estructuras que delimitan, con rapidez y sin confusión, para así poder incorporarla como cribado precoz de EBA. También efectuamos la medida de los espacios o estructuras.</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Material y métodos</span><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se trata de un estudio prospectivo realizado entre febrero y diciembre de 2013 a 362 gestantes no consecutivas (escogidas con asignación previa dependiendo de la presión asistencial) al tiempo de la ecografía rutinaria de primer trimestre y cribado combinado de cromosomopatías entre 11-13<span class="elsevierStyleSup">+6</span> semanas, LCR: 45-84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm. La exploración se inició vía vaginal y se finalizó siempre vía abdominal, según protocolo de nuestro centro, obteniéndose la imagen y biometrías por una u otra vía e incluyendo la que se considerase de mejor calidad. Fueron utilizadas 2 máquinas de ultrasonidos: Voluson 730 expert (GE Medical System, Austria) Toshiba Xario (Toshiba Medical System, Japón). Se buscó la posición fetal neutra en dorso posterior (sin flexión o extensión) en un plano sagital medio con la suficiente magnificación (solo cabeza y parte superior del tórax), utilizando como marcadores de referencia la visualización en el mismo plano de: punta ecogénica de la nariz, forma rectangular del paladar, diencéfalo y TN. De no conseguirse el plano adecuado se repitió la exploración a los 30 min).</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se hizo una primera valoración visual que comprendía la observación de 4 líneas ecogénicas paralelas en el cerebro posterior: 1.ª línea: borde posterior hueso esfenoidal. 2.ª línea: borde posterior tronco encéfalo-anterior <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 3.ª línea: plexos coroideos del <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 4.ª línea: hueso occipital. Estas líneas delimitan 3 espacios econegativos de similar ecogenicidad: 1.° tronco encéfalo. 2.° <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 3.° cisterna magna. Tras la observación se procedió a la medida de los 3 espacios: 1.° tronco encéfalo: desde borde posterior de 1.ª línea <span class="elsevierStyleItalic">(on)</span> hasta el punto medio de la 2.ª línea. 2.° <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo: distancia entre la 2.ª y 3.ª líneas <span class="elsevierStyleItalic">(calipers on-on)</span>. 3.° cisterna magna: distancia de 3.ª a 4.ª línea (calipers on-on). También se obtuvo el ratio entre las medidas tronco encéfalo/tronco encéfalo-hueso occipital (TE/TE-HO) midiendo este último desde el punto medio de la 2.ª línea hasta el borde interno del hueso occipital (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0010">fig. 2</a>).</p><elsevierMultimedia ident="fig0010"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">Resultados</span><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La media de LCR al tiempo de la ecografía era 64,65 (rango: 46,97-84). Fue posible obtener la vista sagital media del cerebro posterior estando el feto en dorso posterior y la observación de las 4 líneas-3 espacios y su biometría en el 98,6% de las 362 gestantes. Ninguno de los fetos valorados en la ecografía de la semana 20 o al nacimiento tenía una EBA.</p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para un LCR medio de 64,65<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (mediana: 64,40, rango: 46,97-84) obtuvimos las siguientes biometrías: 1) tronco encéfalo: media 2,87<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (mediana: 2,86; rango: 1,70-4,33); 2) <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo: media 2,05<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (mediana: 2,02; rango: 1,1-3,30); 3) cisterna magna: media 1,75<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (mediana: 1,72; rango: 0,69-3,66); 4) TE-HO: media 4,96<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (mediana: 4,90; rango: 3-7,63); 5) ratio TE/TE-HO: 0,57. La distribución por percentiles se muestra en la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>. Hemos obtenido los valores medios de las diferentes estructuras y su distribución percentilar según edad gestacional, agrupándolas por grupos de LCR de 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm entre 45 y 84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>). Como puede apreciarse en la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a> y la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0015">fig. 3</a>, las medidas de las diferentes estructuras aumentan a medida que lo hace la edad gestacional y son de espesor decreciente en sentido cráneo-caudal, en tanto que el ratio TE/TE-HO tiende a disminuir, aunque se mantiene en medidas más constantes.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="fig0015"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0080">Discusión</span><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En fetos con EBA, el líquido cefalorraquídeo se fuga hacia el líquido amniótico a través del defecto, ocasionando un desplazamiento caudal del cerebro que produciría alteraciones en la normal vista ecográfica del cerebro posterior<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a> y sería factible observarlas en el plano medio-sagital utilizado para la medida de la TN. Pueden observarse uno o varios de los siguientes hallazgos: 1) aumento del diámetro del tronco del encéfalo; 2) disminución de la medida u obliteración de <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo y cisterna magna; 3) aumento del ratio TE/TE-HO; 4) alteración de la normal vista de las 4 líneas-3 espacios que relacionan estas estructuras, visualizándose solo 3 líneas y 2 espacios.</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados de nuestro trabajo indican que es posible la visualización y biometría de 4 líneas-3 espacios en el 98,6% de los estudios rutinarios del primer trimestre, lo que concuerda con la observación de otros autores en estudios prospectivos: 100% para Papastefanou<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0150"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>, 97% para Adiego<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>, 100% para Kavalakis<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>, pero contrasta con estudios retrospectivos en los que solo se pueden valorar en 52<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0170"><span class="elsevierStyleSup">13</span></a>-75%<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0175"><span class="elsevierStyleSup">14</span></a>, señalando los autores una mejoría con el adiestramiento.</p><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Nuestro principal objetivo era estudiar la factibilidad de visualización de las 4 líneas-3 espacios de manera rápida y sencilla pero, además, tomamos biometrías con la intención de ver la concordancia con otros estudios. Así, en nuestra serie, las medidas del <span class="elsevierStyleSmallCaps">iv</span> ventrículo y cisterna magna aumentan linealmente a medida que lo hace el LCR, en lo que hay acuerdo en la bibliografía<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0135"><span class="elsevierStyleSup">6,7,9–12,15</span></a>. Obtuvimos una media en la medida del <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo para LCR entre 45-84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm de 2,05<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (1,1-3,30) y aunque resulta difícil comparar biometrías con otras series (unas prospectivas, otras retrospectivas) son acordes, con pequeñas variaciones, a las reportadas por otros autores: Chaoui<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>: 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (1,5-2,5), Adiego<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a>: 1,8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (0,8-3,1), Kavalakis<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>: 1,84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (0,8-3,1), Eagle<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0180"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a>: 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (1,7-2,1), Álvaro Navidad<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0185"><span class="elsevierStyleSup">16</span></a>: 2,05 (0,9-3,6), Papastefanou<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0150"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>: 1,5-2,1, Chen<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0190"><span class="elsevierStyleSup">17</span></a>: 1,35-2,6, etc. Encontramos más diferencias en la biometría de la cisterna magna, quizás, como sugieren García-Posada et al.<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a>, debidas a una colocación más anterior del caliper en algunos casos, haciéndolo sobre la capa meníngea en vez de sobre el hueso occipital. Nuestra media para la cisterna magna es 1,75<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm, (rango: 0,69-3,66) y haciendo una división de 10 en 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm para LCR de 45-84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm, nuestro p-50 es de 1,25, 1,54, 1,92 y 2,23, siendo las referencias de García-Posada<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a> para estos intervalos de 1,45, 1,87, 2,39 y 2,70, respectivamente. Otros autores encuentran una media de 1,35<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (0,4-2,2)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0160"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>, 1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm a las 11 semanas y 3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm a la 13 semanas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0180"><span class="elsevierStyleSup">15</span></a>, 1,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm y 2,3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm a las 11 y 13 semanas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0195"><span class="elsevierStyleSup">18</span></a>, etc. Nuestra biometría para el TE y para la distancia TE-HO son acordes a las publicadas por Lachmann<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140"><span class="elsevierStyleSup">7</span></a> y lo mismo podemos decir para el ratio entre ambos. El cribado de EBA en primer trimestre todavía no sido adecuadamente validado, pues la prevalencia de la enfermedad es baja y se carece de grandes series que avalen su utilidad. Sin embargo la ISUOG<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0200"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a>, en su guía clínica para la ecografía de primer trimestre, indica que se debe evaluar el <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo o el diámetro biparietal (DBP) como marcadores, prestando especial atención si el DBP se encuentra por debajo del p-5. La sensibilidad del DBP estaría entre el 26<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0205"><span class="elsevierStyleSup">20</span></a> y el 50% para 5% de falsos positivos<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0210"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>. Durante el periodo de estudio no hemos encontrado ningún caso de EBA en nuestra serie, sin embargo hemos constatado que es fácil observar las 4 líneas-3 espacios al tiempo de la medida de la TN y no consume tiempo adicional, por lo que se propone su visualización rutinaria sin utilizar biometrías. Hemos podido confirmar la utilidad de obtener esta vista a los 2 meses de cerrado el estudio, en un caso en que identificamos solo 3 líneas-2 espacios y ello nos impulsó a dirigir nuestra atención hacia el raquis y a diagnosticar una EBA a nivel lumbo-sacro (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#fig0025">figs. 4 y 5</a>). Ello refuerza nuestra recomendación de que si no es posible identificar con claridad las 4 líneas y los 3 espacios, se proceda a biometrías y ratio, así como a un examen minucioso del raquis y, de no encontrar enfermedad, podría plantearse una ecografía intermedia entre esta y la de la semana 20.</p><elsevierMultimedia ident="fig0025"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="fig0030"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0085">Conflicto de intereses</span><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran no tener ningún conflicto de intereses.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:10 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "xres689483" "titulo" => "Resumen" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0005" "titulo" => "Objetivo" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0010" "titulo" => "Material y métodos" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0015" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0020" "titulo" => "Conclusiones" ] ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec695284" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:3 [ "identificador" => "xres689482" "titulo" => "Abstract" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0025" "titulo" => "Objective" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0030" "titulo" => "Material and methods" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0035" "titulo" => "Results" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0040" "titulo" => "Conclusions" ] ] ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec695285" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Introducción" ] 5 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Material y métodos" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Resultados" ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Discusión" ] 8 => array:2 [ "identificador" => "sec0025" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 9 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2014-07-10" "fechaAceptado" => "2014-12-03" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec695284" "palabras" => array:7 [ 0 => "Primer trimestre" 1 => "Diagnóstico prenatal" 2 => "Ecografía" 3 => "Espina bífida" 4 => "Fosa posterior" 5 => "Translucencia intracraneal" 6 => "Vista de 4 líneas" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec695285" "palabras" => array:7 [ 0 => "First trimester" 1 => "Prenatal diagnosis" 2 => "Ultrasound" 3 => "Spina bifida" 4 => "Posterior fossa" 5 => "Intracranial translucency" 6 => "Four-line view" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:3 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<span id="abst0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Objetivo</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Determinar si es factible visualizar marcadores de espina bífida abierta (EBA) en el primer trimestre, de forma sencilla, rápida y sin utilizar biometrías. Realizar biometría de diferentes estructuras en el cerebro posterior, determinando su evolución según la edad gestacional.</p></span> <span id="abst0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">Material y métodos</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Estudio prospectivo de 362 gestantes. De febrero a diciembre de 2013. Con 11-13<span class="elsevierStyleSup">+6</span> semanas (LCR: 45-84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm). Exploración vaginal y abdominal. Plano sagital medio, dorso posterior, visualizándose los marcadores de referencia para la medida de la translucencia nucal (TN). Observación de 4 líneas ecogénicas paralelas en el cerebro posterior: 1.ª) Borde posterior hueso esfenoidal. 2.ª) Borde posterior tronco encéfalo-anterior <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 3.ª) Plexos coroideos <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 4.ª) Hueso occipital. Estas líneas delimitan 3 espacios econegativos de similar ecogenicidad: 1.°) Tronco encéfalo. 2.°) <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 3.°) Cisterna magna, obteniendo sus biometrías y ratio tronco encéfalo/tronco encéfalo-hueso occipital.</p></span> <span id="abst0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Resultados</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">LCR medio 64,65 (rango: 46,97-84). Fue posible obtener plano sagital medio y visualizar 4 líneas-3 espacios y biometría en el 98,6%. Las biometrías son concordantes con la bibliografía, aumentan con la edad gestacional y son de espesor decreciente. El ratio se mantiene constante. Ningún feto, valorado en la ecografía de la semana 20 o al nacimiento, tenía EBA. Confirmamos la utilidad de obtener esta vista tras cerrar el estudio, en un caso en que identificamos solo 3 líneas-2 espacios y ello nos impulsó a dirigir nuestra atención hacia el raquis y diagnosticar una EBA a nivel lumbosacro.</p></span> <span id="abst0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Conclusiones</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Se precisan estudios, pero proponemos integrar la simple visualización de 4 líneas-3 espacios como cribado rutinario de EBA. Si es anormal o dudosa, procederían biometrías y examen cráneo-raquídeo más minucioso, sin olvidar la opción de una ecografía intermedia.</p></span>" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0005" "titulo" => "Objetivo" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0010" "titulo" => "Material y métodos" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0015" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0020" "titulo" => "Conclusiones" ] ] ] "en" => array:3 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<span id="abst0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Objective</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">To determine the feasibility of visualizing markers of open spina bifida (OSB) in the first trimester in a simple, fast manner without the use of biometrics. To conduct biometrics of the different structures of the hindbrain, establishing changes in these structures depending on gestational age.</p></span> <span id="abst0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Material and methods</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">We conducted a prospective study in 362 pregnant women from February-December 2013. The women were at 11-13<span class="elsevierStyleSup">+6</span> weeks of pregnancy (crl: 45-84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm.). Vaginal and abdominal examinations were carried out. The fetus was viewed in mid-sagittal plane, rear back, with visualization of the reference markers for nuchal translucency (NT). View of 4 echogenic parallel lines in the hindbrain: 1<span class="elsevierStyleSup">st</span>. Sphenoid bone rear ridge. 2<span class="elsevierStyleSup">nd</span> Rear ridge of the anterior brainstem of the forth ventricle. 3<span class="elsevierStyleSup">rd</span> Fourth ventricle choroid plexus. 4<span class="elsevierStyleSup">th</span> Occipital bone. These lines delimit 3 echonegative spaces of similar echogenicity: 1<span class="elsevierStyleSup">st</span> Brainstem. 2<span class="elsevierStyleSup">nd</span> Forth ventricle. 3<span class="elsevierStyleSup">rd</span> Cisterna magna. Their biometries and the brainstem/brainstem- occipital bone ratio were obtained.</p></span> <span id="abst0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Results</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">The mean crl was 64.65<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm (range 46.97-84). It was possible to obtain a mid-sagittal plane and visualize 4 lines–three spaces and a biometry in 98.6%. The biometrics were in agreement with those reported in the literature; they increased with gestational age and their thickness decreased. The ratio was constant. None of the fetuses evaluated in the 20<span class="elsevierStyleSup">th</span> week ultrasonography and/or at birth had OSB. We confirm the usefulness of obtaining this view after finishing the study, in a case in which we only identified 3 lines–2 spaces, which prompted us to focus on the spine and diagnose OSB at a lumbosacral level.</p></span> <span id="abst0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Conclusions</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Further studies are required, but we suggest including simple visualization of 4 lines–3 spaces as a routine step in OSB screening. If this visualization is abnormal or questionable, biometrics and a more meticulous cranio-spinal examination should be carried out taking into account the option of ultrasonography.</p></span>" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0025" "titulo" => "Objective" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0030" "titulo" => "Material and methods" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0035" "titulo" => "Results" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0040" "titulo" => "Conclusions" ] ] ] ] "multimedia" => array:7 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 581 "Ancho" => 800 "Tamanyo" => 63569 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Obsérvense 4 líneas-3 espacios. 1. Tronco encéfalo. 2. <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 3. Cisterna magna. 4. Hueso occipital. PN: translucencia nucal.</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "fig0010" "etiqueta" => "Figura 2" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr2.jpeg" "Alto" => 734 "Ancho" => 975 "Tamanyo" => 92882 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Biometría de los espacios: 1. Tronco encéfalo. 2. Tronco encéfalo-hueso occipital. 3. <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo. 4. Cisterna magna.</p>" ] ] 2 => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 642 "Ancho" => 1580 "Tamanyo" => 61574 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Evolución de la biometría de las diferentes estructuras según edad gestacional a intervalos de LCR de 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm.CM: cisterna magna; <span class="elsevierStyleSmallCaps">iv v</span>: <span class="elsevierStyleSmallCaps">iv</span> ventrículo; Ratio: ratio tronco encéfalo/tronco encéfalo-hueso occipital; TE-HO: distancia tronco-encéfalo a hueso occipital; TE: tronco encéfalo.</p>" ] ] 3 => array:7 [ "identificador" => "fig0025" "etiqueta" => "Figura 4" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr4.jpeg" "Alto" => 625 "Ancho" => 1399 "Tamanyo" => 99737 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Comparación entre feto normal (A) y feto afecto de EBA (B). Nótese en B como solo es posible identificar 3 líneas ecogénicas paralelas que delimitan 2 espacios.</p>" ] ] 4 => array:7 [ "identificador" => "fig0030" "etiqueta" => "Figura 5" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr5.jpeg" "Alto" => 843 "Ancho" => 963 "Tamanyo" => 82056 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0070" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">EBA en el feto de la figura 4B.</p>" ] ] 5 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabla 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0080" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">CM: cisterna magna; IVV: <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo; TE-HO: distancia tronco-encéfalo a hueso occipital; TE: tronco encéfalo.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">TE \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">IVV \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">CM \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">TE-HO \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">P-2,5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,02 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0,90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">3,59 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">P-5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,11 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,42 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0,99 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">3,69 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">P-25 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,53 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,77 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,40 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">4,34 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">P-50 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,86 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,02 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,72 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">4,90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">P-75 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">3,19 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,06 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">5,44 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">P-97,5 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">3,76 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,89 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,82 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">6,90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab1121138.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0075" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Distribución percentilar para LCR medio 64,65</p>" ] ] 6 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabla 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0090" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">CM: cisterna magna; IVV: <span class="elsevierStyleSmallCaps">IV</span> ventrículo; Ratio: ratio tronco encéfalo/tronco encéfalo-hueso occipital; TE-HO: distancia tronco-encéfalo a hueso occipital; TE: tronco encéfalo.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col">LCR \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col">N \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col">TE \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col"><span class="elsevierStyleSmallCaps">IVV</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col">CM \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col">TE-HO \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col">Ratio media en mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr><tr title="table-row"><th class="td" title="table-head " align="" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="left" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th><th class="td" title="table-head " align="" valign="top" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,40<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,80<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,26<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">4,11<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">45-54 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">36 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 1,80 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 1,30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 0,79 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 3,37 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0,58 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 2,26 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 1,77 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 1,25 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 4,12 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 3,21 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 2,69 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 1,92 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 6,52 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,75<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,97<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,55<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">4,65<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">55-64 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">157 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 2,05 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 1,28 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 0,89 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 3,58 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0,59 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 2,72 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 1,98 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 1,54 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 4,60 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 3,62 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 2,83 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 2,35 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 6,92 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,96<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,07<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">1,88<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">5,17<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">65-74 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">129 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 2,17 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 1,35 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 0,99 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 3,96 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0,57 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 2,91 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 2,08 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 1,92 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 5,20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 3,74 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 2,72 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 2,85 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 6,48 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">3,29<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,39<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>m \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">2,32<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">6,01<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">75-84 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">34 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 2,60 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 1,40 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 1,30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-2,5: 4,30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">0,54 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 3,29 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 2,38 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 2,23 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-50: 6,11 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 4,32 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 3,25 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 3,59 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="left" valign="top">p-97,5: 7,61 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="table-entry " align="" valign="top"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab1121139.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0085" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Valores medios y distribución percentilar por intervalos de LCR de 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm entre 45 y 84<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mm</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:21 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Frecuencia de los defectos del tubo neural en Asturias: impacto del diagnóstico prenatal" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "E. García López" 1 => "C. Rodríguez Dehli" 2 => "F. Ariza Hevia" 3 => "A. Rodríguez Fernández" 4 => "J. Fernández Toral" 5 => "I. Riaño Galán" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.gaceta.2009.01.011" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Gac Sanit." "fecha" => "2009" "volumen" => "23" "paginaInicial" => "506" "paginaFinal" => "511" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19406531" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0115" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Prenatal screening and diagnosis of neural tube defects" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "P. Cameron Moran" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/pd.2250" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Prenat Diagn" "fecha" => "2009" "volumen" => "29" "paginaInicial" => "402" "paginaFinal" => "411" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19301349" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0120" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Ultrasound screening for spina bifida: Cranial and cerebellar signs" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "K.H. Nicolaides" 1 => "S. Campbell" 2 => "S.G. Gabbe" 3 => "R. Guidetti" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/S1470-2045(00)00222-9" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Lancet." "fecha" => "1986" "volumen" => "2" "paginaInicial" => "72" "paginaFinal" => "74" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11905797" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0125" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Evolution of prenatal detection of neural tube defects in the pregnant population of the city of Barcelona from 1992 to 2006" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "J. Salvador" 1 => "M. Arigita" 2 => "E. Carreras" 3 => "A. Lladonosa" 4 => "A. Borrell" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/pd.2863" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Prenat Diagn" "fecha" => "2011" "volumen" => "31" "paginaInicial" => "1184" "paginaFinal" => "1188" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22025380" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0130" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Presence of the ‘lemon’ sign in fetuses with spina bifida at the 10–14-week scan" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "N.J. Sebire" 1 => "P.L. Noble" 2 => "J.G. Thorpe-Beeston" 3 => "R.J.M. Snijders" 4 => "K.H. Nicolaides" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1046/j.1469-0705.1997.10060403.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "1997" "volumen" => "10" "paginaInicial" => "403" "paginaFinal" => "405" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9476325" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0135" "etiqueta" => "6" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Assessment of intracranial translucency (IT) in the detection of spina bifida at the 11-13-week scan" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "R. Chaoui" 1 => "B. Benoit" 2 => "H. Mitkowska-Wozniak" 3 => "K. Heling" 4 => "K. Nicolaides" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/uog.7329" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "2009" "volumen" => "34" "paginaInicial" => "249" "paginaFinal" => "252" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19705402" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0140" "etiqueta" => "7" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Posterior brain in fetuses with open spina bifida at 11 to 13 weeks" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "R. Lachmann" 1 => "R. Chaoui" 2 => "J. Moratalla" 3 => "G. Picciarelli" 4 => "K. Nicolaides" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/pd.2632" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Prenat Diagn" "fecha" => "2011" "volumen" => "31" "paginaInicial" => "103" "paginaFinal" => "106" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21188735" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0145" "etiqueta" => "8" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Spina bífida in a 13-week fetus with a normal intracranial translucency" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "M. Arigita" 1 => "D. Martínez" 2 => "A. Nadal" 3 => "A. Borrell" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/pd.2832" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Prenat Diagn" "fecha" => "2011" "volumen" => "31" "paginaInicial" => "1104" "paginaFinal" => "1105" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21800334" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0150" "etiqueta" => "9" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Fetal intracranial translucency and cisterna magna at 11 to 14 weeks: Reference ranges and correlation with chromosomal abnormalities" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "I. Papastefanou" 1 => "A.P. Souka" 2 => "A. Pilalis" 3 => "P. Panagopoulos" 4 => "D. Kassano" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/pd.2869" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Prenat Diagn" "fecha" => "2011" "volumen" => "31" "paginaInicial" => "1189" "paginaFinal" => "1192" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22024986" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0155" "etiqueta" => "10" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Cisterna magna width at 11–13 weeks in the detection of posterior fossa anomalies" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "R. García-Posada" 1 => "E. Eixarch" 2 => "M. Sanz" 3 => "B. Puerto" 4 => "F. Figueras" 5 => "A. Borrell" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/uog.12302" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "2013" "volumen" => "41" "paginaInicial" => "515" "paginaFinal" => "520" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22991053" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0160" "etiqueta" => "11" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Assessment of the posterior brain at 11–14 weeks for the prediction of open neural tube defects" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "I. Kavalakis" 1 => "A.P. Souka" 2 => "A. Pilalis" 3 => "I. Papastefanou" 4 => "D. Kassanos" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/pd.3973" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Prenatal Diagnosis" "fecha" => "2012" "volumen" => "32" "paginaInicial" => "1143" "paginaFinal" => "1146" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23034742" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0165" "etiqueta" => "12" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Intracranial translucency at 11–13 weeks of gestation: Prospective evaluation and reproducibility of measurements" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "B. Adiego" 1 => "T. Illescas" 2 => "P. Martinez-Ten" 3 => "C. Bermejo" 4 => "J. Perez-Pedregosa" 5 => "A.E. Wong" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/pd.2944" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Prenat Diagn" "fecha" => "2012" "volumen" => "32" "paginaInicial" => "259" "paginaFinal" => "263" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22430724" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0170" "etiqueta" => "13" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Visualization of intracranial translucency at the 11–13-week scan is improved after specific training" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "R. Mangione" 1 => "N. Lelong" 2 => "S. Fontanges Amat" 3 => "J. Rosenblatt" 4 => "B. Khoshnood" 5 => "J.M. Jouannic" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/uog.10118" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "2011" "volumen" => "38" "paginaInicial" => "635" "paginaFinal" => "639" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21998023" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0175" "etiqueta" => "14" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Retrospective review of diagnostic performance of intracranial translucency in detection of open spina bifida at the 11-13-week scan" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "K.W. Fong" 1 => "A. Toi" 2 => "N. Okun" 3 => "E. Al-Shami" 4 => "R.J. Menezes" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/uog.8994" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol." "fecha" => "2011" "volumen" => "38" "paginaInicial" => "630" "paginaFinal" => "634" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21404357" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0180" "etiqueta" => "15" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Appearance of the fetal posterior fossa at 11 + 3 to 13 + 6 gestational weeks on transabdominal ultrasound examination" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "D. Egle" 1 => "I. Strobl" 2 => "V. Weiskopf-Schwendinger" 3 => "E. Grubinger" 4 => "F. Kraxner" 5 => "I.S. Mutz-Dehbalaie" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/uog.8957" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "2011" "volumen" => "38" "paginaInicial" => "620" "paginaFinal" => "624" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21308843" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 15 => array:3 [ "identificador" => "bib0185" "etiqueta" => "16" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Valores de referencia de la translucencia intracraneal" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "M. Álvaro Navidad" 1 => "J. García Villayzan" 2 => "F. Plaza Arranz" 3 => "C. Rodríguez Márquez" 4 => "H. di Fiore" 5 => "M. Mayas Flores" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Prog Obstet Ginecol." "fecha" => "2014" "volumen" => "57" "paginaInicial" => "57" "paginaFinal" => "61" ] ] ] ] ] ] 16 => array:3 [ "identificador" => "bib0190" "etiqueta" => "17" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Normal range of intracranial translucency (IT) assessed by three-dimensional ultrasound at 11<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0 to 13<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>6 weeks in a Chinese population" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => true "autores" => array:6 [ 0 => "M. Chen" 1 => "H. Chen" 2 => "X. Yang" 3 => "H. Fang" 4 => "T.Y. Leung" 5 => "D.S. Sahota" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.3109/14767058.2011.599455" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "J Matern Fetal Neonatal Med" "fecha" => "2012" "volumen" => "25" "paginaInicial" => "489" "paginaFinal" => "492" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21867405" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 17 => array:3 [ "identificador" => "bib0195" "etiqueta" => "18" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Fetal transabdominal biometry at 11–14 weeks of gestation" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "C.S. Von Kaisenberg" 1 => "E. Fritzer" 2 => "H. Kühling" 3 => "W. Jonat" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1046/j.1469-0705.2002.00842.x" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "2002" "volumen" => "20" "paginaInicial" => "564" "paginaFinal" => "574" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12493045" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 18 => array:3 [ "identificador" => "bib0200" "etiqueta" => "19" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "titulo" => "ISUOG Practice Guidelines: Performance of first-trimester fetal ultrasound scan" ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/uog.12342" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "2013" "volumen" => "41" "paginaInicial" => "102" "paginaFinal" => "113" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23280739" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 19 => array:3 [ "identificador" => "bib0205" "etiqueta" => "20" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Small biparietal diameter in fetuses with spina bifida on 11-13-week and mid-gestation ultrasound" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "K. Karl" 1 => "B. Benoit" 2 => "M. Entezami" 3 => "K. Keling" 4 => "R. Chaoui" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1002/uog.11175" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Ultrasound Obstet Gynecol" "fecha" => "2012" "volumen" => "40" "paginaInicial" => "140" "paginaFinal" => "144" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22511513" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 20 => array:3 [ "identificador" => "bib0210" "etiqueta" => "21" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Bernard JP, Cuckle HS, Bernard MA, Brochet C, Salomon LJ, Ville Y. Combined screening for open spina bifida at 11-13 weeks using fetal biparietal diameter and maternal serum markers. Am J Obstet Gynecol. 2013;209, 223.e 1-5." ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/0210573X/0000004300000003/v1_201607140032/S0210573X15000209/v1_201607140032/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "7489" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Originales" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/0210573X/0000004300000003/v1_201607140032/S0210573X15000209/v1_201607140032/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0210573X15000209?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 86 | 11 | 97 |
2024 Septiembre | 108 | 34 | 142 |
2024 Agosto | 107 | 34 | 141 |
2024 Julio | 72 | 16 | 88 |
2024 Junio | 75 | 22 | 97 |
2024 Mayo | 48 | 17 | 65 |
2024 Abril | 52 | 22 | 74 |
2024 Marzo | 88 | 21 | 109 |
2024 Febrero | 99 | 14 | 113 |
2024 Enero | 116 | 19 | 135 |
2023 Diciembre | 113 | 12 | 125 |
2023 Noviembre | 152 | 8 | 160 |
2023 Octubre | 188 | 10 | 198 |
2023 Septiembre | 92 | 7 | 99 |
2023 Agosto | 124 | 5 | 129 |
2023 Julio | 98 | 8 | 106 |
2023 Junio | 111 | 3 | 114 |
2023 Mayo | 129 | 10 | 139 |
2023 Abril | 147 | 8 | 155 |
2023 Marzo | 133 | 8 | 141 |
2023 Febrero | 102 | 2 | 104 |
2023 Enero | 95 | 11 | 106 |
2022 Diciembre | 113 | 17 | 130 |
2022 Noviembre | 136 | 17 | 153 |
2022 Octubre | 127 | 24 | 151 |
2022 Septiembre | 119 | 21 | 140 |
2022 Agosto | 115 | 17 | 132 |
2022 Julio | 83 | 21 | 104 |
2022 Junio | 95 | 14 | 109 |
2022 Mayo | 138 | 32 | 170 |
2022 Abril | 121 | 24 | 145 |
2022 Marzo | 182 | 22 | 204 |
2022 Febrero | 173 | 17 | 190 |
2022 Enero | 194 | 14 | 208 |
2021 Diciembre | 134 | 11 | 145 |
2021 Noviembre | 152 | 10 | 162 |
2021 Octubre | 163 | 17 | 180 |
2021 Septiembre | 125 | 10 | 135 |
2021 Agosto | 134 | 13 | 147 |
2021 Julio | 103 | 7 | 110 |
2021 Junio | 90 | 17 | 107 |
2021 Mayo | 111 | 8 | 119 |
2021 Abril | 254 | 27 | 281 |
2021 Marzo | 149 | 14 | 163 |
2021 Febrero | 68 | 21 | 89 |
2021 Enero | 101 | 19 | 120 |
2020 Diciembre | 107 | 16 | 123 |
2020 Noviembre | 130 | 11 | 141 |
2020 Octubre | 95 | 15 | 110 |
2020 Septiembre | 81 | 15 | 96 |
2020 Agosto | 77 | 11 | 88 |
2020 Julio | 80 | 12 | 92 |
2020 Junio | 67 | 16 | 83 |
2020 Mayo | 93 | 15 | 108 |
2020 Abril | 105 | 13 | 118 |
2020 Marzo | 91 | 13 | 104 |
2020 Febrero | 72 | 6 | 78 |
2020 Enero | 88 | 7 | 95 |
2019 Diciembre | 77 | 16 | 93 |
2019 Noviembre | 95 | 6 | 101 |
2019 Octubre | 90 | 10 | 100 |
2019 Septiembre | 101 | 8 | 109 |
2019 Agosto | 74 | 5 | 79 |
2019 Julio | 75 | 9 | 84 |
2019 Junio | 134 | 16 | 150 |
2019 Mayo | 267 | 11 | 278 |
2019 Abril | 113 | 19 | 132 |
2019 Marzo | 35 | 10 | 45 |
2019 Febrero | 40 | 5 | 45 |
2019 Enero | 32 | 8 | 40 |
2018 Diciembre | 17 | 3 | 20 |
2018 Noviembre | 24 | 14 | 38 |
2018 Octubre | 72 | 15 | 87 |
2018 Septiembre | 18 | 2 | 20 |
2018 Agosto | 21 | 0 | 21 |
2018 Julio | 12 | 0 | 12 |
2017 Marzo | 1 | 0 | 1 |
2016 Octubre | 2 | 0 | 2 |
2016 Agosto | 5 | 5 | 10 |
2016 Julio | 4 | 5 | 9 |