se ha leído el artículo
array:23 [ "pii" => "S1138359310004235" "issn" => "11383593" "doi" => "10.1016/j.semerg.2010.12.003" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2011-03-01" "aid" => "232" "copyright" => "Elsevier España, S.L. y SEMERGEN" "copyrightAnyo" => "2009" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Semergen. 2011;37:130-5" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 31033 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 11 "HTML" => 26947 "PDF" => 4075 ] ] "itemSiguiente" => array:18 [ "pii" => "S1138359310004193" "issn" => "11383593" "doi" => "10.1016/j.semerg.2010.08.007" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2011-03-01" "aid" => "228" "copyright" => "Elsevier España, S.L. y SEMERGEN" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Semergen. 2011;37:136-41" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 11996 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 10 "HTML" => 10891 "PDF" => 1095 ] ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Formación continuada - Recomendaciones de buena práctica clínica</span>" "titulo" => "Ofidismo en la península Ibérica" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "136" "paginaFinal" => "141" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Snake venom poisoning in the Iberian peninsula" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 1215 "Ancho" => 3257 "Tamanyo" => 727190 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Detalle de la cabeza de las 3 especies de víboras de la península Ibérica. A) Víbora áspid. B) Víbora hocicuda. C) Víbora de Seoane. (Modificada por Barbadillo Escriva LJ<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>).</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "C. Martín Sierra, S. Nogué Xarau" "autores" => array:2 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "C." "apellidos" => "Martín Sierra" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "S." "apellidos" => "Nogué Xarau" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1138359310004193?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/11383593/0000003700000003/v1_201305151401/S1138359310004193/v1_201305151401/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:18 [ "pii" => "S1138359310004260" "issn" => "11383593" "doi" => "10.1016/j.semerg.2010.11.010" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2011-03-01" "aid" => "235" "copyright" => "Elsevier España, S.L. y SEMERGEN" "documento" => "article" "crossmark" => 0 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Semergen. 2011;37:125-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:2 [ "total" => 7442 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 14 "HTML" => 6717 "PDF" => 711 ] ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Original</span>" "titulo" => "Evolución y pronóstico de la infección por el virus de la hepatitis C en pacientes monoinfectados y coinfectados por VIH en una unidad de enfermedades infecciosas: análisis retrospectivo del periodo 1992-2005" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "125" "paginaFinal" => "129" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Progression and prognosis of hepatitis C virus infection in a cohort of HIV-co-infected and non-co-infected patients in an infectious diseases unit between 1992-2005" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 1744 "Ancho" => 1583 "Tamanyo" => 226737 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Curvas de supervivencia de los pacientes estudiados (A). Comparación entre monoinfectados y coinfectados por el VIH (B).</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "G. López-Larramona, C. Ramos-Paesa, T. Omiste-Sanvicente, M. Ruiz-Mariscal, E. Valero-Tena, M.C. Vallejo-Rodríguez" "autores" => array:6 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "G." "apellidos" => "López-Larramona" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "C." "apellidos" => "Ramos-Paesa" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "T." "apellidos" => "Omiste-Sanvicente" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "M." "apellidos" => "Ruiz-Mariscal" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "E." "apellidos" => "Valero-Tena" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "M.C." "apellidos" => "Vallejo-Rodríguez" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1138359310004260?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/11383593/0000003700000003/v1_201305151401/S1138359310004260/v1_201305151401/es/main.assets" ] "es" => array:18 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Formación continuada - Metodología y técnicas</span>" "titulo" => "Pruebas de laboratorio en atención primaria (II)" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "130" "paginaFinal" => "135" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "A. Rodríguez de Cossío, R. Rodríguez Sánchez" "autores" => array:2 [ 0 => array:3 [ "nombre" => "A." "apellidos" => "Rodríguez de Cossío" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 1 => array:4 [ "nombre" => "R." "apellidos" => "Rodríguez Sánchez" "email" => array:1 [ 0 => "rrodriguezs.gapm10@salud.madrid.org" ] "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">¿</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:2 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Medicina de Familia, Centro Sanitario San Martín de la Vega, San Martín de la Vega, Madrid, España" "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Medicina de Familia, Centro Sanitario Sánchez Morate, Getafe, Madrid, España" "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Laboratory tests in Primary Care (II)" ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Introducción</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Como comentamos en el artículo anterior, los médicos de familia debemos tener en cuenta que la interpretación de las pruebas de laboratorio debe realizarse con una anamnesis y exploración física completa del paciente y siempre serán complementarias a estas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>.</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El objetivo de esta segunda parte es revisar los aspectos más importantes de las pruebas bioquímicas de laboratorio que solicitamos diariamente en nuestras consultas de atención primaria (AP).</p></span><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Glucemia<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a></span><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><ul class="elsevierStyleList" id="lis0005"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0005"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Glucemia basal:</span> es diagnóstica una concentración superior a 125<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl al menos en 2 ocasiones sin otra causa que lo justifique. Es el método de elección para la detección sistemática, el más reproducible y el de menor coste. Tiene buena sensibilidad y especificidad. Es más sencillo y aceptable por el paciente que la sobrecarga oral de glucosa (SOG) y siempre debe confirmarse con una segunda determinación al menos espaciada una semana.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0010"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Glucemia al azar:</span> ≥ 200<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl y síntomas de hiperglucemia (son síntomas clásicos de hiperglucemia poliuria, polidipsia y pérdida de peso inexplicable). Método recomendable para personas que durante la consulta nos indiquen diabetes. Debe ser confirmado con glucemia venosa.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0015"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Test de tolerancia a la glucosa:</span> durante los 3 días previos el paciente debe seguir una dieta rica en hidratos de carbono (más de 150<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>g). Debe permanecer en ayunas 10-12<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h y se realiza entre las 8 y las 10<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h. Se le administran 75<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>g de glucosa en 250<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>ml de agua al paciente y este debe permanecer sentado y no fumar durante la prueba. Posteriormente se toman muestras a los 30, 60, 90 y 120<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>min.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0020"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">SOG:</span> se utilizan 75<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>g de azúcar. Es más sensible y ligeramente más específica que la glucemia basal. La ADA establece cifras ≥ 200<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl de glucemia tras las 2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h para el diagnóstico de DM. La mayor parte de los pacientes que cumplen criterios de diabetes en la sobrecarga y no en la glucemia basal tienen una hemoglobina glucosilada menor de 7.</p></li></ul></p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Criterios diagnósticos de diabetes (ADA 2009):<ul class="elsevierStyleList" id="lis0010"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0025"><span class="elsevierStyleLabel"><span class="elsevierStyleItalic">1.</span></span><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Glucemia basal ≥ 126<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0030"><span class="elsevierStyleLabel"><span class="elsevierStyleItalic">2.</span></span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Síntomas de hiperglucemia y glucemia al azar ≥ 200<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0035"><span class="elsevierStyleLabel"><span class="elsevierStyleItalic">3.</span></span><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Glucemia ≥ 200<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl tras SOG.</p></li></ul></p></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Transaminasas</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Son 3 enzimas sintetizadas en distintos órganos (hígado, páncreas, miocardio, riñón y músculo estriado).<ul class="elsevierStyleList" id="lis0015"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0040"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Transaminasa glutámico-oxalacética (GOT):</span> constituye un importante indicador de citólisis o daño celular hepático. Está constituida por 2 isoenzimas (la citoplásmica y la mitocondrial)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0015"><span class="elsevierStyleSup">3</span></a>.</p></li></ul></p><p id="par0410" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: mujer ≤ 31 U/l y hombre ≤ 37 U/l.</p><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Indicación en AP: sospecha diagnóstica y seguimiento de patología hepato-biliar.</p><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Causas de niveles elevados<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>:<ul class="elsevierStyleList" id="lis0020"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0045"><span class="elsevierStyleLabel"><span class="elsevierStyleItalic">1.</span></span><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Patología hepatobiliar: hepatitis de cualquier origen agudas y crónicas, insuficiencia hepática, cirrosis, neoplasias, colestasis o pancreatitis. La valoración debe realizarse conjuntamente con otros parámetros hepáticos.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0050"><span class="elsevierStyleLabel"><span class="elsevierStyleItalic">2.</span></span><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Otros: infarto agudo de miocardio, fármacos hepatotóxicos, enfermedades musculoesqueléticas, pancreatitis agudas, quemaduras y obesidad.</p><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Niveles disminuidos: insuficiencia renal crónica<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">4</span></a>.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0055"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Transaminasa glutámico-pirúvica (GPT)</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0025"><span class="elsevierStyleSup">5</span></a><span class="elsevierStyleItalic">:</span> la más específica de hepatopatía. Es muy útil en el diagnóstico y seguimiento de hepatitis virales agudas. Se trata de una transaminasa exclusivamente citoplasmática, y más específica de daño hepático o renal que la GOT. Ambas enzimas transaminasas se encuentran también en otros tejidos (en mayor o menor concentración): corazón, músculo y riñón.</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: mujer ≤ 32 U/l y hombre ≤ 42 U/l).</p><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tiene la misma indicación que la GPT en AP.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0060"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Gammaglutaril-transferasa (GGT)</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a><span class="elsevierStyleItalic">:</span> la GGT es una enzima hepática que cataliza la transferencia de grupos gammaglutamil de un péptido a otro o de un péptido a un aminoácido. También se localiza en otros órganos como páncreas, bazo y pulmón y a nivel celular en la membrana del retículo endoplasmático liso, en los microsomas y en la fracción soluble del citoplasma.</p></li></ul></p><p id="par0415" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: mujer<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>32 U/l y hombre < 50 U/l<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>.</p><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Su mayor utilidad estriba en que en las hepatopatías presenta un paralelismo importante con los cambios de la fosfatasa alcalina, corroborando la presencia de colestasis.</p><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Indicaciones en AP: valoración de la participación hepática en infecciones, sospecha de alcoholismo, diagnóstico de hepatopatía en situaciones en las que la fosfatasa alcalina está elevada fisiológicamente (embarazo e infancia) o patológicamente (osteopatías) y colestasis<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0030"><span class="elsevierStyleSup">6</span></a>.</p><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Niveles elevados: hepatopatías (hepatitis virales agudas y crónicas, hepatitis alcohólica, esteatohepatitis no alcohólica, cirrosis hepática, colestasis, hepatocarcinoma y metástasis hepáticas; aumenta precozmente en estas últimas), consumo elevado de alcohol, pancreatitis aguda y crónica (cuando existe inflamación activa o compromiso de vías biliares), toxicidad por medicamentos que funcionan como inductores enzimáticos, obesidad mórbida, neuropatías, cardiopatías y postoperatorio<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0035"><span class="elsevierStyleSup">7</span></a>.</p></span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Función renal</span><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se debe valorar: urea, ácido úrico, creatinina y aclaramiento de creatinina.<ul class="elsevierStyleList" id="lis0025"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0065"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Urea:</span> es el producto final del metabolismo de las proteínas.</p><p id="par0150" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: 12-54<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl. Los anglosajones sustituyen la urea por la determinación del BUN (8-25<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl). La conversión de urea a BUN se obtiene considerando que la proporción urea/BUN es 60/28 por tanto urea<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>BUN x 2,4. Las causas de elevación de urea en sangre (uremia) son: disminución del volumen plasmático (deshidratación o hemorragia), catabolismo proteico excesivo (diabetes, tirotoxicosis, infecciones, hiperfunción adrenocortical), disminución de la capacidad de concentración del riñón (nefropatías, toxicidad).</p><p id="par0155" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Causas de valores bajos de urea: embarazo, acromegalia, inanición.</p></li></ul></p><p id="par0160" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los niveles de urea no solo son indicativos de función renal, pues dependen de la dieta e integridad hepática<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>.<ul class="elsevierStyleList" id="lis0030"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0070"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0165" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Ácido úrico:</span> es el resultado final del catabolismo de bases púricas.</p></li></ul></p><p id="par0420" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: varón: 4-8,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl, mujer: 2,5-7,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl, niños pequeños: 2,5-5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>.</p><p id="par0175" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Las causas del aumento de ácido úrico son: acumulación de ácido úrico en articulaciones o riñones (litiasis), hiperuricemia asintomática, gota primaria (error congénito del metabolismo), gota secundaria (leucemia, insuficiencia renal y dieta rica en proteínas)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>.</p><p id="par0180" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Causas de disminución de ácido úrico: hemodilución, disminución de la producción (porfiria aguda intermitente)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0045"><span class="elsevierStyleSup">9</span></a>.<ul class="elsevierStyleList" id="lis0035"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0075"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0185" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Creatinina:</span> la prueba sérica de la creatinina es igual que el BUN, se usa para diagnosticar la insuficiencia renal, pero a diferencia del BUN, el nivel de creatinina no se ve afectado prácticamente por la función hepática y tiende a aumentar más tarde, por lo que aumentos de creatinina indican cronicidad de la alteración. El nivel de creatinina se interpreta con el BUN.</p><p id="par0190" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El cociente BUN/creatinina es una determinación eficaz de la función renal y hepática (intervalo normal: 6-25 y el valor óptimo es 15,5)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a>.</p><p id="par0195" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: adultos: mujeres, 0,5-1,1<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl y varones, 0,6-1,2<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl. Niños: 0,3-0,7<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl. Valores críticos posibles: > 4<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl.</p><p id="par0200" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Las causas de elevación en sangre son: insuficiencia renal, enfermedades musculares severas o hipertiroidismo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>.</p><p id="par0205" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Es menos útil en valoración de efectividad de la hemodiálisis, al tener aumentos y descensos más lentos.</p><p id="par0210" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Causas de disminución en sangre: debilitamiento, disminución de la masa muscular<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040"><span class="elsevierStyleSup">8</span></a>.</p></li></ul><ul class="elsevierStyleList" id="lis0040"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0080"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0215" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Aclaramiento de creatinina (CC): es una determinación de la velocidad de filtración glomerular.</p><p id="par0220" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: adultos < 40 años: varones: 107-139<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>ml/min y mujeres: 87-107<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>ml/min.</p><p id="par0225" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los valores disminuyen 6,5<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>ml/min década de la vida por la disminución de la de la velocidad de filtración glomerular. El CC depende de la cantidad de sangre que se debe filtrar y del número de glomérulos para actuar como filtro.</p><p id="par0230" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La prueba del CC requiere la obtención de una muestra de orina de 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h y la determinación del nivel sérico de creatinina.</p><p id="par0235" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El CC se calcula con la siguiente fórmula<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0050"><span class="elsevierStyleSup">10</span></a>: CC<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>VO/S, O<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>[creatinina] en orina de 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h, en mg/dl, V<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>volumen de orina por min.</p><p id="par0240" class="elsevierStylePara elsevierViewall">S<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>[creatinina] en sangre, en mg/dl. En pacientes con valores normales se debe indicar si se ha obtenido toda la orina en 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h.</p><p id="par0245" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Causas del aumento: ejercicio, embarazo, dieta rica en carnes, insuficiencia cardiaca.</p><p id="par0250" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Causas de la disminución: insuficiencia renal y enfermedades que disminuyan el volumen de filtración glomerular.</p><p id="par0255" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Muestra: se desecha la primera micción, y considerar las 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h a partir de ese punto. Echar en recipiente y conservar refrigerada en 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h. Anotar las horas de obtención de las muestras. Indicar que no haga ejercicio en 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h, y que obtenga la última muestra lo más cercana a la finalización del periodo de 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h. Asegurarse de que obtiene una muestra de sangre venosa durante la obtención de la muestra de 24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h.</p></li></ul></p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Sistemático de orina<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0110"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a></span><p id="par0260" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El análisis sistemático de orina es una medición por métodos físicos y químicos que mide los diferentes parámetros químicos y microscópicos para diagnosticar la presencia de infecciones urinarias, enfermedades renales y otras enfermedades generales que producen metabolitos de orina.</p><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Valores normales</span><p id="par0265" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><ul class="elsevierStyleList" id="lis0045"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0085"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0270" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Aspecto:</span> claro. La orina turbia puede deberse a la presencia de pus, hematíes o bacterias.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0090"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0275" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Color:</span> amarillo ámbar. Indica la concentración de la orina y varía con la gravedad específica formar un tipo concreto de cálculo.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0095"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0280" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Olor:</span> aromático se debe a la presencia de ácidos volátiles.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0100"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0285" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">pH:</span> indica el equilibrio ácido-base. Valor normal: 4,5-8 (media 6,0). Es útil para identificar los cristales y la predisposición.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0105"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0290" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Proteínas:</span> es un medidor sensible de la función renal y probablemente sea el indicador más importante de nefropatía.</p></li></ul></p><p id="par0295" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: ausencia o hasta 8<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/dl, 50-80<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h (en reposo), < 250<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>mg/24<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h (tras ejercicio físico).<ul class="elsevierStyleList" id="lis0050"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0110"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0300" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Gravedad específica:</span> se refiere al peso de la orina en comparación con el agua destilada, las partículas existentes en la orina proporcionan su peso o su gravedad específica. Útil para evaluar el poder de concentración y excreción renal. Valores normales: adultos: 1.005-1.030, en ancianos disminuye con la edad.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0115"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0305" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Esterasa leucocitaria:</span> detecta leucocitos en orina, si es positiva (color violeta) indica infección urinaria.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0120"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0310" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Nitritos:</span> si son positivos indican infección urinaria y precisaría este resultado la realización de un cultivo urinario.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0125"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0315" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Cetonas:</span> no existen en condiciones normales (salvo ayuno). La producción excesiva se asocia con diabetes poco controlada.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0130"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0320" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Cristales:</span> el tipo de cristal encontrado varía en función de la enfermedad y el pH de la orina.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0135"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0325" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Cilindros:</span> son agrupaciones de materiales o células y suelen asociarse con cierto grado de proteinuria y estasis dentro de los túbulos renales. Son negativos en condiciones normales.</p></li></ul></p><p id="par0330" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los cilindros leucocitarios se observan principalmente en infecciones renales, los hialinos tras realizar ejercicio físico extenuante, los granulares en ejercicio físico y nefropatías, los grasos en síndrome nefrótico, y fracturas óseas, los céreos en nefropatías crónicas, los tubulares (epiteliales) en glomerulonefritis, y los eritrocitarios en glomerulonefritis.</p><p id="par0335" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Iones en orina de 24</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">h</span> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0115"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a>.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia></span></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Ionograma</span><p id="par0340" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><ul class="elsevierStyleList" id="lis0055"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0140"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0345" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Sodio</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0060"><span class="elsevierStyleSup">12</span></a><span class="elsevierStyleItalic">:</span> es el catión extracelular más importante, contribuye a la osmolaridad del plasma y regula el volumen extracelular. Es indispensable para valorar el balance electrohídrico (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0145"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0350" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Potasio</span><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0115"><span class="elsevierStyleSup">11</span></a><span class="elsevierStyleItalic">:</span> catión intracelular más importante que interviene, sobre todo, en la contracción muscular (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0015">tabla 3</a>).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0015"></elsevierMultimedia></li></ul></p></span><span id="sec0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Pruebas reumatológicas</span><p id="par0355" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Las principales pruebas reumatológicas se muestran en la <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0020">tabla 4</a><a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0120"><span class="elsevierStyleSup">13–18</span></a>.</p><elsevierMultimedia ident="tbl0020"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0045" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Pruebas de función tiroidea</span><p id="par0360" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Las determinaciones más útiles para estudiar la función tiroidea son las siguientes:<ul class="elsevierStyleList" id="lis0060"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0150"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0365" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Hormona estimulante del tiroides (TSH): una hormona segregada por la hipófisis bajo el estímulo de la TRH (factor liberador hipotalámico). Ejerce 2 acciones sobre el tiroides: hipertrofia de la glándula y estímulo de la síntesis y liberación de las hormonas tiroideas<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a>. Alta sensibilidad para la detección de enfermedad tiroidea (se eleva incluso en el hipotiroidismo leve y se suprime en el hipertiroidismo subclínico). Poco específica.</p><p id="par0370" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Precisa 14<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h de ayuno previas a la extracción.</p><p id="par0375" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: 0,48-4,36<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>μu/ml.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0155"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0380" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Tiroxina libre (T</span><span class="elsevierStyleInf"><span class="elsevierStyleItalic">4</span></span><span class="elsevierStyleItalic">l):</span> la más útil y fiable medición del estado clínico tiroideo. Al igual que la TSH precisa 14<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>h de ayuno<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0100"><span class="elsevierStyleSup">20</span></a>.</p><p id="par0385" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: 9,7-30,9 pmol/l.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0160"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0390" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Tiroxina total (T</span><span class="elsevierStyleInf"><span class="elsevierStyleItalic">4</span></span><span class="elsevierStyleItalic">t):</span> valora la severidad del hipotiroidismo o hipertiroidismo<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095"><span class="elsevierStyleSup">19</span></a>.</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0165"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0395" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">T</span><span class="elsevierStyleInf"><span class="elsevierStyleItalic">3</span></span><span class="elsevierStyleItalic">:</span> solo es útil en clínica compatible con hipertiroidismo, TSH suprimida y T<span class="elsevierStyleInf">4</span> libre normal<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0105"><span class="elsevierStyleSup">21</span></a>.</p><p id="par0400" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Valores normales: 1,0-3,0 nmol/l.</p></li></ul></p></span><span id="sec0050" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle">Conflicto de intereses</span><p id="par0405" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran no tener ningún conflicto de intereses.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:14 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "xres173371" "titulo" => "Resumen" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec161656" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "xres173370" "titulo" => "Abstract" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec161657" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Introducción" ] 5 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Glucemia" ] 6 => array:2 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Transaminasas" ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Función renal" ] 8 => array:3 [ "identificador" => "sec0025" "titulo" => "Sistemático de orina" "secciones" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0030" "titulo" => "Valores normales" ] ] ] 9 => array:2 [ "identificador" => "sec0035" "titulo" => "Ionograma" ] 10 => array:2 [ "identificador" => "sec0040" "titulo" => "Pruebas reumatológicas" ] 11 => array:2 [ "identificador" => "sec0045" "titulo" => "Pruebas de función tiroidea" ] 12 => array:2 [ "identificador" => "sec0050" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 13 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2009-04-21" "fechaAceptado" => "2010-06-23" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec161656" "palabras" => array:5 [ 0 => "Pruebas de laboratorio" 1 => "Glucemia" 2 => "Función renal" 3 => "Pruebas reumatológicas" 4 => "Función tiroidea" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec161657" "palabras" => array:5 [ 0 => "Laboratory tests" 1 => "Glycaemia" 2 => "Renal function" 3 => "Rheumatology tests" 4 => "Thyroid function" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:2 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">La anamnesis y la exploración física son las herramientas básicas con las que cuenta el médico de familia en la consulta diaria. Se definen las pruebas diagnósticas en atención primaria (AP) como aquellas pruebas que son solicitadas directamente por el médico de AP y, aun siendo realizadas fuera de la consulta, no suponen una transferencia en la responsabilidad clínica sobre el paciente.</p><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">El objetivo de esta segunda parte es revisar los aspectos más importantes de las pruebas bioquímicas de laboratorio que solicitamos diariamente en nuestras consultas de AP.</p>" ] "en" => array:2 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Anamnesis and physical examination are the basic tools of the Family Doctor in daily routine practice. Diagnostic tests in Primary Care are defined as these tests that are directly requested by the Primary Care doctor, and although being performed outside the clinic, there is no transfer of clinical responsibility of the patient.</p><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">The purpose of this second part is to review the most important aspects of the biochemistry tests that are requested daily in Primary Care clinics.</p>" ] ] "multimedia" => array:4 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabla 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Concepto \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Los iones en orina permiten valorar la función renal y alteraciones suprarrenalesEl Na es el ión más utilizado para valorar la función renal y suprarrenalSe puede ampliar el estudio con la determinación de cloro, calcio,cobre, etc. \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="2" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">¿Cómo se determinan? \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Mediante la fracción excretada (FE) de un ión concreto, que es el % de ión filtrado en los glomérulos que es eliminado en la orina y que se calcula según la formula:FE<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>(U/S) / (Ucr/Scr) x 100U y S (concentraciones en orina y suero respectivamente) y Ucr y Scr (concentraciones correspondientes de creatinina) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="2" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">¿Cómo se interpretan los resultados? \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Niveles altos de sodio:</span>Dieta rica en sal, consumo de diuréticos, necrosis tubular aguda<span class="elsevierStyleItalic">Niveles disminuidos de sodio:</span> deshidratación por diferentes causas, insuficiencia cardiaca, síndrome nefrótico, insuficiencia renal prerrenalNiveles elevados de potasio: hiperaldosteronismo primario, alcalosis, consumo de diuréticos, insuficiencia renal poliúrica<span class="elsevierStyleItalic">Niveles disminuidos de potasio:</span>Malabsorción intestinal, insuficiencia renal aguda y oligúrica, parálisis periódica hipopotasémica, diarrea crónica \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="2" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Preparación para la extracción \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Orina de 24 h (también se puede realizar en tiempos menores apuntando el tiempo), eliminar tratamiento con diuréticos queremos conocer la fracción de excreción de un ión se pueden utilizar muestras aisladas de orina, cuando no tengamos el volumen total y si se necesita instaurar medidas terapéuticas urgentes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab266485.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Iones en orina de 24 horas (sodio [Na]-potasio [K] en orina).</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabla 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Indicaciones en AP</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Valoración del estado electrolítico en situaciones de deshidratación, vómitos, edemas, alteración del nivel de conciencia, calambres musculares, sed o intoxicación medicamentosa, seguimiento de insuficiencia renal crónica, insuficiencia cardíaca, cirrosis o hipertensión \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Causas de niveles elevados</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>* Pérdida de agua superior a la de sodio con disminución del volumen extracelular de origen renal (diuresis osmótica inducida por manitol, glucosa, urea) u origen extrarrenal (sudoración excesiva, diarrea) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>* Pérdida exclusiva de agua (renal [diabetes insípida central y nefrogénica] o extrarrenal [estados hipercatabólicos y febriles con aporte de agua insuficiente]) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Causas de niveles disminuidos</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>* Seudohiponatremia (hipertrigliceridemia intensa e hiperproteinemia importante y situaciones con exceso de sustancias osmóticamente activas en el espacio extracelular que no penetran en las células, como la glucosa, la administración de manitol o la glicina) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>* Hiponatremia verdadera; se acompaña de una disminución de la osmolalidad plasmática por: \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>- Disminución del volumen extracelular con más déficit de sodio que de agua: \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+ renal: insuficiencia renal, enfermedad de Addison, diuréticos \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>+ extrarrenal: vómitos, diarreas, pérdidas al «tercer espacio» \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>- Volumen extracelular normal o mínimamente aumentado, con exceso de agua sin edema: estrés emocional, dolor, hipotiroidismo, secreción inadecuada de ADH \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>- Volumen extracelular aumentado con edemas: síndrome nefrótico, cirrosis, insuficiencia cardiaca e insuficiencia renal crónica \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab266483.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Sodio.</p>" ] ] 2 => array:7 [ "identificador" => "tbl0015" "etiqueta" => "Tabla 3" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">AP: Atención Primaria; ARA-II: bloqueantes de receptores AT1 de angiotensina II; IECA: inhibidores de la enzima conversora de la angiotensina.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Indicaciones en AP</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Valoración del estado electrolítico \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Paciente hipertenso \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Insuficiencia renal \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Monitorización de fármacos (diuréticos, IECA o ARA-II) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Causas de niveles elevados</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Seudohiperpotasemia (hemólisis en la extracción y trombocitosis y leucocitosis intensa) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Hiperpotasemia por defecto de eliminación renal (insuficiencia renal aguda y crónica, hipoaldosteronismo, enfermedad de Addison, fármacos [diuréticos, ciclosporina, tacrolimus, IECA, ARA-II, heparina]) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Hiperpotasemia por paso de potasio al compartimento extracelular (acidosis metabólica y respiratoria, parálisis periódica, descompensación aguda de diabetes por déficit insulínico, fármacos [beta-bloqueantes, digoxina]), liberación de potasio por destrucción celular (rabdomiólisis, hemólisis, lisis tumoral con quimioterápicos, quemaduras, politraumatismos) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Aporte exógeno de potasio oral o parenteral \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Causas de niveles disminuidos</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Aumento de las pérdidas extrarrenales de potasio (vómitos de repetición, diarreas agudas y continuadas, abuso de laxantes) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Aumento de las pérdidas renales de potasio (diuréticos, diuresis osmótica, causas de origen renal asociadas o no a hipertensión) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Hipopotasemia por entrada celular de potasio desde el espacio extracelular (administración de insulina para la corrección de la cetoacidosis diabética, fármacos [teofilina, tratamiento con vitamina B<span class="elsevierStyleInf">12</span>, o ácido fólico, verapamilo, cloroquina], intoxicación con bario y con tolueno, alcalosis metabólica, exceso de catecolaminas, parálisis periódica familiar) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>• Déficit de aporte o de absorción (malnutrición grave, administración de grandes cantidades de suero sin potasio) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab266484.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Potasio.</p>" ] ] 3 => array:7 [ "identificador" => "tbl0020" "etiqueta" => "Tabla 4" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "tabla" => array:1 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Factor reumatoide \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Los factores reumatoides son anticuerpos dirigidos contra la porción Fc de la IgG \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Indicación:</span> diagnóstico, pronóstico y seguimiento terapéutico de la artritis reumatoide \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">¿Cómo se interpretan los resultados?</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Sujetos sanos, hasta en el 5% de los jóvenes sanos, aumentando hasta el 25% con la edad. Negativo < 60 U/ml mediante valoración refelométrica \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">En edad avanzada pueden presentar valores ligeramente aumentados \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Valor diagnóstico es en pacientes con clínica de reumatología: \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Artritis reumatoide: sensibilidad del 90%. El nivel de Ac IgM se correlaciona, generalmente, con el nivel de afectación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Otras: síndrome de Sjögren, enfermedad mixta del tejido conjuntivo, lupus, polimiositis, dermatomiositis. Enfermedades no reumáticas que presentan estimulación antigénica crónica, infecciones crónicas, etc. \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="2" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">PCR \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Proteínas sintetizadas principalmente en el hígado y cuya concentración sérica varía por efecto de las citocinas generadas en la inflamación \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">La PCR tiene funciones proinflamatorias al activar el complemento e influir en la producción de citocinas y, también, puede tener efectos antiinflamatorios al reducir la adhesión al endotelio de los neutrófilos \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Baja < 1,0 mg/dl \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Media 1,0-3,0 mg/dl \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Alta > 3,0 mg/dl \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">¿Cómo se interpretan los resultados?</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Niveles elevados: enfermedades inflamatorias y neoplasias sin infección, lesión o necrosis hística: infarto agudo de miocardio, infecciones bacterianas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Niveles no aumentados: enfermedades autoinmunes, embarazo, ejercicio intenso \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " colspan="2" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleVsp" style="height:0.5px"></span></td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">ANA \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Autoanticuerpos circulantes contra antígenos nucleares de las células del propio organismo. Su detección no implica enfermedad ya que se encuentran en títulos de hasta 1/320 en el 3% de la población \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Su asociación a síntomas clínicos se ha relacionado con estos procesos: \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Enfermedades autoinmunes sistémicas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Enfermedades autoinmunes limitadas a algunos órganos (tiroides, hígado, pulmón) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Infecciones crónicas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Enfermedades linfoproliferativas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Fármacos: procainamida, hidralacina \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">Indicación en AP</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Sospecha clínica de enfermedades autoinmunes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Seguimiento de la respuesta al tratamiento y detección de recidiva \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">¿Cómo se interpretan los resultados?</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Títulos de ANA ≥ 1/640, asociados a una situación clínica sospechosa, son significativos de enfermedad y deben ser derivados a atención especializada para un estudio detallado \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">• Títulos bajos de ANA sin signos de enfermedad autoinmune, conducen a un seguimiento clínico estrecho \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab266486.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Pruebas reumatológicas.</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:21 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Guía de pruebas diagnósticas y de labo- ratorio" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "K.D. Pagana" 1 => "T.J. Pagana" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:4 [ "edicion" => "8. <span class="elsevierStyleSup">a</span> edición" "fecha" => "2008" "editorial" => "Elsevier" "editorialLocalizacion" => "Barcelona" ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "colaboracion" => "American Diabetes Association" "etal" => false ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Diabetes Care." "fecha" => "2009" "volumen" => "32" "paginaInicial" => "62" "paginaFinal" => "67" ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "3" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Evaluation of abnormal liver enzyme results in asymtomatic patients" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D.S. Pratt" 1 => "M. Kaplan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1056/NEJM200004273421707" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "N Engl J Med." "fecha" => "2000" "volumen" => "342" "paginaInicial" => "1266" "paginaFinal" => "1271" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10781624" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0169500208005229" "estado" => "S300" "issn" => "01695002" ] ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "4" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Liver function: test selection and interpretation of results" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "M.D. Burke" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Clin Lab Med." "fecha" => "2002" "volumen" => "22" "paginaInicial" => "377" "paginaFinal" => "390" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12134466" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "5" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Liver enzyme alteration: a guide for clinicians" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "E.G. Giannini" 1 => "R. Testa" 2 => "V. Savarino" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1503/cmaj.1040752" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "CMAJ." "fecha" => "2005" "volumen" => "172" "paginaInicial" => "367" "paginaFinal" => "379" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15684121" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "6" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Protocolo diagnóstico de la hipertransaminasemia en pacientes asintomáticos" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "M. Herráiz" 1 => "I. Herrero" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Medicine." "fecha" => "2004" "volumen" => "9" "paginaInicial" => "585" "paginaFinal" => "588" ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "7" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Evaluation of abnormal liver function tests" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.K. Limdi" 1 => "G.M. Hyde" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Postgrad Med J." "fecha" => "2003" "volumen" => "79" "paginaInicial" => "307" "paginaFinal" => "312" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12840117" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "8" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Sociedad Española de Nefrología y Sociedad de Medicina de Familia y Comunitaria. Documento de consenso 2007 sobre la enfermedad renal crónica. Barcelona: Semfyc Ediciones; 2007." ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "9" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Riñón y enfermedad cardiovascular" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "S.E.N. Guías" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Nefrología." "fecha" => "2004" "volumen" => "24" "numero" => "Suppl 6" "paginaInicial" => "13" "paginaFinal" => "235" ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "10" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Recomendaciones sobre la utilización de ecuaciones para la estimación del filtrado glomerular en adultos" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "S. Gracia" 1 => "R. Montañés" 2 => "J. Bover" 3 => "A. Cases" 4 => "R. Deulofeu" 5 => "A.l. Martín de Francisco" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Nefrología." "fecha" => "2006" "volumen" => "67" "paginaInicial" => "2089" "paginaFinal" => "2100" ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0115" "etiqueta" => "11" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Alteraciones de los iones" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "D. Ramos Pollos" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:5 [ "titulo" => "Guía de actuación en atención primaria." "paginaInicial" => "1887" "paginaFinal" => "1897" "edicion" => "3. <span class="elsevierStyleSup">a</span> edición" "serieFecha" => "2006" ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "12" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hyponatremia and hypernatremia in the elderly" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.P. Kugler" 1 => "T. Hustead" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Am Fam Physician." "fecha" => "2000" "volumen" => "61" "paginaInicial" => "3623" "paginaFinal" => "3630" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10892634" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0120" "etiqueta" => "13" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Reactantes de fase aguada" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "F.J. Quirós Donante" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:5 [ "titulo" => "En: Manual SER de las enfermedades reumáticas." "paginaInicial" => "50" "paginaFinal" => "51" "edicion" => "4. <span class="elsevierStyleSup">a</span> edición" "serieFecha" => "2004" ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0125" "etiqueta" => "14" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Alteraciones de las pruebas reumáticas" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "J. Alins Presas" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:5 [ "titulo" => "Guía de actuación en atención primaria" "paginaInicial" => "1898" "paginaFinal" => "1900" "edicion" => "3. <span class="elsevierStyleSup">a</span> edición" "serieFecha" => "2006" ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0075" "etiqueta" => "15" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Perez Martín A, Giner Ruiz V, Tejedor Carrascosa A, Fluixá Carrascosa C. Valores de las principales pruebas reumáticas. El Médico, 2007. p. 27–42." ] ] ] 15 => array:3 [ "identificador" => "bib0130" "etiqueta" => "16" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Alteraciones de las pruebas reumáticas e inmunológicas" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "R. Córdoba García" 1 => "J.A. Monta¿nés Magallón" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:5 [ "titulo" => "Guía de actuación en atención primaria" "paginaInicial" => "1924" "paginaFinal" => "1929" "edicion" => "3. <span class="elsevierStyleSup">a</span> edición" "serieFecha" => "2006" ] ] ] ] ] ] 16 => array:3 [ "identificador" => "bib0135" "etiqueta" => "17" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Autoanticuerpos" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "F.J. López Longo" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:5 [ "titulo" => "Guía de actuación en atención primaria" "paginaInicial" => "52" "paginaFinal" => "57" "edicion" => "4. <span class="elsevierStyleSup">a</span> edición." "serieFecha" => "2004" ] ] ] ] ] ] 17 => array:3 [ "identificador" => "bib0140" "etiqueta" => "18" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Evaluación clínica de las pruebas de inmunología" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "L. Pallarés Ferreres" 1 => "M.R. Juliá Benique" 2 => "E. Esteban Marcos" 3 => "F.J. Rascón Risco" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "LibroEditado" => array:4 [ "titulo" => "Enfermedades autoinmunes sistémicas" "paginaInicial" => "297" "paginaFinal" => "314" "serieFecha" => "2007" ] ] ] ] ] ] 18 => array:3 [ "identificador" => "bib0095" "etiqueta" => "19" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hipotiroidismo en el adulto" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "J. Ochoa Prieto" 1 => "P.J. González Gutiérrez" 2 => "J. Olloqui Mundet" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "AMF." "fecha" => "2005" "volumen" => "1" "paginaInicial" => "7" "paginaFinal" => "20" ] ] ] ] ] ] 19 => array:3 [ "identificador" => "bib0100" "etiqueta" => "20" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hipotiroidismo" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "M. De Santiago" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Medicine." "fecha" => "2004" "volumen" => "9" "paginaInicial" => "846" "paginaFinal" => "855" ] ] ] ] ] ] 20 => array:3 [ "identificador" => "bib0105" "etiqueta" => "21" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hipertiroidismo" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "B. García González" 1 => "V. Casado Vicente" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "AMF." "fecha" => "2007" "volumen" => "3" "paginaInicial" => "267" "paginaFinal" => "275" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/11383593/0000003700000003/v1_201305151401/S1138359310004235/v1_201305151401/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "9643" "tipo" => "SECCION" "en" => array:2 [ "titulo" => "Formación continuada" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "en" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/11383593/0000003700000003/v1_201305151401/S1138359310004235/v1_201305151401/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1138359310004235?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 18618 | 215 | 18833 |
2024 Septiembre | 26337 | 387 | 26724 |
2024 Agosto | 21072 | 337 | 21409 |
2024 Julio | 24372 | 352 | 24724 |
2024 Junio | 20386 | 389 | 20775 |
2024 Mayo | 27231 | 477 | 27708 |
2024 Abril | 26804 | 511 | 27315 |
2024 Marzo | 24779 | 440 | 25219 |
2024 Febrero | 25138 | 449 | 25587 |
2024 Enero | 23238 | 427 | 23665 |
2023 Diciembre | 18800 | 373 | 19173 |
2023 Noviembre | 22864 | 541 | 23405 |
2023 Octubre | 22103 | 557 | 22660 |
2023 Septiembre | 18757 | 444 | 19201 |
2023 Agosto | 17104 | 339 | 17443 |
2023 Julio | 14630 | 379 | 15009 |
2023 Junio | 13434 | 432 | 13866 |
2023 Mayo | 14609 | 503 | 15112 |
2023 Abril | 8909 | 429 | 9338 |
2023 Marzo | 10597 | 515 | 11112 |
2023 Febrero | 7544 | 376 | 7920 |
2023 Enero | 5064 | 403 | 5467 |
2022 Diciembre | 4216 | 423 | 4639 |
2022 Noviembre | 9911 | 844 | 10755 |
2022 Octubre | 10452 | 614 | 11066 |
2022 Septiembre | 9771 | 537 | 10308 |
2022 Agosto | 8244 | 550 | 8794 |
2022 Julio | 5793 | 432 | 6225 |
2022 Junio | 6349 | 525 | 6874 |
2022 Mayo | 7933 | 560 | 8493 |
2022 Abril | 6312 | 460 | 6772 |
2022 Marzo | 7649 | 709 | 8358 |
2022 Febrero | 7127 | 433 | 7560 |
2022 Enero | 5939 | 426 | 6365 |
2021 Diciembre | 7269 | 462 | 7731 |
2021 Noviembre | 11813 | 774 | 12587 |
2021 Octubre | 13113 | 887 | 14000 |
2021 Septiembre | 12069 | 735 | 12804 |
2021 Agosto | 10118 | 701 | 10819 |
2021 Julio | 8371 | 502 | 8873 |
2021 Junio | 10008 | 582 | 10590 |
2021 Mayo | 11278 | 774 | 12052 |
2021 Abril | 22485 | 1521 | 24006 |
2021 Marzo | 13616 | 754 | 14370 |
2021 Febrero | 8495 | 563 | 9058 |
2021 Enero | 5865 | 491 | 6356 |
2020 Diciembre | 5432 | 503 | 5935 |
2020 Noviembre | 6813 | 694 | 7507 |
2020 Octubre | 4008 | 399 | 4407 |
2020 Septiembre | 6021 | 578 | 6599 |
2020 Agosto | 5503 | 486 | 5989 |
2020 Julio | 5183 | 423 | 5606 |
2020 Junio | 5549 | 375 | 5924 |
2020 Mayo | 6386 | 616 | 7002 |
2020 Abril | 3960 | 437 | 4397 |
2020 Marzo | 3564 | 287 | 3851 |
2020 Febrero | 3165 | 256 | 3421 |
2020 Enero | 1926 | 164 | 2090 |
2019 Diciembre | 1219 | 148 | 1367 |
2019 Noviembre | 1994 | 150 | 2144 |
2019 Octubre | 2115 | 156 | 2271 |
2019 Septiembre | 1902 | 100 | 2002 |
2019 Agosto | 1358 | 116 | 1474 |
2019 Julio | 1181 | 99 | 1280 |
2019 Junio | 997 | 134 | 1131 |
2019 Mayo | 787 | 208 | 995 |
2019 Abril | 588 | 216 | 804 |
2019 Marzo | 440 | 125 | 565 |
2019 Febrero | 389 | 252 | 641 |
2019 Enero | 306 | 318 | 624 |
2018 Diciembre | 189 | 158 | 347 |
2018 Noviembre | 247 | 100 | 347 |
2018 Octubre | 294 | 27 | 321 |
2018 Septiembre | 226 | 47 | 273 |
2018 Agosto | 164 | 41 | 205 |
2018 Julio | 97 | 37 | 134 |
2018 Junio | 216 | 37 | 253 |
2018 Mayo | 216 | 40 | 256 |
2018 Abril | 264 | 35 | 299 |
2018 Marzo | 259 | 24 | 283 |
2018 Febrero | 377 | 22 | 399 |
2018 Enero | 217 | 25 | 242 |
2017 Diciembre | 98 | 9 | 107 |
2017 Noviembre | 202 | 21 | 223 |
2017 Octubre | 144 | 32 | 176 |
2017 Septiembre | 235 | 17 | 252 |
2017 Agosto | 262 | 26 | 288 |
2017 Julio | 94 | 32 | 126 |
2017 Junio | 137 | 47 | 184 |
2017 Mayo | 183 | 43 | 226 |
2017 Abril | 112 | 65 | 177 |
2017 Marzo | 121 | 66 | 187 |
2017 Febrero | 242 | 39 | 281 |
2017 Enero | 135 | 14 | 149 |
2016 Diciembre | 82 | 28 | 110 |
2016 Noviembre | 147 | 41 | 188 |
2016 Octubre | 127 | 36 | 163 |
2016 Septiembre | 108 | 38 | 146 |
2016 Agosto | 85 | 32 | 117 |
2016 Julio | 60 | 7 | 67 |
2016 Junio | 98 | 35 | 133 |
2016 Mayo | 85 | 53 | 138 |
2016 Abril | 93 | 30 | 123 |
2016 Marzo | 82 | 34 | 116 |
2016 Febrero | 70 | 34 | 104 |
2016 Enero | 56 | 25 | 81 |
2015 Diciembre | 74 | 27 | 101 |
2015 Noviembre | 62 | 27 | 89 |
2015 Octubre | 60 | 31 | 91 |
2015 Septiembre | 69 | 21 | 90 |
2015 Agosto | 61 | 17 | 78 |
2015 Julio | 67 | 12 | 79 |
2015 Junio | 50 | 21 | 71 |
2015 Mayo | 98 | 9 | 107 |
2015 Abril | 75 | 25 | 100 |
2015 Marzo | 93 | 12 | 105 |
2015 Febrero | 59 | 18 | 77 |
2015 Enero | 73 | 8 | 81 |
2014 Diciembre | 98 | 8 | 106 |
2014 Noviembre | 70 | 2 | 72 |
2014 Octubre | 92 | 8 | 100 |
2014 Septiembre | 76 | 5 | 81 |
2014 Agosto | 90 | 7 | 97 |
2014 Julio | 121 | 4 | 125 |
2014 Junio | 82 | 4 | 86 |
2014 Mayo | 73 | 5 | 78 |
2014 Abril | 58 | 3 | 61 |
2014 Marzo | 58 | 8 | 66 |
2014 Febrero | 69 | 4 | 73 |
2014 Enero | 61 | 6 | 67 |
2013 Diciembre | 69 | 4 | 73 |
2013 Noviembre | 65 | 10 | 75 |
2013 Octubre | 77 | 11 | 88 |
2013 Septiembre | 62 | 6 | 68 |
2013 Agosto | 69 | 13 | 82 |
2013 Julio | 38 | 5 | 43 |
2011 Marzo | 2047 | 0 | 2047 |