array:23 [ "pii" => "S0214460320300206" "issn" => "02144603" "doi" => "10.1016/j.rlfa.2019.12.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2021-01-01" "aid" => "216" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U. y Asociación Española de Logopedia, Foniatría y Audiología e Iberoamericana de Fonoaudiología" "copyrightAnyo" => "2020" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Rev Logop Fon Audiol. 2021;41:4-16" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "itemSiguiente" => array:18 [ "pii" => "S0214460320300565" "issn" => "02144603" "doi" => "10.1016/j.rlfa.2020.05.002" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2021-01-01" "aid" => "225" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U. y Asociación Española de Logopedia, Foniatría y Audiología e Iberoamericana de Fonoaudiología" "documento" => "article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "fla" "cita" => "Rev Logop Fon Audiol. 2021;41:17-28" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">ORIGINAL</span>" "titulo" => "Dificultades morfosintácticas en niños y niñas de 5 a 8 años con trastorno del desarrollo del lenguaje a través de subpruebas del CELF-4" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "17" "paginaFinal" => "28" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Morphosyntactic difficulties in children aged 5 to 8 with developmental language disorder through subtests of the CELF-4" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 945 "Ancho" => 1594 "Tamanyo" => 66260 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Proporción de aciertos (total de ítems) en el subtest EdP (estructura de palabras: sustantivos, palabras derivadas o derivaciones, verbos y pronombres).</p> <p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Diagrama de cajas: línea gris vertical indica: barra de error 95% CI. Línea horizontal: indica mediana de aciertos según el tipo de palabra. El color de las figuras solo puede apreciarse en la versión electrónica de la revista.</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Laura Ferinu, Nadia Ahufinger, Fernanda Pacheco-Vera, Llorenç Andreu, Mònica Sanz-Torrent" "autores" => array:5 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Laura" "apellidos" => "Ferinu" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Nadia" "apellidos" => "Ahufinger" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Fernanda" "apellidos" => "Pacheco-Vera" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Llorenç" "apellidos" => "Andreu" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "Mònica" "apellidos" => "Sanz-Torrent" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0214460320300565?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/02144603/0000004100000001/v1_202101261043/S0214460320300565/v1_202101261043/es/main.assets" ] "itemAnterior" => array:18 [ "pii" => "S0214460321000097" "issn" => "02144603" "doi" => "10.1016/j.rlfa.2021.01.001" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2021-01-01" "aid" => "255" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U. y Asociación Española de Logopedia, Foniatría y Audiología e Iberoamericana de Fonoaudiología" "documento" => "simple-article" "crossmark" => 1 "subdocumento" => "edi" "cita" => "Rev Logop Fon Audiol. 2021;41:1-3" "abierto" => array:3 [ "ES" => false "ES2" => false "LATM" => false ] "gratuito" => false "lecturas" => array:1 [ "total" => 0 ] "es" => array:9 [ "idiomaDefecto" => true "titulo" => "El Trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL): Dificultades lingüísticas y no lingüísticas" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "1" "paginaFinal" => "3" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Developmental Language Disorder: Language and non-language difficulties" ] ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Mònica Sanz-Torrent, Llorenç Andreu" "autores" => array:2 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Mònica" "apellidos" => "Sanz-Torrent" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Llorenç" "apellidos" => "Andreu" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0214460321000097?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/02144603/0000004100000001/v1_202101261043/S0214460321000097/v1_202101261043/es/main.assets" ] "es" => array:21 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">ORIGINAL</span>" "titulo" => "El trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL) más allá de las dificultades lingüísticas: memoria y atención" "tieneTextoCompleto" => true "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "4" "paginaFinal" => "16" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Nadia Ahufinger, Laura Ferinu, Fernanda Pacheco-Vera, Mònica Sanz-Torrent, Llorenç Andreu" "autores" => array:5 [ 0 => array:3 [ "nombre" => "Nadia" "apellidos" => "Ahufinger" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] 1 => array:4 [ "nombre" => "Laura" "apellidos" => "Ferinu" "email" => array:1 [ 0 => "lferinu@uoc.edu" ] "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 2 => array:3 [ "nombre" => "Fernanda" "apellidos" => "Pacheco-Vera" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] ] ] 3 => array:3 [ "nombre" => "Mònica" "apellidos" => "Sanz-Torrent" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] ] ] 4 => array:3 [ "nombre" => "Llorenç" "apellidos" => "Andreu" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:2 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Grup de Recerca en Cognició i Llenguatge (GRECIL-UOC), Estudis de Psicologia i Ciències de l’Educació, Universitat Oberta de Catalunya, Barcelona, España" "etiqueta" => "a" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Grup de Recerca en Cognició i Llenguatge (GRECIL-UB), Departament de Cognició, Desenvolument i Psicologia de la Educació, Universitat de Barcelona, Barcelona, España" "etiqueta" => "b" "identificador" => "aff0010" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Developmental language disorder beyond language difficulties: Memory and attention" ] ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0020" "etiqueta" => "Figura 4" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr4.jpeg" "Alto" => 914 "Ancho" => 1795 "Tamanyo" => 59380 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Puntajes de aciertos (centiles) que obtuvieron los niños/as con TDL en comparación con los DT en el test CARAS-R.</p>" ] ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><span id="sec0115" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0065">Introducción</span><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los niños y niñas con trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL) muestran dificultades para adquirir el lenguaje oral. Si bien su dominio de las habilidades lingüísticas a nivel expresivo y receptivo está afectado, no muestran alteraciones sensoriales, problemas intelectuales, estructurales o disfunciones neurológicas evidentes que expliquen estas dificultades del lenguaje (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0050">Bishop, 1992; Leonard, 2014</a>). El TDL afecta alrededor del 7% de la población infantil. Esto significa que aproximadamente dos niños/as de cada aula escolar tienen dificultades significativas para hablar y comprender el lenguaje.</p><span id="sec0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0070">Más allá de las dificultades lingüísticas en el TDL</span><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Desde hace unos años el enfoque de la investigación sobre el TDL se ha ampliado para incluir la evaluación de otros aspectos cognitivos como la atención y la memoria además de los aspectos puramente lingüísticos. Aunque el lenguaje es el foco principal de dificultad en esta población, una gran parte de la literatura del ámbito ha demostrado que la gran mayoría de los niños y niñas con TDL, si no todos, tienen dificultades en algunos procesos cognitivos y de atención. Estos hallazgos han provocado que en la comunidad anglosajona ya no se hable de trastorno específico del lenguaje (TEL) en inglés specific language impairment (SLI), sino de TDL (en inglés <span class="elsevierStyleItalic">Developmental Language Disorder o DLD</span>) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0065">Bishop, Snowling, Thompson y Greenhalgh, 2016</a>). El debate surgió por la controversia que provoca la palabra «específico» en la nomenclatura, ya que parece describir a estos niños y niñas cuyas únicas dificultades están relacionadas con el lenguaje.</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Además, algunas definiciones teóricas han intentado explicar las dificultades del lenguaje en la población con TDL como consecuencia de déficits no lingüísticos más generales relacionados con el procesamiento cognitivo. Algunas investigaciones sugieren que los déficits lingüísticos de estos niños y niñas se podrían dar por una memoria de trabajo limitada en forma de capacidad restringida para almacenar información fonológica (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0035">Archibald y Gathercole, 2006; GrafEstes, Evans y Else-Quest, 2007; Weismer, Evans y Hesketh, 1999</a>, <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0275">Montgomery, 2003</a>). Otros autores proponen que los niños y niñas con TDL podrían tener limitaciones en la capacidad de atención que estarían relacionadas con las limitaciones de procesamiento (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0150">Finneran, Francis y Leonard, 2009</a>). <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0330">Tomas y Vissers (2018)</a> revisaron resultados de diferentes áreas de investigación neuropsicológica explorando el TDL y sus causas subyacentes. El estudio se centró en conocer cómo los procesos cognitivos superiores como la percepción, atención, control de inhibición, la flexibilidad mental y la memoria de trabajo afectan la adquisición espontánea del habla. A pesar de las inconsistencias observadas en los estudios individuales, el estudio concluyó que, en general, hay una fuerte asociación entre el TDL y los déficits en procesos cognitivos superiores esenciales para la adquisición y el funcionamiento normal del lenguaje.</p></span><span id="sec0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0075">Memoria y trastorno del desarrollo del lenguaje</span><span id="sec0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0080">Memoria fonológica</span><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Existe un consenso generalizado sobre la presencia de déficits en la memoria de trabajo fonológica en la población con TDL (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0035">Archibald y Gathercole, 2006; Gathercole y Alloway, 2006; Weismer et al., 1999</a>). La memoria de trabajo es un tipo de memoria a corto plazo, que tiene la función de almacenar, retener y manipular la información reciente de manera temporal para realizar tareas cognitivas complejas (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0040">Baddeley, 2003</a>). El bucle fonológico es el componente de la memoria de trabajo que se encarga de almacenar temporalmente la información fonológica que está sujeta a un deterioro rápido, y que a través de un mecanismo de ensayo subvocal es capaz de mantener esta información de manera temporal. Así pues, en este sistema es donde se almacenan temporalmente las representaciones fonológicas de las palabras y por lo tanto es un almacén imprescindible para que se construya una huella neurológica de las palabras en la memoria a largo plazo (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0015">Aguado, 2011; Baddeley, 2003</a>). Hay que tener presente que gracias al bucle fonológico tenemos la capacidad de reproducir palabras que hemos oído antes a nivel acústico, ya que primero se almacenan los estímulos acústicos, tras el mantenimiento ordenado de la información fonológica de las palabras, para que finalmente pueda ser recuperada y repetida (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0250">Martínez et al., 2002</a>). Así, la memoria de trabajo fonológica media con el almacenamiento del conocimiento fonológico en la memoria a largo plazo. Las palabras que no conocemos o las pseudopalabras (agrupación de letras que no constituyen una palabra en la lengua conocida y que, por lo tanto, no permite representar una idea o un concepto) se representan en la memoria de trabajo fonológica, pero pueden ser respaldadas, a su vez, por las representaciones fonológicas ya existentes en la memoria a largo plazo (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0165">Gathercole y Adams, 1993</a>). Cuanto más parecida sea una pseudopalabra o una palabra conocida a una palabra almacenada en la memoria a largo plazo el acceso y el recuerdo a la nueva palabra será más fácil. A su vez, cuanto más «novedosa» y menos parecida a una palabra conocida sea una pseudopalabra, habrá menos posibilidades de usar estas representaciones fonológicas de la memoria a largo plazo y más confianza se depositará en la memoria de trabajo fonológica (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155">Gathercole y Baddeley, 1989</a>).</p><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall">De esta manera, usar una tarea de repetición de pseudopalabras (y especialmente aquellas menos parecidas a palabras conocidas) permite una buena evaluación de la memoria de trabajo ya que se garantiza que la persona no haya escuchado la secuencia particular de fonemas anteriormente, por lo que no hay una representación fonológica almacenada en el léxico mental en la memoria a largo plazo (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0175">Gathercole, Hitch y Martin, 1997</a>).</p><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los déficits de la memoria fonológica en la población con TDL se han evaluado en diversos estudios a través de la tarea de repetición de pseudopalabras. El hecho de elaborar esta tarea a partir de pseudopalabras se relaciona con la adquisición natural del vocabulario, ya que en edades tempranas los niños y niñas están expuestos a muchas formas fonológicas desconocidas, que en un principio son como pseudopalabras para ellos. Estas formas, posteriormente, formarán parte de su léxico mental (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0170">Gathercole, Willis, Baddeley y Emslie, 1994</a>). Las personas con una alta capacidad de memoria de trabajo fonológica pueden mantener más representaciones fonológicas en la memoria de trabajo y, por lo tanto, pueden aprender palabras más rápidamente que las personas con baja capacidad de memoria de trabajo fonológica. La prueba de repetición de pseudopalabras ha demostrado ser un indicador confiable de la capacidad de memoria de trabajo fonológica y del tamaño del vocabulario.</p><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Diferentes estudios han demostrado que los déficits de memoria fonológica evaluados a través de este tipo de tarea son un marcador clínico robusto del TDL (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0015">Aguado, 2011; Bishop, North y Donlan, 1996; Dollaghan y Campbell, 1998; Girbau, 2016</a>). Además, se ha comprobado que los niños/as con TDL muestran dificultades al repetir pseudopalabras multisilábicas en comparación con los niños/as con DT (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0180">Gathercole, 2006; Gathercole y Baddeley, 1990; Marton y Schwartz, 2003</a>).</p><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La tarea de repetición de pseudopalabras se ha utilizado en muchas lenguas, incluyendo el inglés (por ejemplo, <a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0075">Botting y Conti-Ramsden, 2001; Graf Estes, Evans y Else-Quest, 2007; Jackson, Leitao y Claessen, 2016</a>), español (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0010">Aguado, Cuetos, Domezain y Pascual, 2006; Aguado, 2011; Girbau y Schwartz, 2007; Girbau, 2016; Villalobos y Jackson-Maldonado, 2017</a>), francés (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0225">Lefoll et al., 1995</a>), italiano (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0070">Bortolini et al., 2006</a>), portugués (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0115">Hage, Nicolielo y Guerreiro, 2014</a>), y sueco (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0310">Sahlén, Reuterskiöld-Wagner, Nettelbladt y Radeborg, 1999</a>) y catalán (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0030">Ahufinger, et al., 2020; Ferinu, Ahufinger, Pacheco, Cruz y Evans, 2018</a>) Esta, junto a la tarea de repetición de oraciones, es una de las tareas que discrimina más a la población con y sin TDL (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0025">Aguado, Ripoll, Tapia y Gibson, 2018</a>).</p><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se han utilizado otras pruebas convencionales para detectar dificultades con la memoria verbal a corto plazo, y también se ha encontrado que la población con TDL presenta dificultades con tareas de recuperación de series de dígitos y palabras (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0205">Hick, Botting y Conti-Ramsden, 2005; Lum, Conti-Ramsden, Page y Ullman, 2012</a>).</p></span><span id="sec0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0085">Memoria visual</span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A diferencia de las evidencias encontradas en déficits de la memoria fonológica, los resultados relacionados con la memoria en dominio visual en la población con TDL no son tan claros. Por ejemplo, <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0305">Riccio, Cash y Cohen (2007)</a> y <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0240">Lum et al. (2012)</a> evaluaron a un grupo de niños/as con y sin TDL a través de una tarea visual de recuerdo de caras (esta tarea evalúa la memoria declarativa porque depende fundamentalmente del lóbulo temporal medial del cerebro) y no encontraron diferencias significativas entre grupos en dos condiciones diferentes: una condición immediata y una condición demorada. Otros estudios (por ejemplo, <a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0045">Baird, Dworzynski, Slonims y Simonoff, 2010; Dewey y Wall, 1997</a>) utilizaron pruebas que evalúan la memoria de estímulos no verbales y visuales a corto plazo como la tarea llamada <span class="elsevierStyleItalic">dot locations</span> (ubicación de puntos) de la <span class="elsevierStyleItalic">Children's Memory Scale</span> (Escala de memoria en población infantil) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0100">Cohen, 2011</a>) y todos ellos demostraron que los niños/as con TDL recuperaron información no verbal con niveles de competencia similares al grupo de niños/as con DT de la misma edad. Sin embargo, otros estudios como el <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0340">Vugs, Cuperus, Hendriks y Verhoeven (2013)</a> en el que también utilizaron una tarea de ubicación de puntos encontraron déficits de memoria visual a corto plazo en el grupo con TDL.</p><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0245">Lum y Conti-Ramsden (2013)</a> publicaron un estudio de metaanálisis para conocer los resultados de diferentes investigaciones en relación con diferentes tipos de memoria en población con TDL con el objetivo de aclarar dudas sobre resultados inconsistentes observados, entre otras, para la memoria declarativa visual. En este estudio de revisión sistemática reportaron estudios que evaluaban la memoria visual a partir de una tarea comúnmente utilizada que consiste en presentar a los participantes una imagen que se repite en sucesivos ensayos que no se puede verbalizar fácilmente. Después de cada presentación, se les pide que identifiquen la imagen entre un conjunto de distractores. El aprendizaje se cuantifica midiendo los aumentos en la información no verbal recordada durante las pruebas de aprendizaje. Los resultados del estudio de metaanálisis no mostraron diferencias entre el grupo con TDL y los grupos control en el rendimiento de la tarea de memoria declarativa visual.</p></span></span><span id="sec0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0090">Atención y trastorno del desarrollo del lenguaje</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Por otro lado, diferentes estudios han apuntado relaciones entre los déficits lingüísticos de la población con TDL y las dificultades de atención que no permiten procesar la información de la forma esperada. La atención es un proceso cognitivo difícil de evaluar y es uno de los procesos que se ha estudiado de forma poco sistemática en población con TDL. Algunos estudios han encontrado niveles de atención selectiva sostenida en la población con TDL inferiores a los niños/as con DT en ausencia de déficits de atención clínicamente significativos. Por ejemplo, en el estudio de <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0150">Finneran et al. (2009)</a> encontraron déficits de atención selectiva sostenida en modalidad visual. <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0320">Spaulding, Plante y Vance (2008)</a> evaluaron la atención selectiva sostenida en modalidad visual y verbal (lingüística y no lingüística) y encontraron que los participantes con TDL mostraron un rendimiento más bajo que sus pares con DT en las tareas de atención selectiva sostenida presentadas en las dos modalidades auditivas. Sin embargo, el rendimiento en la tarea visual fue comparable entre los dos grupos, resultados que van acorde con un metaanálisis más reciente de <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0140">Ebert y Kohnert (2011)</a> en el que se estudió la capacidad de atención sostenida en la población con TDL. Estos hallazgos nos muestran que los déficits de atención podrían ser una de las causas subyacentes del TDL. Sin embargo, aún no está claro cómo interactúan los distintos tipos de atención para satisfacer las demandas cognitivas de estos niños/as. Además, se necesita más evidencia para comprender el alcance de sus déficits de atención a través de diferentes modalidades, y también según los tipos de tareas que impliquen atención alternada y dividida.</p><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Diferentes estudios apuntan que hay un alto nivel de comorbilidad en relación con el déficit de atención con dificultades de lenguaje (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0090">Carmona-Vázquez, Peña-Landín, Cornelio-Nieto y Borbolla-Sala, 2014; Redmond, 2016; Redmond, Ash y Hogan, 2015</a>, <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0285">Redmond, Thompson y Goldstein, 2011</a>). En un estudio de <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0085">Cantwell y Baker (1987)</a> se reportaron niveles de comorbilidad de niños/as con trastorno del lenguaje entorno al 16% aumentando a un 37% en un segundo momento de registro hacia los 5 años. En niños/as de habla hispana, <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0090">Carmona-Vázquez et al. (2014)</a> indicaron una comorbilidad significativa entre TDAH y el TDL reportando una prevalencia del 18% en un estudio compuesto por 20 niños/as con TDL. Autoras como <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0350">Ygual-Fernández, Miranda-Casas y Cervera-Mérida (2000)</a> apuntan que el TDL presenta rasgos de TDAH de tipo inatento, pero no de tipo hiperactivo. Coincidiendo con los datos anteriores, en una muestra de niños y niñas catalanes de un estudio reciente (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0080">Buj-Pereda, Ferinu, Ahufinger, Colomer, Andreu, Sanz-Torrent, en revisión</a>) también se encontró que alrededor del 38% de los/as participantes con TDL también obtenían puntuaciones más elevadas en variables que miden la inatención a través del test ADHD (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135">DuPaul, Power, Anastopoulos y Reid, 2016</a>). Siguiendo la misma línea <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0260">McGrath et al. (2008)</a> establecieron también una comorbilidad en el 30% de la muestra que presentaban TDL y TDAH de tipo inatento.</p></span><span id="sec0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0095">Objetivos</span><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El objetivo de este estudio es evaluar habilidades no lingüísticas que pueden estar dando soporte al lenguaje en un grupo de población infantil con TDL en comparación a un grupo con DT y conocer su interacción con el nivel de vocabulario. En concreto, se evalúan aspectos de la memoria y atención. Específicamente, analizamos a) la memoria fonológica, b) atención selectiva y sostenida: aptitudes perceptivas y de atención visual, c) rasgos de inatención e hiperactividad, c) el recuerdo inmediato y demorado de estímulos visuales y d) el nivel de vocabulario expresivo y receptivo.</p></span></span><span id="sec0120" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0100">Material y métodos</span><span id="sec0045" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0105">Participantes</span><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Un total de setenta y ocho participantes se incluyeron en el estudio (22 niñas y 56 niños): 39 niños/as con TDL (edad: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>8.5; DT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1.84; rango: 5.3 a 12.8 años) y 39 niños/as con desarrollo típico (TD) emparejados por edad y sexo (edad: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>8.9; DT<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1.85; rango: 5.6 a 12.8 años). Todos los participantes eran nativos bilingües del catalán y del español.</p><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los niños y niñas con TDL fueron seleccionados con la colaboración de diferentes instituciones y escuelas de Cataluña. Los criterios de inclusión diagnóstica para el grupo con TDL fueron a) un CI no verbal ><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>75<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fn0005"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a> (Prueba de Inteligencia de Kaufman [K-BIT Mat]); b) una puntuación de 1.25 DE por debajo de la media en una de las tres escalas principales del <span class="elsevierStyleItalic">Clinical Evaluation of Language Fundamentals - Fourth Edition,</span> Spanish (CELF-4): lenguaje expresivo, lenguaje receptivo y núcleo del lenguaje (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0280">Norbury, Tomblin y Bishop, 2008</a>); c) audición normal a 500, 1,000, 2,000 y 4,000<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Hz a 20<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>dB, según las pautas de la ASHA 1997 para la prueba de audición; d) visión normal o corregida; e) habilidades motoras orales y del habla normales; y f) ausencia de otras afecciones médicas o neurológicas. Los criterios de inclusión para el grupo con DT fueron: a) un CI ><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>85 (K-BIT Mat); b) puntuaciones de lenguaje dentro de la media en las escalas de lenguaje expresivo, lenguaje receptivo y núcleo de lenguaje del CELF-4; y c) ausencia de una historia previa de dificultades del habla o trastornos psicológicos. A cada niño y niña con TDL se le asignó a un niño/a con DT del mismo sexo y edad (+/- 3 meses) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0005">tabla 1</a>).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0005"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0050" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0110">Material y procedimiento</span><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Todos los participantes realizaron una sesión diagnóstica para la evaluación de las habilidades lingüísticas y cognitivas necesarias para el criterio de inclusión y una segunda sesión en la que se les administraron diferentes test de evaluación de atención, memoria y vocabulario:</p><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Test de repetición de pseudopalabras en español</span> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005">Aguado, 2006</a>). Es un instrumento formado por un conjunto de pseudopalabras creadas por sílabas comprendidas entre 2 a 5 para tener en cuenta el efecto de longitud de las sílabas. El test contiene un total de 80 pseudopalabras divididas en dos listas según según sean sus sílabas frecuentes o no frecuentes con 40 pseudopalabras en cada lista. A su vez, cada una de las listas contiene 4 grupos de 10 pseudopalabras de 2, 3, 4 y 5 sílabas. Estos grupos de 10 pseudopalabras están ordenados según la longitud de las sílabas; de más cortas a más largas. El test se basa en escuchar una serie de pseudopalabras una por una, retener temporalmente la información fonológica de estas y luego producirlas oralmente.</p><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Test de Memoria y Aprendizaje</span> (TOMAL – versión española del <span class="elsevierStyleItalic">Test of Memory and Learning</span>; <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0300">Reynolds i Bigler, 2012</a>; adaptado por Goikoetxea): para evaluar la capacidad de los participantes con y sin TDL para codificar y recuperar información visual se utilizó la subprueba denominada «memoria de caras». La examinadora presentó una serie de caras (fotografías de caras reales en blanco y negro) que los niños y niñas debían recordar. Luego se les pedía que identificaran las caras estudiadas previamente en un conjunto que contenía caras desconocidas o distractoras que no habían sido mostradas previamente. Esta tarea se realiza en dos fases diferentes: una fase para evaluar el recuerdo inmediato y una fase para el recuerdo demorado. El recuerdo inmediato se evalúa de forma incremental, por ejemplo, en el primer ensayo se muestra una sola cara durante 5 segundos e inmediatamente se presentan un conjunto de 4 caras de las cuales deben identificar la que acaban de ver. En cada ensayo se presentan caras nuevas a recordar e incrementa el número de caras hasta el máximo de 12 presentadas a la vez, siendo el total de caras presentadas en toda la fase de recuerdo inmediato 42. La fase demorada se aplica al cabo de una hora de haber realizado la fase de recuerdo inmediato. Esta fase consta de un solo ensayo en el que se pide a los participantes que identifiquen 15 caras de las que han ido recordando durante la fase anterior de entre un conjunto de 30 caras.</p><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Test de percepción de diferencias revisado</span> (CARAS-R; <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0325">Thurstone y Yela, 2017</a>). Este test evalúa la atención selectiva y sostenida a partir de la habilidad para percibir rápida y correctamente semejanzas y diferencias en patrones de estimulación parcialmente ordenados durante un tiempo sostenido. Es una prueba de percepción que se compone por 60 dibujos esquemáticos de caras con trazos muy elementales (boca, ojos, cejas y pelo). La tarea consiste en determinar cuál de las tres caras es la diferente y tacharla. Tiene una duración estimada de 3 min.</p><p id="par0105" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">ADHD Rating Scale—5 for Children and Adolescents</span> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0135">DuPaul, Power, Anastopoulos y Reid, 2016</a>). El instrumento ADHD Rating Scale IV (ADHD RS IV) es un cuestionario de 18 ítems que permite valorar el déficit de atención, la hiperactividad e impulsividad que conforman el trastorno por déficit de atención con hiperactividad (TDAH). Esta escala se encuentra directamente relacionada con los criterios diagnósticos del DSM-IV para el diagnóstico de TDAH. Los diferentes ítems obtienen puntuaciones que son diferentes para niños y niñas de 5 a 17 años. Puede ser completada tanto por las familias como por el profesorado. En la escala se evalúan tres puntuaciones diferentes: inatención, impulsividad e hiperactividad. Se observa si la puntuación en un determinado ítem se considera inapropiado para el nivel de desarrollo del niño/a. La puntuación de cada ítem tiene 4 posibilidades (de 0 a 3 puntos), y se añade que las dos puntuaciones inferiores se interpretan como ítems no relevantes y las dos superiores como ítems relevantes. Para considerar que un niño o una niña presenta inatención o hiperactividad e impulsividad, debe haber sido considerado con al menos 6 ítems relevantes. La ADHD-RS-IV, ha establecido su validez y presenta unas propiedades psicométricas adecuadas para su uso en detección, diagnóstico y tratamiento del TDAH.</p><p id="par0110" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">K-BIT Voc</span><span class="elsevierStyleItalic">- Kaufman Brief Intelligence Test</span> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220">Kaufman y Kaufman, 2004</a>). Para evaluar el conocimiento/nivel de vocabulario expresivo se utilizó la subprueba K-BIT Voc de este test. La prueba consiste en presentar imágenes de objetos (una sola imagen en cada ensayo) y los participantes deben verbalizar cuál es la palabra del objeto presentado.</p><p id="par0115" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Peabody</span> - <span class="elsevierStyleItalic">Picture Vocabulary Test, Third Edition; Spanish version</span> (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0130">Dunn, Dunn y Arribas, 2006</a>). Para evaluar el conocimiento/nivel de vocabulario receptivo. La prueba consiste en presentar un conjunto de cuatro imágenes en cada ensayo. La examinadora dice una palabra verbalmente y el/la participante debe señalar cuál de las 4 imágenes representa la palabra verbalizada.</p></span></span><span id="sec0125" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0115">Resultados</span><span id="sec0060" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0120">Resultados de la evaluación de la memoria</span><span id="sec0065" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0125">Memoria fonológica: rendimiento en el test de repetición de pseudopalabras</span><p id="par0120" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para obtener las diferencias de rendimiento en la tarea de repetición de pseudopalabras se tuvieron en cuenta dos variables: 1) la tipología de las pseudopalabras en función de si se habían creado con sílabas frecuentes o no frecuentes (variable «frecuencia») y 2) el número de sílabas de las pseudopalabras (variable «longitud»).</p><span id="sec0070" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0130">Frecuencia</span><p id="par0125" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se aplicó un Modelo Lineal Mixto (<span class="elsevierStyleItalic">Linear Mixed Model [LMM</span>]) introduciendo como variable dependiente el número de aciertos para los dos grupos. La variable grupo (TDL, DT) y la variable frecuencia (frecuentes, no frecuentes) y la interacción entre las dos variables se establecieron como factores fijos en el modelo. Para los efectos aleatorios se incluyó una intercepción para los sujetos. En el modelo se incluyó una estructura de medidas repetidas para los efectos intragrupo con un tipo de covarianza diagonal. Los valores significativos en las comparaciones por parejas se ajustaron a través del procedimiento secuencial de Bonferroni.</p><p id="par0130" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados indicaron un efecto de grupo (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[1, 148]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>140.95, <span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-13.86, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) mostrando un rendimiento inferior en el grupo con TDL (<span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>41.84, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>14.98) en comparación con el grupo con DT (<span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>70.69; <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>5.52) independientemente de la variable frecuencia de las pseudopalabras. También se encontró un efecto de la variable «frecuencia» (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[1, 148]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>78.78, <span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-4.39, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) con un rendimiento superior en las pseudopalabras frecuentes (<span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>30.61, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>8.03) en comparación con las pseudopalabras no frecuentes (<span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>26.22, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>9.67) independientemente del grupo. Además, se encontró un efecto de interacción entre grupo y frecuencia (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[1, 148]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>8.52, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01) mostrando que el grupo con TDL obtuvo un rendimiento inferior al grupo con DT para las pseudopalabras frecuentes (TDL: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>24.41, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>6.83; DT: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>36.82, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>2.49) (<span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-12.42, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) y para las no frecuentes (TDL: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>18.57, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7.50, DT: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>33.87, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3.90) (<span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-15.30, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Los resultados intragrupales mostraron que para ambos grupos se encontraron diferencias significativas entre el rendimiento en las pseudopalabras frecuentes y no frecuentes (TDL: <span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-5.84, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001); (DT: <span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-2.95, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0005">fig. 1</a>).</p><elsevierMultimedia ident="fig0005"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0075" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0135">Longitud</span><p id="par0135" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se aplicó un <span class="elsevierStyleItalic">LMM</span> introduciendo como variable dependiente el número de aciertos para los dos grupos. La variable grupo (TDL, DT), la variable longitud (2 sílabas, 3 sílabas, 5 sílabas y 5 sílabas) y su interacción se establecieron como factores fijos en el modelo. Para los efectos aleatorios se incluyó una intercepción para los sujetos. En el modelo se incluyó una estructura de medidas repetidas para los efectos intragrupo con un tipo de covarianza diagonal. Los valores significativos en las comparaciones por parejas se ajustaron a través del procedimiento secuencial de Bonferroni.</p><p id="par0140" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se encontró un efecto de la variable «longitud» (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[3, 148]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>185.74, <span class="elsevierStyleItalic">β</span>=, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) mostrando diferencias significativas entre todas las pseudopalabras de diferente longitud independientemente del grupo. Además, se encontró un efecto de interacción entre grupo y longitud (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[3, 296]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>64.64, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) mostrando que el grupo con TDL obtuvo un rendimiento inferior al grupo con DT para todas las pseudopalabras de diferente longitud (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[3, 296]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>64.64, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) mostrando que el grupo con TDL obtuvo un rendimiento inferior al grupo con DT para todas las pseudopalabras de diferente longitud. El tamaño del efecto de la diferencia entre grupos iba aumentando a medida que aumentaba la longitud de las pseudopalabras (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0010">fig. 2</a> y <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>).</p><elsevierMultimedia ident="fig0010"></elsevierMultimedia><elsevierMultimedia ident="tbl0010"></elsevierMultimedia><p id="par0145" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados intragrupales mostraron que para el grupo con TDL se encontraron diferencias significativas entre todas las pseudopalabras de diferente longitud (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0010">tabla 2</a>). El tamaño del efecto de las diferencias entre la longitud de las pseudopalabras en el grupo con TDL fue más elevado que en el grupo con DT.</p></span></span><span id="sec0130" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0140">Memoria visual: rendimiento en el subtest Memoria de Caras del test Memoria y Aprendizaje (recuerdo inmediato y demorado)</span><p id="par0155" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para conocer las diferencias de rendimiento entre grupos y entre los subtest que evalúan el recuerdo inmediato y el demorado en el test de Memoria de Caras se aplicó un <span class="elsevierStyleItalic">LMM</span> introduciendo como variable dependiente el rendimiento (puntuaciones típicas) de los subtest para los dos grupos. La variable «grupo» (TDL, DT), la variable «recuerdo» (inmediato, demorado) y su interacción se establecieron como factores fijos en el modelo. Para los efectos aleatorios se incluyó una intercepción para los sujetos. Los valores significativos en las comparaciones por parejas se ajustaron a través del procedimiento secuencial de Bonferroni.</p><p id="par0160" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados indicaron un efecto de grupo (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[1, 152]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>25.388, <span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>–20.526, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001), mostrando un rendimiento superior en el grupo con DT en comparación con el grupo con TDL, independientemente del tipo de recuerdo. Los resultados para el efecto de la variable recuerdo se pueden interpretar en términos de tendencia (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[1, 152]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3.842, <span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>–6.705, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.052), con resultados significativamente inferiores en el recuerdo <span class="elsevierStyleItalic">inmediato</span> en comparación con el recuerdo <span class="elsevierStyleItalic">demorado</span> (independientemente del grupo). Además, se encontró un efecto de interacción entre grupo y recuerdo (<span class="elsevierStyleItalic">F</span>[1, 152]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>4.709, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.05) mostrando que el grupo con TDL obtuvo un rendimiento significativamente inferior al grupo con DT para el recuerdo inmediato (DT: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>71.974, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>23.856; TDL: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>44.026; <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>26.006); (<span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-27.949, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) y para el recuerdo demorado (DT: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>71.256, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>21.782, TDL: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58.154, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>22.073); (<span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-13.103, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0015">fig. 3</a>). Los resultados intragrupo demostraron que, para el grupo con TDL, el rendimiento en el recuerdo inmediato fue significativamente inferior al rendimiento en el recuerdo demorado (TDL<span class="elsevierStyleInf">recuerdo-inmediato</span>: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>44.026, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>26.006; TDL<span class="elsevierStyleInf">recuerdo-demorado</span>: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>58.154, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>22.073); (<span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>-14.128, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.05). Para el grupo con DT no se encontraron diferencias significativas entre los dos tipos de recuerdo (DT<span class="elsevierStyleInf">recuerdo-inmediato</span>: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>71.974, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>23.856, DT<span class="elsevierStyleInf">recuerdo-demorado</span>: <span class="elsevierStyleItalic">M</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>71.256, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>21.782); (<span class="elsevierStyleItalic">β</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.718 <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.882) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0015">fig. 3</a>).</p><elsevierMultimedia ident="fig0015"></elsevierMultimedia></span></span><span id="sec0080" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0145">Resultados evaluación atención</span><p id="par0165" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Rendimiento en el test de percepción de diferencias revisado que evalúa aptitudes perceptivas y de atención visual selectiva y sostenida</span></p><p id="par0170" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se realizó una prueba <span class="elsevierStyleItalic">t de Student</span> para muestras independientes. Los participantes con TDL (M<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39.26, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>29.884) obtuvieron una puntuación significativamente inferior en comparación con los participantes del grupo DT (M<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>69.26, <span class="elsevierStyleItalic">DE</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>24.149), <span class="elsevierStyleItalic">t</span>(76)<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>–4.88, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001 (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#fig0020">fig. 4</a>).</p><elsevierMultimedia ident="fig0020"></elsevierMultimedia><p id="par0175" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic">Resultados del cuestionario ADHD Rating Scale—5 que evalúa inatención e hiperactividad a partir del reporte familiar</span></p><p id="par0180" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Al analizar los resultados de los cuestionarios reportados por las familias, observamos que un 81.58% (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>38) de los niños/as con TDL presentaban niveles esperados a su etapa del desarrollo, es decir, mostraron puntuaciones dentro de la normalidad en los criterios de inatención e hiperactividad valorada por sus familiares. Sin embargo, un 18.42% de los niños/as con TDL obtuvieron puntuaciones, que según la escala, se consideran alteradas. Si miramos en detalle el tipo de alteraciones, vemos que del 18.42% que presentaban alteración, el 7.9% de los niños/as con TDL presentaron rasgos únicamente de inatención, el 5.3% únicamente de hiperactividad y el 5.26% restante presentan una combinación de alteraciones relacionadas con la intención y la hiperactividad. Teniendo en cuenta todas las puntuaciones, el total de niños y niñas con TDL que presentaban rasgos de inatención reportados por sus familiares fue un 13.18%. Por otro lado, los resultados mostraron que el 97.44% de los niños/as con DT (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39), obtuvieron puntuaciones dentro de la normalidad en los criterios de inatención e hiperactividad valorada por sus familiares. Solo una niña con DT, presentó rasgos de inatención e hiperactividad representando un 2.56% del total de niños/as del grupo control.</p></span><span id="sec0085" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0150">Resultados evaluación lenguaje receptivo expresivo</span><p id="par0185" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Se aplicó otra prueba <span class="elsevierStyleItalic">t de Student</span> para comparar las variables de vocabulario en ambos grupos, y se encontró que los niños y niñas con TDL obtienen peores puntuaciones en vocabulario expresivo y receptivo en comparación con los niños y niñas DT (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0015">tabla 3</a>).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0015"></elsevierMultimedia></span><span id="sec0090" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0155">Resultados correlacionales entre habilidades no lingüísticas y nivel de vocabulario</span><p id="par0190" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Para conocer si había relación entre las habilidades no lingüísticas (memoria y atención) con el nivel de vocabulario expresivo (<span class="elsevierStyleItalic">K-BIT Vocabulario)</span> y receptivo (<span class="elsevierStyleItalic">Peabody)</span> se aplicó la correlación de <span class="elsevierStyleItalic">Pearson</span> para todos los participantes sin distinción de grupo (N<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>78). Se encontró una relación positiva moderada significativa entre el test de repetición de pseudopalabras y el <span class="elsevierStyleItalic">K-BIT Vocabulario</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span> [76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.62, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01) así como para el <span class="elsevierStyleItalic">Peabody</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span> [76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.67, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01). También se encontró una relación positiva baja significativa entre el test de memoria de caras-recuerdo inmediato y el <span class="elsevierStyleItalic">K-BIT Vocabulario</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span> [76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.38, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01) así como para el <span class="elsevierStyleItalic">Peabody</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span> [76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>0.30, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01), encontrándose también una relación positiva baja significativa memoria de caras-recuerdo demorado y <span class="elsevierStyleItalic">Peabody</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span>[76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.22, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01) pero no para el <span class="elsevierStyleItalic">K-BIT Vocabulario</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span> [76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.12, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>28). Finalmente, se encontró una relación positiva moderada significativa entre el test de evaluación de atención selectiva-sostenida y el <span class="elsevierStyleItalic">K-BIT Vocabulario</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span> [76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.46, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01) así como una relación positiva baja para el <span class="elsevierStyleItalic">Peabody</span> (<span class="elsevierStyleItalic">r</span> [76]<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.35, <span class="elsevierStyleItalic">p</span> <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01) (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tbl0020">tabla 4</a>).</p><elsevierMultimedia ident="tbl0020"></elsevierMultimedia></span></span><span id="sec0095" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0160">Discusión y conclusiones</span><p id="par0195" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En el presente estudio evaluamos habilidades de memoria y atención en población infantil con y sin TDL para conocer si los déficits que presentan los niños/as con TDL van más allá de las dificultades lingüísticas y si estas habilidades cognitivas se relacionan con el nivel de vocabulario de los participantes.</p><p id="par0200" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados de la evaluación de la memoria fonológica demostraron que el grupo con TDL obtuvo un rendimiento más bajo en comparación al grupo con DT. Estos resultados van en la línea de estudios anteriores que demostraron déficits en la memoria fonológica en esta población (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0035">Archibald y Gathercole, 2006; Weismer et al., 1999; Gathercole y Alloway, 2006; Vugs et al., 2013</a>). Aunque se han realizado muchas investigaciones con niños/as de habla inglesa con TDL y existe un amplio consenso sobre el déficit de memoria de trabajo en esta población, se ha investigado muy poco sobre los déficits de memoria de trabajo en el contexto catalán-español.</p><p id="par0205" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tanto el grupo con TDL como el grupo con DT mostraron un mayor rendimiento al repetir las pseudopalabras formadas por sílabas frecuentes en comparación con las no frecuentes. Estos resultados van acorde con los resultados encontrados en el estudio de <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0010">Aguado et al. (2006)</a> en el que demostraron que los niños/as con y sin TDL tenían más dificultades en la repetición de pseudopalabras con sílabas no frecuentes. En relación a la longitud de las pseudopalabras, varios estudios en otras lenguas como el inglés (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0125">Dollaghan y Campbell, 1998</a>) o el francés (LeFoll et al., 1995) demostraron que el tamaño del efecto más grande entre los grupos con y sin TDL se daba a partir de las pseudopalabras de 3 o más sílabas. En nuestro estudio comprobamos que, mientras que el grupo con TDL mostró una dificultad progresiva a medida que aumentaban las sílabas de las pseudopalabras (también entre pseudopalabras de 2 y 3 sílabas), el grupo con DT mostró diferencias a partir de las 3 sílabas y con un tamaño del efecto inferior al grupo con TDL.</p><p id="par0210" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Además de la memoria fonológica también evaluamos la memoria visual declarativa (recuerdo inmediato y demorado). Los resultados del presente estudio mostraron que la capacidad para almacenar y recuperar información visual (fotografías de caras) con recuerdo inmediato y demorado se vio afectada en los niños/as con TDL en comparación al grupo control. Los resultados de la tarea visual inmediata se corresponden con estudios como los de <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0340">Vugs et al. (2013)</a> en el que también encontraron déficits de memoria visual inmediata en un grupo con TDL. Aun así, otros estudios han encontrado resultados contradictorios. Por ejemplo, estudios como el de <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0305">Riccio, Cash y Cohen (2007)</a> y <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0240">Lum et al. (2012)</a> en el que evaluaron a un grupo de niños/as con y sin TDL con una tarea de recuerdo de caras similar a la que utilizamos en el presente estudio no encontraron diferencias significativas entre los dos grupos en ninguna de las condiciones (inmediata y demorada). A nuestro entender, ningún otro estudio ha utilizado la tarea de memoria de caras para evaluar la memoria visual declarativa en niños/as con TDL. Estos resultados nos indican que se necesitan más estudios que utilicen la subprueba de memoria de caras para explorar con mayor profundidad las habilidades de esta población en esta modalidad y aclarar los resultados contradictorios observados. Además, los resultados comparativos entre la memoria visual inmediata y demorada mostraron que para el grupo con TDL el rendimiento en la fase de recuerdo inmediato resultó inferior en comparación al recuerdo demorado. Sin embargo, para el grupo con DT los dos subtest se realizaron con niveles similares. Aunque los resultados muestran que ambos tipos de recuerdo están afectados, también los podemos interpretar en relación con estudios previos en los que se demuestra que la memoria declarativa a largo plazo estaría preservada en la población con TDL (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0060">Bishop y Hsu, 2015; Lum y Bleses,2012</a>). Estos resultados pueden ser interpretados de manera que el grupo con TDL estaría almacenando la información visual a corto plazo en menor medida que en la memoria demorada. Sin embargo, una cuestión que nos plantea este fenómeno es que para poder obtener un buen rendimiento en la memoria demorada haría falta haber retenido anteriormente de manera óptima la información en el almacén audiovisual a corto plazo. Hay que tener en cuenta que la tarea que evalúa la memoria demorada no es una repetición de la misma tarea que se ha realizado para evaluar la memoria a corto plazo sino que se trata de recordar algunas de las caras memorizadas anteriormente pero no todas. Este podría ser un aspecto que podría facilitar el rendimiento en esta memoria a largo plazo. Aun así, este fenómeno no se da en la población con DT ya que muestran un rendimiento equivalente en las dos pruebas, hecho que nos indica que el foco de dificultades en la población con TDL se daría en la memoria a corto plazo.</p><p id="par0215" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Así pues, es importante tener en cuenta que la memoria visual demorada de estos niños/as es un aspecto de la memoria que se encontraría más preservado y tomarlo como un posible mecanismo compensatorio para la intervención clínica.</p><p id="par0220" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados de las habilidades atencionales demuestran que el TDL se relaciona con déficits de atención. Por un lado, el grupo con TDL mostró resultados significativamente inferiores en el test psicométrico de atención visual selectiva sostenida (caras-revisado). Por otro lado, los resultados del cuestionario familiar indicaron que en el grupo con TDL existe comorbilidad entre trastorno del lenguaje, inatención e hiperactividad, aunque los rasgos de hiperactividad se dan en menor medida. Estos estudios también van en la línea de estudios anteriores que reportan comorbilidad y prevalencia de inatención en esta población (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0260">McGrath et al., 2008</a>).</p><p id="par0225" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los resultados de este estudio confirman una vez más que los niños/as con TDL no solo tienen dificultades de lenguaje, sino que también presentan dificultades potenciales en aspectos cognitivos relacionados con la memoria. Además, los resultados correlacionales demostraron que los diferentes aspectos cognitivos de atención y memoria se correlacionan con el nivel de vocabulario receptivo y expresivo de los participantes. De esta manera, no podemos tratar de manera aislada los déficits lingüísticos de estos niños/as de los demás aspectos cognitivos que interaccionan con las habilidades del lenguaje. De la misma manera que diferentes estudios han demostrado que la memoria de trabajo fonológica está involucrada en el desarrollo del vocabulario en niños/as con DT en edad infantil (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0155">Gathercole y Baddeley, 1989</a>), los resultados de este estudio nos muestran que los déficits en la memoria fonológica de los/las niños/as con TDL podrían explicar sus dificultades relacionadas con un nivel de conocimiento de vocabulario más bajo en comparación a sus pares con DT.</p><p id="par0230" class="elsevierStylePara elsevierViewall">La relación entre las habilidades atencionales y ejecutivas y el desarrollo del vocabulario está menos documentada pero algunos estudios sugieren que, por ejemplo, el desarrollo del vocabulario en niños/as en edad escolar está asociado con la inhibición (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0270">McClelland et al., 2007</a>), la flexibilidad (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0095">Chevalier y Blaye, 2006</a>) y la atención (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0105">Colombo, 2001; Colombo et al., 2009</a>). Asimismo, en el presente estudio también vemos que los déficits de atención se relacionan con el nivel de vocabulario de los participantes.</p><p id="par0235" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los hallazgos de este estudio tienen importantes implicaciones clínicas porque nos indican que, de la misma manera que las habilidades del lenguaje son parte de las evaluaciones estándar en el diagnóstico de este trastorno, la información sobre las habilidades en la memoria y atención también se deberían considerar como aspectos relevantes en este proceso de identificación, diagnóstico e intervención. Las medidas de la memoria de trabajo deberían incluirse en las evaluaciones psicoeducativas y psicológicas como parte de las pruebas estándar. Además, el hecho de que la memoria visual también se vea afectada en estos niños/as (al menos en algunos de ellos) implica que también tenemos que incluir el componente visual como factor a evaluar. Por esta razón, tener en cuenta las dificultades de la memoria y atención en esta población es una estrategia clave a la hora de diseñar actividades, programas y directrices para ayudarles a mejorar sus habilidades lingüísticas. Aunque no hay evidencia clara sobre el impacto de la intervención para la mejora de la capacidad de memoria de trabajo directamente (<a class="elsevierStyleCrossRefs" href="#bib0265">Melby-Lervåg, Redick y Hulme, 2016; Kamhi, 2014</a>) existen estrategias de intervención para manejar estos déficits atencionales y de memoria. Por ejemplo, monitorear a los estudiantes pidiéndoles que verbalicen sus pasos mientras realizan tareas que a menudo les cuesta completar, dividiendo las tareas en partes más pequeñas, reduciendo la cantidad de material que se debe aprender, repitiendo la información tantas veces como sea necesario o alentando la práctica de aumentar la cantidad de información codificada en la memoria.</p><p id="par0240" class="elsevierStylePara elsevierViewall">A modo de conclusión, es importante que entendamos el diagnóstico, la intervención y la investigación del TDL asumiendo que las dificultades que presentan en el lenguaje se pueden relacionar por déficits múltiples y variados en el desarrollo neuropsicológico de estos niños y niñas (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0330">Tomas y Vissers, 2018</a>) y abrir la dimensión del trastorno hacia un enfoque más global y dinámico.</p></span><span id="sec0100" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0165">Financiación</span><p id="par0245" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El presente trabajo ha sido financiado por el Ministerio de Economía y Competitividad [EDU2016-75368-P y BES-2014-070511], Gobierno de España, España; Agència de Gestió d’Ajuts Universitaris i de Recerca (AGAUR) de la Generalitat de Catalunya [2017 SGR387], Catalunya, España.</p></span><span id="sec0105" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0170">Conflicto de intereses</span><p id="par0250" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores declaran no tener ningún conflicto de intereses.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:12 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "xres1454233" "titulo" => "Resumen" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0005" "titulo" => "Introducción" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0010" "titulo" => "Método" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0015" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0020" "titulo" => "Conclusiones" ] ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec1326150" "titulo" => "Palabras clave" ] 2 => array:3 [ "identificador" => "xres1454234" "titulo" => "Abstract" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0025" "titulo" => "Introduction" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0030" "titulo" => "Method" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0035" "titulo" => "Results" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0040" "titulo" => "Conclusions" ] ] ] 3 => array:2 [ "identificador" => "xpalclavsec1326151" "titulo" => "Keywords" ] 4 => array:3 [ "identificador" => "sec0115" "titulo" => "Introducción" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0010" "titulo" => "Más allá de las dificultades lingüísticas en el TDL" ] 1 => array:3 [ "identificador" => "sec0015" "titulo" => "Memoria y trastorno del desarrollo del lenguaje" "secciones" => array:2 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0020" "titulo" => "Memoria fonológica" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec0025" "titulo" => "Memoria visual" ] ] ] 2 => array:2 [ "identificador" => "sec0030" "titulo" => "Atención y trastorno del desarrollo del lenguaje" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "sec0035" "titulo" => "Objetivos" ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "sec0120" "titulo" => "Material y métodos" "secciones" => array:2 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0045" "titulo" => "Participantes" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec0050" "titulo" => "Material y procedimiento" ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "sec0125" "titulo" => "Resultados" "secciones" => array:4 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "sec0060" "titulo" => "Resultados de la evaluación de la memoria" "secciones" => array:2 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "sec0065" "titulo" => "Memoria fonológica: rendimiento en el test de repetición de pseudopalabras" "secciones" => array:2 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0070" "titulo" => "Frecuencia" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec0075" "titulo" => "Longitud" ] ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec0130" "titulo" => "Memoria visual: rendimiento en el subtest Memoria de Caras del test Memoria y Aprendizaje (recuerdo inmediato y demorado)" ] ] ] 1 => array:2 [ "identificador" => "sec0080" "titulo" => "Resultados evaluación atención" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "sec0085" "titulo" => "Resultados evaluación lenguaje receptivo expresivo" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "sec0090" "titulo" => "Resultados correlacionales entre habilidades no lingüísticas y nivel de vocabulario" ] ] ] 7 => array:2 [ "identificador" => "sec0095" "titulo" => "Discusión y conclusiones" ] 8 => array:2 [ "identificador" => "sec0100" "titulo" => "Financiación" ] 9 => array:2 [ "identificador" => "sec0105" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 10 => array:2 [ "identificador" => "xack508569" "titulo" => "Agradecimientos" ] 11 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "fechaRecibido" => "2019-08-13" "fechaAceptado" => "2019-12-13" "PalabrasClave" => array:2 [ "es" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Palabras clave" "identificador" => "xpalclavsec1326150" "palabras" => array:5 [ 0 => "Trastorno del desarrollo del lenguaje" 1 => "Trastorno específico del lenguaje" 2 => "Memoria" 3 => "Déficit de atención" 4 => "Vocabulario" ] ] ] "en" => array:1 [ 0 => array:4 [ "clase" => "keyword" "titulo" => "Keywords" "identificador" => "xpalclavsec1326151" "palabras" => array:5 [ 0 => "Developmental language disorder" 1 => "Specific language impairment" 2 => "Memory" 3 => "Attention deficit" 4 => "Vocabulary" ] ] ] ] "tieneResumen" => true "resumen" => array:2 [ "es" => array:3 [ "titulo" => "Resumen" "resumen" => "<span id="abst0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0010">Introducción</span><p id="spar0005" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Los niños y niñas con trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL) además de las dificultades del lenguaje, también pueden tener afectados otros aspectos cognitivos como la atención y la memoria. Los estudios de estos aspectos supralingüísticos han abierto un debate en la comunidad científica y profesional para cambiar la denominación de trastorno «específico» a «trastorno del desarrollo del lenguaje». Existe un consenso sobre los déficits en la memoria fonológica, aunque hay resultados contradictorios en relación a la memoria visual y la atención. En el presente estudio evaluamos algunos aspectos de la memoria y la atención, así como el nivel de vocabulario en un grupo con TDL y un grupo con DT para conocer diferencias e interacción entre estas variables.</p></span> <span id="abst0010" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0015">Método</span><p id="spar0010" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Participaron 39 niños/as con TDL y 39 niños/as con DT (de 5 a 12 años) bilingües del catalán y español, emparejados por edad y sexo. Se administraron baterías de evaluación de memoria visual (inmediata/demorada), repetición de pseudopalabras, atención selectiva sostenida y un reporte familiar para evaluar inatención e hiperactividad. Aplicamos análisis lineales generalizados para comparar el rendimiento entre grupos y correlaciones con el vocabulario.</p></span> <span id="abst0015" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0020">Resultados</span><p id="spar0015" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">El grupo con TDL mostró un rendimiento inferior en todas las tareas de atención y memoria. El rendimiento de estas correlacionó positivamente con el nivel de vocabulario. El reporte familiar mostró que el número de niño/as con TDL con rasgos de inatención fue más elevado que en el grupo con DT.</p></span> <span id="abst0020" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0025">Conclusiones</span><p id="spar0020" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">El diagnóstico, la intervención y la investigación del TDL tienen que considerar que las dificultades de esta población van más allá del lenguaje, y que se relacionan con déficits múltiples y variados en el desarrollo neuropsicológico.</p></span>" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0005" "titulo" => "Introducción" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0010" "titulo" => "Método" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0015" "titulo" => "Resultados" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0020" "titulo" => "Conclusiones" ] ] ] "en" => array:3 [ "titulo" => "Abstract" "resumen" => "<span id="abst0025" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0035">Introduction</span><p id="spar0025" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Children with developmental language disorder (DLD) have cognitive deficit aspects such as attention and memory in addition to language difficulties. Studies of these supra-linguistic aspects have opened a debate in the scientific and professional community on changing the name of “specific” disorder to “developmental language disorder”. There is consensus about phonological memory deficits in this population but there are conflicting results in relation to visual memory and attention. In the present study we evaluated some aspects of memory and attention capacities, as well as vocabulary knowledge in a group of children with and without DLD to find differences and interaction between these variables.</p></span> <span id="abst0030" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0040">Method</span><p id="spar0030" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">39 bilingual Catalan-Spanish children with DLD and 39 typical developing (TD) children (from 5 to 12 years old), matched by age and sex participated in the study. Both groups were evaluated with a test battery of visual memory (immediate/delayed), non-word repetition task, sustained selective attention. A family report was used to assess inattention and hyperactivity. Linear mixed model analyses were used to compare performance between groups and correlations with vocabulary were applied.</p></span> <span id="abst0035" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0045">Results</span><p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">The group of children with DLD showed a lower performance in all attention and memory tasks. The performance of the tasks correlated positively with the level of vocabulary. The family report showed that the number of children with DLD with inattention features was higher than the number of children in the TD group.</p></span> <span id="abst0040" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0050">Conclusions</span><p id="spar0040" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">DLD diagnosis, intervention and research have to consider that the difficulties of this population go beyond language, and that they are related to multiple and varied deficits in neuropsychological development.</p></span>" "secciones" => array:4 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "abst0025" "titulo" => "Introduction" ] 1 => array:2 [ "identificador" => "abst0030" "titulo" => "Method" ] 2 => array:2 [ "identificador" => "abst0035" "titulo" => "Results" ] 3 => array:2 [ "identificador" => "abst0040" "titulo" => "Conclusions" ] ] ] ] "NotaPie" => array:1 [ 0 => array:3 [ "etiqueta" => "1" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0095">esflaRLFA 216S0214-4603(20)30020-6.</p>" "identificador" => "fn0005" ] ] "multimedia" => array:8 [ 0 => array:7 [ "identificador" => "fig0005" "etiqueta" => "Figura 1" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr1.jpeg" "Alto" => 1349 "Ancho" => 1587 "Tamanyo" => 84275 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0045" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Número de aciertos por la tipología de las pseudopalabras (creadas con sílabas frecuentes o no frecuentes).</p>" ] ] 1 => array:7 [ "identificador" => "fig0010" "etiqueta" => "Figura 2" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr2.jpeg" "Alto" => 845 "Ancho" => 1672 "Tamanyo" => 69436 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0050" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Número de aciertos por número de sílabas en el test de repetición de pseudopalabras.</p>" ] ] 2 => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 1128 "Ancho" => 1591 "Tamanyo" => 90271 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0055" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Puntajes de aciertos (centiles) que obtuvieron los niños/as con TDL en comparación con los DT en el test de memoria visual (TOMAL-Caras).</p>" ] ] 3 => array:7 [ "identificador" => "fig0020" "etiqueta" => "Figura 4" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr4.jpeg" "Alto" => 914 "Ancho" => 1795 "Tamanyo" => 59380 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0060" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Puntajes de aciertos (centiles) que obtuvieron los niños/as con TDL en comparación con los DT en el test CARAS-R.</p>" ] ] 4 => array:8 [ "identificador" => "tbl0005" "etiqueta" => "Tabla 1" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "detalles" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "at1" "detalle" => "Tabla " "rol" => "short" ] ] "tabla" => array:3 [ "leyenda" => "<p id="spar0070" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Para cada variable, los baremos tienen una media de 100 y una desviación estándar (<span class="elsevierStyleItalic">DE</span>) de 15 (excepto la edad en meses).</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">TDL (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39)</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">DT (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39)</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Comparación</th></tr><tr title="table-row"><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Variable \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">DE</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Rango \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">DE</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Rango \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">t</span>(76) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">p</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">d de Cohen</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Edad en meses \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">102.03 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">22.09 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">64-154 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">106.95 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">22.13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">67-153 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-.98 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.32 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-.22 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">K-BIT Mat (CI)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0005"><span class="elsevierStyleSup">a</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">99.23 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">11.67 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">77-119 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">103.46 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">9.54 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">88-125 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-1.75 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.08 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-.40 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">CELF- CLS<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0010"><span class="elsevierStyleSup">b</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">73.74 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">10.86 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">45-89 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">109.13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6,437 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">95-125 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-17.51 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">p</span></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold"><</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-4.46 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">CELF- ELS<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0015"><span class="elsevierStyleSup">c</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">74.00 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">8.79 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">52-87 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">108.64 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">9.02 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">89-128 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-17.18 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">p</span></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold"><</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-3.94 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">CELF -RLS<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0020"><span class="elsevierStyleSup">d</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">78.97 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">9.77 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">59-97 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">105.59 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6.32 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">92-118 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-14.29 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">p</span></span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold"><</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-3.54 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab2500951.png" ] ] ] "notaPie" => array:4 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0005" "etiqueta" => "a" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0005">K-BIT Mat<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">Kaufman Brief Intelligence, Spanish version</span>. Puntuación de inteligencia no verbal (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220">Kaufman y Kaufman, 2004</a>). CI<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>cociente de inteligencia no verbal.</p>" ] 1 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0010" "etiqueta" => "b" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0010">CELF-4 CLS<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Clinical Evaluation of Language Fundamentals, versión española, cuarta edición. Puntuación Núcleo del Lenguaje (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0315">Semel, Wiig y Secord, 2006</a>).</p>" ] 2 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0015" "etiqueta" => "c" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0015">CELF-4 ELS<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Clinical Evaluation of Language Fundamentals, versión española, cuarta edición. Puntuación Lenguaje Expresivo (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0315">Semel, Wiig y Secord, 2006</a>).</p>" ] 3 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0020" "etiqueta" => "d" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0020">CELF-4 RLS<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">Clinical Evaluation of Language Fundamentals,</span> versión española<span class="elsevierStyleItalic">, cuarta edición</span>. Puntuación Lenguaje Receptivo (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0315">Semel, Wiig y Secord, 2006</a>).</p> <p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0025">El test de Levene indicó la no igualdad de varianzas en las variables CELF-4 CLS (<span class="elsevierStyleItalic">F</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>11.75, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001), por lo que los grados de libertad se ajustaron de 76 a 62 y la variable CELF-4 RLS (<span class="elsevierStyleItalic">F</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7.64, <span class="elsevierStyleItalic">p</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.007), por lo que los grados de libertad se ajustaron de 76 a 65,</p> <p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0030">En negrita, valores estadísticamente significativos.</p>" ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0065" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Edad y puntuaciones estandarizadas de la evaluación del lenguaje y la cognición del grupo de niños y niñas con trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL) y sus controles de desarrollo típico (DT)</p>" ] ] 5 => array:8 [ "identificador" => "tbl0010" "etiqueta" => "Tabla 2" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "detalles" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "at2" "detalle" => "Tabla " "rol" => "short" ] ] "tabla" => array:2 [ "leyenda" => "<p id="spar0085" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Diferencias intragrupales en relación variable longitud:</p><p id="spar0090" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">TDL: 2 sílabas vs. 3 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>2.89. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Dos sílabas vs. 4 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>7.68. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Dos sílabas vs. 5 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>11.35. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Tres sílabas vs. 4 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>4.78. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Tres sílabas vs. 5 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>8.46. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Cuatro sílabas) (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>2.48. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001).</p><p id="spar0095" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">DT: 2 sílabas vs. 4 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1.74. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Dos sílabas vs. 5 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>3.03. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Tres sílabas vs. 4 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1.31. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.05). Tres sílabas vs. 5 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>2.59. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.001). Cuatro sílabas vs. 5 sílabas (β<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>1.28. p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.05).</p><p id="spar0130" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">En negrita, valores estadísticamente significativos.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col">Variable \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">TDL (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39)</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">DT (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39)</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="2" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Comparación</th></tr><tr title="table-row"><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">DE \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Rango \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">DE \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Rango \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">p \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">β \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2 sílabas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">16.24 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2.76 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">9-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">18.92 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1.13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">16-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">p <</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-2.68 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3 sílabas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">13.35 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4.19 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">18.49 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">1.48 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">14-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">p <</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-5.14 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4 sílabas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">8.57 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4.42 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">17.17 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2.14 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">11-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">p <</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-8.61 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">5 sílabas \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4.90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">4.04 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">0-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">15.90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2.83 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">8-20 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">p <</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-11.00 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Frecuentes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">24.41 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6.83 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6-36 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">36.82 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">2.49 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">29-40 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">p <</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-12.42 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">No frecuentes \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">18.57 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">7.50 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">6-34 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">33.87 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">3.90 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">25-39 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">p <</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-15.30 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Total \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">41.84 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">14.98 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">12-67 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">70.69 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">5.52 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">55-79 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleBold">p <</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-13.86 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab2500950.png" ] ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0080" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Puntuaciones en el rendimiento de la tarea de repetición de pseudopalabras para el grupo de niños y niñas con trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL) y sus controles de desarrollo típico (DT)</p>" ] ] 6 => array:8 [ "identificador" => "tbl0015" "etiqueta" => "Tabla 3" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "detalles" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "at3" "detalle" => "Tabla " "rol" => "short" ] ] "tabla" => array:3 [ "leyenda" => "<p id="spar0105" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Para cada variable, los baremos (puntuaciones en función de la edad) tienen una media de 100 y una desviación estándar (<span class="elsevierStyleItalic">DE</span>) de 15.</p>" "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col">Variable \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">TDL (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39)</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">DT (n<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>39)</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="3" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Comparación</th></tr><tr title="table-row"><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">DE</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Rango \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Media \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">DE</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Rango \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">t(76) \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">p</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"><span class="elsevierStyleItalic">d</span> de Cohen \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">K-BIT voc <a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0025"><span class="elsevierStyleSup">a</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">78.31 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">12.55 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">53-105 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">105.67 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">10.43 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">83-127 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-10.47 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">p</span></span><span class="elsevierStyleBold"><</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-2.40 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">PPVT-III<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0030"><span class="elsevierStyleSup">b</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">78.62 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">12.92 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">55-106 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">106.28 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">13.44 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">75-127 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-9.27 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">p</span></span><span class="elsevierStyleBold"><</span><span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleBold">.001</span> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">-2.13 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab2500948.png" ] ] ] "notaPie" => array:2 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0025" "etiqueta" => "a" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0035">K-BIT voc<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Kaufman Brief Intelligence, versión española (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220">Kaufman y Kaufman, 2004</a>).</p>" ] 1 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0030" "etiqueta" => "b" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0040">PVTT-III<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Peabody Picture Vocabulary Test, tercera edición, versión española (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0130">Dunn, Dunn y Arribas, 2006</a>).</p> <p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0045">Con el test de Levene se comprobó la igualdad de las varianzas encontrándose la igualdad en las dos variables estudiadas.</p> <p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0050">En negrita, valores estadísticamente significativos.</p>" ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0100" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Puntuaciones estandarizadas de la evaluación del lenguaje expresivo y receptivo de niños y niñas con trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL) y sus controles de desarrollo típico (DT)</p>" ] ] 7 => array:8 [ "identificador" => "tbl0020" "etiqueta" => "Tabla 4" "tipo" => "MULTIMEDIATABLA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "detalles" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "at4" "detalle" => "Tabla " "rol" => "short" ] ] "tabla" => array:2 [ "tablatextoimagen" => array:1 [ 0 => array:2 [ "tabla" => array:1 [ 0 => """ <table border="0" frame="\n \t\t\t\t\tvoid\n \t\t\t\t" class=""><thead title="thead"><tr title="table-row"><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " colspan="5" align="center" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Muestra (N<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>75)</th></tr><tr title="table-row"><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">RPP \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">MC_I \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">MC_D \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">Atención \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th><th class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-head\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t" scope="col" style="border-bottom: 2px solid black">KBIT-voc \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t\t\t</th></tr></thead><tbody title="tbody"><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">RPP<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0070"><span class="elsevierStyleSup">a</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">MC_I<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0035"><span class="elsevierStyleSup">b</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.42<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">MC_D<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0040"><span class="elsevierStyleSup">c</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.18 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.29<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0060">*</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">Atención<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0045"><span class="elsevierStyleSup">d</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.49<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.41<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.12 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">K-BIT voc<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0050"><span class="elsevierStyleSup">e</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.62<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.38<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.12 \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.46<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t"> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr><tr title="table-row"><td class="td-with-role" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t ; entry_with_role_rowhead " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">PPVT-III<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0055"><span class="elsevierStyleSup">f</span></a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.67<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.30<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.22<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0060">*</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.35<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td><td class="td" title="\n \t\t\t\t\ttable-entry\n \t\t\t\t " align="left" valign="\n \t\t\t\t\ttop\n \t\t\t\t">.72<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#tblfn0065">**</a> \t\t\t\t\t\t\n \t\t\t\t</td></tr></tbody></table> """ ] "imagenFichero" => array:1 [ 0 => "xTab2500949.png" ] ] ] "notaPie" => array:8 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0070" "etiqueta" => "a" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0055">RPP<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Test de repetición de pseudopalabras (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0005">Aguado, 2006</a>).</p>" ] 1 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0035" "etiqueta" => "b" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0060">Memoria de Caras inmediato: Subtest Memoria y Aprendizaje (TOMAL, versión española del Test of Memory and Learning; Reynolds i Bigler, 2012; adaptado por Goikoetxea).</p>" ] 2 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0040" "etiqueta" => "c" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0065">Memoria de Caras demorado: Test memoria y aprende (TOMAL, versión española del Test of Memory and Learning; Reynolds i Bigler, 2012; adaptado por Goikoetxea).</p>" ] 3 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0045" "etiqueta" => "d" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0070">Atención selectiva sostenida: <span class="elsevierStyleItalic">Test Caras-revisado</span> (Thurstone, y Yela, 2017).</p>" ] 4 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0050" "etiqueta" => "e" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0075">K-BIT voc<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>=<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span><span class="elsevierStyleItalic">Kaufman Brief Intelligence, Spanish version</span>. Puntuación vocabulario expressivo (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0220">Kaufman y Kaufman, 2004</a>).</p>" ] 5 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0055" "etiqueta" => "f" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0080">PPVT-III<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>:<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>Peabody Picture Vocabulary Test, tercera edición, versión española (<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0130">Dunn, Dunn y Arribas, 2006</a>).</p>" ] 6 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0060" "etiqueta" => "*" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0085">La correlación es significativa en el nivel p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.05 (bilateral).</p>" ] 7 => array:3 [ "identificador" => "tblfn0065" "etiqueta" => "**" "nota" => "<p class="elsevierStyleNotepara" id="npar0090">La correlación es significativa en el nivel p <<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>.01 (bilateral).</p>" ] ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0115" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Matriz de correlación entre las variables de vocabulario expresivo y receptivo, memoria fonológica, memoria visual (inmediata y demorada) y atención selectiva sostenida para todos los participantes</p>" ] ] ] "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0015" "bibliografiaReferencia" => array:69 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0005" "etiqueta" => "Aguado, 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Aguado, G. (2006). Contribuciones al diagnóstico del trastorno específico del lenguaje por medio de la repetición de pseudopalabras [21 Nov 2019]. Disponible en http://personal.us.es/cvm/docs/aguado_2006.pdf." ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0010" "etiqueta" => "Aguado et al., 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Repetición de pseudopalabras en niños españoles con trastorno específico del lenguaje: marcador psicolingüístico" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "G. Aguado" 1 => "F. Cuetos" 2 => "M.J. Domezáin" 3 => "B. Pascual" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.33588/rn.43S01.2006395" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Revista de Neurología" "fecha" => "2006" "volumen" => "43" "numero" => "Supl. 1" "paginaInicial" => "201" "paginaFinal" => "208" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16883508" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 2 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "Aguado, 2011" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Contribuciones al diagnóstico del trastorno específico del lenguaje por medio de la repetición de pseudopalabras" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "G. Aguado" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:2 [ "tituloSerie" => "Depósito académico digital de la Universidad de Navarra." "fecha" => "2011" ] ] ] ] ] ] 3 => array:3 [ "identificador" => "bib0025" "etiqueta" => "Aguado et al., 2018" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Marcadores del trastorno específico del lenguaje en español: comparación entre la repetición de oraciones y la repetición de pseudopalabras" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "G. Aguado" 1 => "J.C. Ripoll" 2 => "M.M. Tapia" 3 => "M. Gibson" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.rlfa.2018.04.003" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Revista de Logopedia, Foniatría y Audiología" "fecha" => "2018" "volumen" => "38" "numero" => "3" "paginaInicial" => "105" "paginaFinal" => "112" ] ] ] ] ] ] 4 => array:3 [ "identificador" => "bib0030" "etiqueta" => "Ahufinger et al., 2020" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Ahufinger, N., Ferinu, L., Pacheco, F., Sanz-Torrent, M., Andreu., L. y Evans, J.L (2020). Test de repetició de pseudoparaules en català (PseudoCAT) [manuscrito no publicado]. Grupo GRECIL." ] ] ] 5 => array:3 [ "identificador" => "bib0035" "etiqueta" => "Archibald y Gathercole, 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Short-term and working memory in specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "L.M. Archibald" 1 => "S.E. Gathercole" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1080/13682820500442602" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "International Journal of Language & Communication Disorders" "fecha" => "2006" "volumen" => "41" "numero" => "6" "paginaInicial" => "675" "paginaFinal" => "693" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33494112" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 6 => array:3 [ "identificador" => "bib0040" "etiqueta" => "Baddeley, 2003" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Working memory and language: An overview" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "A. Baddeley" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/s0021-9924(03)00019-4" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of communication disorders" "fecha" => "2003" "volumen" => "36" "numero" => "3" "paginaInicial" => "189" "paginaFinal" => "208" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12742667" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 7 => array:3 [ "identificador" => "bib0045" "etiqueta" => "Baird et al., 2010" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Memory impairment in children with language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "G. Baird" 1 => "K. Dworzynski" 2 => "V. Slonims" 3 => "E. Simonoff" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1469-8749.2009.03494.x" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Developmental Medicine & Child Neurology" "fecha" => "2010" "volumen" => "52" "numero" => "6" "paginaInicial" => "535" "paginaFinal" => "540" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33493989" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 8 => array:3 [ "identificador" => "bib0050" "etiqueta" => "Bishop, 1992" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The underlying nature of specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "D.V. Bishop" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1469-7610.1992.tb00858.x" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of child psychology and psychiatry" "fecha" => "1992" "volumen" => "33" "numero" => "1" "paginaInicial" => "3" "paginaFinal" => "66" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1737831" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 9 => array:3 [ "identificador" => "bib0055" "etiqueta" => "Bishop et al., 1996" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Nonword repetition as a behavioural marker for inherited language impairment: Evidence from a twin study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "D.V. Bishop" 1 => "T. North" 2 => "C. Donlan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1469-7610.1996.tb01420.x" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of child Psychology and Psychiatry" "fecha" => "1996" "volumen" => "37" "numero" => "4" "paginaInicial" => "391" "paginaFinal" => "403" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8735439" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 10 => array:3 [ "identificador" => "bib0060" "etiqueta" => "Bishop y Hsu, 2015" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The declarative system in children with specific language impairment: a comparison of meaningful and meaningless auditory-visual paired associate learning" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D.V. Bishop" 1 => "H.J. Hsu" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1186/s40359-015-0062-7" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "BMC Psychology" "fecha" => "2015" "volumen" => "3" "numero" => "1" "paginaInicial" => "3" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25780564" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 11 => array:3 [ "identificador" => "bib0065" "etiqueta" => "Bishop et al., 2016" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "CATALISE: A multinational and multidisciplinary Delphi consensus study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "D.V. Bishop" 1 => "M.J. Snowling" 2 => "P.A. Thompson" 3 => "T. Greenhalgh" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1371/journal.pone.0158753" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Identifying language impairments in children. PLoS ONE" "fecha" => "2016" "volumen" => "11" "numero" => "7" "paginaInicial" => "e0158753" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27392128" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 12 => array:3 [ "identificador" => "bib0070" "etiqueta" => "Bortolini et al., 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Clinical markers for specific language impairment in Italian: the contribution of clitics and non-word repetition" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "U. Bortolini" 1 => "B. Arfé" 2 => "C.M. Caselli" 3 => "L. Degasperi" 4 => "P. Deevy" 5 => "L.B. Leonard" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1080/13682820600570831" "Revista" => array:8 [ "tituloSerie" => "International Journal of Language & Communication Disorders" "fecha" => "2006" "volumen" => "41" "numero" => "6" "paginaInicial" => "695" "paginaFinal" => "712" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33494112" "web" => "Medline" ] ] "itemHostRev" => array:3 [ "pii" => "S0735109701011081" "estado" => "S300" "issn" => "07351097" ] ] ] ] ] ] ] 13 => array:3 [ "identificador" => "bib0075" "etiqueta" => "Botting y Conti-Ramsden, 2001" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Non-word repetition and language development in children with specific language impairment (SLI)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "N. Botting" 1 => "G. Conti-Ramsden" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/S0010-9452(08)70505-7" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "International Journal of Language & Communication Disorders" "fecha" => "2001" "volumen" => "36" "numero" => "4" "paginaInicial" => "421" "paginaFinal" => "432" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33494112" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 14 => array:3 [ "identificador" => "bib0080" "etiqueta" => "Buj-Pereda, en prensa" "referencia" => array:1 [ 0 => array:1 [ "referenciaCompleta" => "Buj-Pereda, M.J., Ferinu, L., Ahufinger, N., Colomé, R., Andreu, L. y Sanz –Torrent, M. (en revisión). La comprensión del lenguaje y la presencia de rasgos de inatención en el trastorno específico del lenguaje (TEL). <span class="elsevierStyleItalic">Revista de Cultura y Educación.</span>" ] ] ] 15 => array:3 [ "identificador" => "bib0085" "etiqueta" => "Cantwell y Baker, 1987" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Clinical significance of childhood communication disorders: Perspectives from a longitudinal study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D.P. Cantwell" 1 => "L. Baker" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1177/088307388700200404" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Child Neurology" "fecha" => "1987" "volumen" => "2" "numero" => "4" "paginaInicial" => "257" "paginaFinal" => "264" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3655206" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 16 => array:3 [ "identificador" => "bib0090" "etiqueta" => "Carmona-Vázquez et al., 2014" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Hallazgos en resonancia magnética cerebral en veinte pacientes pediátricos con trastorno específico del lenguaje" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "C.R. Carmona-Vázquez" 1 => "D.M. Peña-Landín" 2 => "J.O. Cornelio-Nieto" 3 => "M.E. Borbolla-Sala" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Revista Mexicana de Neurociencia" "fecha" => "2014" "volumen" => "15" "numero" => "5" "paginaInicial" => "251" "paginaFinal" => "258" ] ] ] ] ] ] 17 => array:3 [ "identificador" => "bib0095" "etiqueta" => "Chevalier y Blaye, 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Le développement de la flexibilité cognitive chez l’enfant préscolaire: enjeux théoriques" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "N. Chevalier" 1 => "A. Blaye" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.4074/S0003503306004040" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "L’année psychologique" "fecha" => "2006" "volumen" => "106" "numero" => "4" "paginaInicial" => "569" "paginaFinal" => "608" ] ] ] ] ] ] 18 => array:3 [ "identificador" => "bib0100" "etiqueta" => "Cohen, 2011" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Children's memory scale" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "M.J. Cohen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:6 [ "titulo" => "In Encyclopedia of Clinical Neuropsychology" "fecha" => "2011" "paginaInicial" => "556" "paginaFinal" => "559" "editorial" => "Springer" "editorialLocalizacion" => "New York, NY" ] ] ] ] ] ] 19 => array:3 [ "identificador" => "bib0105" "etiqueta" => "Colombo, 2001" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The development of visual attention in infancy" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "J. Colombo" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1146/annurev.psych.52.1.337" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Annual review of psychology" "fecha" => "2001" "volumen" => "52" "numero" => "1" "paginaInicial" => "337" "paginaFinal" => "367" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11148309" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 20 => array:3 [ "identificador" => "bib0110" "etiqueta" => "Colombo et al., 2009" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:1 [ "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "J. Colombo" 1 => "D.J. Shaddy" 2 => "O.M. Blaga" 3 => "C.J. Anderson" 4 => "K.N. Kannass" 5 => "W.A. Richman" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:2 [ "tituloSerie" => "Early attentional predictors of vocabulary in childhood" "fecha" => "2009" ] ] ] ] ] ] 21 => array:3 [ "identificador" => "bib0115" "etiqueta" => "De Vasconcellos Hage et al., 2014" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Deficit in phonological working memory: A psycholinguistic marker in Portuguese speaking children with Specific Language Impairment?" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "S.R. De Vasconcellos Hage" 1 => "A.P. Nicolielo" 2 => "M.M. Guerreiro" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.4236/psych.2014.55049" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Psychology" "fecha" => "2014" "volumen" => "5" "numero" => "05" "paginaInicial" => "380" ] ] ] ] ] ] 22 => array:3 [ "identificador" => "bib0120" "etiqueta" => "Dewey y Wall, 1997" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Praxis and memory deficits in language-impaired children" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D. Dewey" 1 => "K. Wall" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1080/87565649709540692" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Developmental Neuropsychology" "fecha" => "1997" "volumen" => "13" "numero" => "4" "paginaInicial" => "507" "paginaFinal" => "512" ] ] ] ] ] ] 23 => array:3 [ "identificador" => "bib0125" "etiqueta" => "Dollaghan y Campbell, 1998" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Nonword repetition and child language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "C. Dollaghan" 1 => "T.F. Campbell" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/jslhr.4105.1136" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "1998" "volumen" => "41" "numero" => "5" "paginaInicial" => "1136" "paginaFinal" => "1146" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9771635" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 24 => array:3 [ "identificador" => "bib0130" "etiqueta" => "Dunn et al., 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Test de vocabulario en imágenes (PEABODY: PPVT-III)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "Ll.M. Dunn" 1 => "L.M. Dunn" 2 => "D. Arribas" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2006" "editorial" => "TEA Ediciones" "editorialLocalizacion" => "Madrid" ] ] ] ] ] ] 25 => array:3 [ "identificador" => "bib0135" "etiqueta" => "DuPaul et al., 2016" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Checklists, norms, and clinical interpretation (ADHD Rating Scale—IV)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "G.J. DuPaul" 1 => "T.J. Power" 2 => "A.D. Anastopoulos" 3 => "R. Reid" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2016" "editorial" => "Guilford Press" "editorialLocalizacion" => "New York, NY, US" ] ] ] ] ] ] 26 => array:3 [ "identificador" => "bib0140" "etiqueta" => "Ebert y Kohnert, 2011" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Sustained attention in children with primary language impairment: a meta-analysis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "K.D. Ebert" 1 => "K. Kohnert" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/1092-4388(2011/10-0231)" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "2011" "volumen" => "54" "paginaInicial" => "1372" "paginaFinal" => "1384" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21646419" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 27 => array:3 [ "identificador" => "bib0145" "etiqueta" => "Ferinu et al., 2018" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Repetición de pseudopalabras en niños y niñas bilingües catalán-castellano con Trastorno Específico del Lenguaje" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:5 [ 0 => "L. Ferinu" 1 => "N. Ahufinger" 2 => "F. Pacheco" 3 => "A. Cruz" 4 => "J.L. Evans" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2018" "editorial" => "Poster presentado al XXXI Congreso Internacional AELFA-IF" "editorialLocalizacion" => "Granada, España" ] ] ] ] ] ] 28 => array:3 [ "identificador" => "bib0150" "etiqueta" => "Finneran et al., 2009" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Sustained attention in children with specific language impairment (SLI)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "D.A. Finneran" 1 => "A.L. Francis" 2 => "L.B. Leonard" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "2009" "volumen" => "25" "numero" => "4" "paginaInicial" => "915" "paginaFinal" => "929" ] ] ] ] ] ] 29 => array:3 [ "identificador" => "bib0155" "etiqueta" => "Gathercole y Baddeley, 1989" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Evaluation of the role of phonological STM in the development of vocabulary in children: A longitudinal study" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S.E. Gathercole" 1 => "A.D. Baddeley" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of memory and language" "fecha" => "1989" "volumen" => "28" "numero" => "2" "paginaInicial" => "200" "paginaFinal" => "213" ] ] ] ] ] ] 30 => array:3 [ "identificador" => "bib0160" "etiqueta" => "Gathercole y Baddeley, 1990" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Phonological memory deficits in language disordered children: Is there a causal connection?" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S.E. Gathercole" 1 => "A.D. Baddeley" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Journal of memory and language" "fecha" => "1990" "volumen" => "29" "numero" => "3" "paginaInicial" => "336" "paginaFinal" => "360" ] ] ] ] ] ] 31 => array:3 [ "identificador" => "bib0165" "etiqueta" => "Gathercole y Adams, 1993" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Phonological working memory in very young children" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S.E. Gathercole" 1 => "A.M. Adams" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1037/0012-1649.29.4.770" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Developmental Psychology" "fecha" => "1993" "volumen" => "29" "numero" => "4" "paginaInicial" => "770" ] ] ] ] ] ] 32 => array:3 [ "identificador" => "bib0170" "etiqueta" => "Gathercole et al., 1994" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The children's test of nonword repetition: A test of phonological working memory" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "S.E. Gathercole" 1 => "C.S. Willis" 2 => "A.D. Baddeley" 3 => "H. Emslie" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1080/09658219408258940" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Memory" "fecha" => "1994" "volumen" => "2" "numero" => "2" "paginaInicial" => "103" "paginaFinal" => "127" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7584287" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 33 => array:3 [ "identificador" => "bib0175" "etiqueta" => "Gathercole et al., 1997" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Phonological short-term memory and new word learning in children" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "S.E. Gathercole" 1 => "G.J. Hitch" 2 => "A.J. Martin" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1037//0012-1649.33.6.966" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Developmental psychology" "fecha" => "1997" "volumen" => "33" "numero" => "6" "paginaInicial" => "966" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9383619" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 34 => array:3 [ "identificador" => "bib0180" "etiqueta" => "Gathercole, 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Nonword repetition and word learning: The nature of the relationship" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "S.E. Gathercole" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1017/S0142716406060383" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Applied psycholinguistics" "fecha" => "2006" "volumen" => "27" "numero" => "4" "paginaInicial" => "513" "paginaFinal" => "543" ] ] ] ] ] ] 35 => array:3 [ "identificador" => "bib0185" "etiqueta" => "Gathercole y Alloway, 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Practitioner review: Short-term and working memory impairments in neurodevelopmental disorders: Diagnosis and remedial support" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "S.E. Gathercole" 1 => "T.P. Alloway" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/j.1469-7610.2005.01446.x" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Child Psychology and Psychiatry" "fecha" => "2006" "volumen" => "47" "numero" => "1" "paginaInicial" => "4" "paginaFinal" => "15" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16405635" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 36 => array:3 [ "identificador" => "bib0190" "etiqueta" => "Girbau y Schwartz, 2007" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Non-word repetition in Spanish-speaking children with Specific Language Impairment (SLI)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "D. Girbau" 1 => "R.G. Schwartz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1080/13682820600783210" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "International Journal of Language & Communication Disorders" "fecha" => "2007" "volumen" => "42" "numero" => "1" "paginaInicial" => "59" "paginaFinal" => "75" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33494112" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 37 => array:3 [ "identificador" => "bib0195" "etiqueta" => "Girbau, 2016" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The Non-word Repetition Task as a clinical marker of Specific Language Impairment in Spanish-speaking children" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "D. Girbau" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1177/0142723715626069" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "First Language" "fecha" => "2016" "volumen" => "36" "numero" => "1" "paginaInicial" => "30" "paginaFinal" => "49" ] ] ] ] ] ] 38 => array:3 [ "identificador" => "bib0200" "etiqueta" => "Graf Estes et al., 2007" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Differences in the nonword repetition performance of children with and without specific language impairment: A meta-analysis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "K. Graf Estes" 1 => "J.L. Evans" 2 => "N.M. Else-Quest" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/1092-4388(2007/015)" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "2007" "volumen" => "50" "numero" => "1" "paginaInicial" => "177" "paginaFinal" => "195" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17344558" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 39 => array:3 [ "identificador" => "bib0205" "etiqueta" => "Hick et al., 2005" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Short-term memory and vocabulary development in children with Down syndrome and children with specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "R.F. Hick" 1 => "N. Botting" 2 => "G. Conti-Ramsden" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1017/S0012162205001040" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Developmental Medicine and Child Neurology" "fecha" => "2005" "volumen" => "47" "numero" => "8" "paginaInicial" => "532" "paginaFinal" => "538" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16108453" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 40 => array:3 [ "identificador" => "bib0210" "etiqueta" => "Jackson et al., 2016" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "The relationship between phonological short-term memory, receptive vocabulary, and fast mapping in children with specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "E. Jackson" 1 => "S. Leitao" 2 => "M. Claessen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1111/1460-6984.12185" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "International journal of language & communication disorders" "fecha" => "2016" "volumen" => "51" "numero" => "1" "paginaInicial" => "61" "paginaFinal" => "73" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/33494112" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 41 => array:3 [ "identificador" => "bib0215" "etiqueta" => "Kamhi, 2014" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Improving clinical practices for children with language and learning disorders" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "A.G. Kamhi" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/2014_LSHSS-13-0063" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Language, Speech and Hearing Services in Schools" "fecha" => "2014" "volumen" => "45" "numero" => "2" "paginaInicial" => "92" "paginaFinal" => "103" ] ] ] ] ] ] 42 => array:3 [ "identificador" => "bib0220" "etiqueta" => "Kaufman y Kaufman, 2004" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Test Breve de Inteligencia Kaufman (K-BIT)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A.S. Kaufman" 1 => "N.L. Kaufman" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2004" "editorial" => "Pearson" "editorialLocalizacion" => "Madrid" ] ] ] ] ] ] 43 => array:3 [ "identificador" => "bib0225" "etiqueta" => "Lefoll et al., 1995" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Étude comparative de la répétition de mots et de logatomes: entre un groupe d’enfants de 6 à 13<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>ans présentant des troubles sévères du language et un groupe d’enfants de 3<span class="elsevierStyleHsp" style=""></span>ans" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:7 [ 0 => "K. Lefoll" 1 => "B. Godin" 2 => "A. Jacques" 3 => "A. Taillant" 4 => "B. Thibaut" 5 => "I. Vienne" 6 => "G. …Dellatolas" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Approche Neuropsychologique des Aprentissages chez l’Enfant" "fecha" => "1995" "volumen" => "7" "paginaInicial" => "11" "paginaFinal" => "17" ] ] ] ] ] ] 44 => array:3 [ "identificador" => "bib0230" "etiqueta" => "Leonard, 2014" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Children with specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "L.B. Leonard" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:2 [ "fecha" => "2014" "editorial" => "MIT press" ] ] ] ] ] ] 45 => array:3 [ "identificador" => "bib0235" "etiqueta" => "Lum y Bleses, 2012" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Declarative and procedural memory in Danish speaking children with specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.A. Lum" 1 => "D. Bleses" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.jcomdis.2011.09.001" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Communication Disorders" "fecha" => "2012" "volumen" => "45" "numero" => "1" "paginaInicial" => "46" "paginaFinal" => "58" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22000901" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 46 => array:3 [ "identificador" => "bib0240" "etiqueta" => "Lum et al., 2012" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Working, declarative and procedural memory in specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "J.A. Lum" 1 => "G. Conti-Ramsden" 2 => "D. Page" 3 => "M.T. Ullman" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.cortex.2011.06.001" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Cortex" "fecha" => "2012" "volumen" => "48" "numero" => "9" "paginaInicial" => "1138" "paginaFinal" => "1154" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21774923" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 47 => array:3 [ "identificador" => "bib0245" "etiqueta" => "Lum y Conti-Ramsden, 2013" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Long-term memory: A review and meta-analysis of studies of declarative and procedural memory in specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "J.A. Lum" 1 => "G. Conti-Ramsden" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1097/01.tld.0000437939.01237.6a" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Topics in language disorders" "fecha" => "2013" "volumen" => "33" "numero" => "4" "paginaInicial" => "282" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24748707" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 48 => array:3 [ "identificador" => "bib0250" "etiqueta" => "Martínez et al., 2002" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Alteraciones en las representaciones fonológicas de la memoria de trabajo en niños preescolares con trastorno específico del lenguaje" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "L. Martínez" 1 => "A. Bruna" 2 => "M. Guzmán" 3 => "C. Herrera" 4 => "J. Valle" 5 => "M. Vásquez" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/S0214-4603(02)76240-2" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Revista de Logopedia y Fonoaudiología" "fecha" => "2002" "volumen" => "22" "numero" => "4" "paginaInicial" => "181" "paginaFinal" => "189" ] ] ] ] ] ] 49 => array:3 [ "identificador" => "bib0255" "etiqueta" => "Marton y Schwartz, 2003" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Working memory capacity and language processes in children with specific language impairment. <span class="elsevierStyleItalic">Journal of Speech</span>" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "K. Marton" 1 => "R.G. Schwartz" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:2 [ "tituloSerie" => "Language, and Hearing Research." "fecha" => "2003" ] ] ] ] ] ] 50 => array:3 [ "identificador" => "bib0260" "etiqueta" => "McGrath et al., 2008" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Children with comorbid speech sound disorder and specific language impairment are at increased risk for attention-deficit/hyperactivity disorder" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "L.M. McGrath" 1 => "C. Hutaff-Lee" 2 => "A. Scott" 3 => "R. Boada" 4 => "L.D. Shriberg" 5 => "B.F. Pennington" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1007/s10802-007-9166-8" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Abnormal Child Psychology" "fecha" => "2008" "volumen" => "36" "numero" => "2" "paginaInicial" => "151" "paginaFinal" => "163" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17882543" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 51 => array:3 [ "identificador" => "bib0265" "etiqueta" => "Melby-Lervåg et al., 2016" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Working memory training does not improve performance on measures of intelligence or other measures of “far transfer” evidence from a meta-analytic review" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "M. Melby-Lervåg" 1 => "T.S. Redick" 2 => "C. Hulme" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1177/1745691616635612" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Perspectives on Psychological Science" "fecha" => "2016" "volumen" => "11" "numero" => "4" "paginaInicial" => "512" "paginaFinal" => "534" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27474138" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 52 => array:3 [ "identificador" => "bib0270" "etiqueta" => "McClelland et al., 2007" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Links between behavioral regulation and preschoolers’ literacy, vocabulary, and math skills" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "M.M. McClelland" 1 => "C.E. Cameron" 2 => "C.M. Connor" 3 => "C.L. Farris" 4 => "A.M. Jewkes" 5 => "F.J. Morrison" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1037/0012-1649.43.4.947" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Developmental psychology" "fecha" => "2007" "volumen" => "43" "numero" => "4" "paginaInicial" => "947" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17605527" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 53 => array:3 [ "identificador" => "bib0275" "etiqueta" => "Montgomery, 2003" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Working memory and comprehension in children with specific language impairment: What we know so far" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "J.W. Montgomery" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/S0021-9924(03)00021-2" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of communication disorders" "fecha" => "2003" "volumen" => "36" "numero" => "3" "paginaInicial" => "221" "paginaFinal" => "231" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12742669" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 54 => array:3 [ "identificador" => "bib0280" "etiqueta" => "Norbury et al., 2008" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Understanding developmental language disorders: From theory to practice" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "C.F. Norbury" 1 => "J.B. Tomblin" 2 => "D.V. Bishop" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:2 [ "fecha" => "2008" "editorial" => "Psychology press" ] ] ] ] ] ] 55 => array:3 [ "identificador" => "bib0285" "etiqueta" => "Redmond et al., 2011" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Psycholinguistic profiling differentiates specific language impairment from typical development and from attention-deficit/hyperactivity disorder" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "S.M. Redmond" 1 => "H.L. Thompson" 2 => "S. Goldstein" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/1092-4388(2010/10-0010)" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "2011" "volumen" => "54" "numero" => "1" "paginaInicial" => "99" "paginaFinal" => "117" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20719871" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 56 => array:3 [ "identificador" => "bib0290" "etiqueta" => "Redmond et al., 2015" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Consequences of co-occurring attention-deficit/hyperactivity disorder on children's language impairments" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "S.M. Redmond" 1 => "A.C. Ash" 2 => "T.P. Hogan" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/2014_LSHSS-14-0045" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Language, Speech, and Hearing Services in Schools" "fecha" => "2015" "volumen" => "46" "numero" => "2" "paginaInicial" => "68" "paginaFinal" => "80" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25381450" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 57 => array:3 [ "identificador" => "bib0295" "etiqueta" => "Redmond, 2016" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Language impairment in the attention deficit/hyperactivity disorder context" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:1 [ 0 => "S.M. Redmond" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/2015_JSLHR-L-15-0038" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "2016" "volumen" => "59" "numero" => "1" "paginaInicial" => "133" "paginaFinal" => "142" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26502026" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 58 => array:3 [ "identificador" => "bib0300" "etiqueta" => "Reynolds y Bigler, 2012" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "TOMAL, Test de memoria y Aprendizaje" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "C.R. Reynolds" 1 => "E.D. Bigler" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2012" "editorial" => "TEA Ediciones" "editorialLocalizacion" => "Madrid" ] ] ] ] ] ] 59 => array:3 [ "identificador" => "bib0305" "etiqueta" => "Riccio et al., 2007" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Learning and memory performance of children with specific language impairment (SLI)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "C.A. Riccio" 1 => "D.L. Cash" 2 => "M.J. Cohen" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1080/09084280701719203" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Applied Neuropsychology" "fecha" => "2007" "volumen" => "14" "numero" => "4" "paginaInicial" => "255" "paginaFinal" => "261" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18067421" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 60 => array:3 [ "identificador" => "bib0310" "etiqueta" => "Sahlén et al., 1999" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Non-word repetition in children with language impairment—Pitfalls and possibilities" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "B. Sahlén" 1 => "C. Reuterskiöld-Wagner" 2 => "U. Nettelbladt" 3 => "K. Radeborg" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1080/136828299247441" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "International Journal of Language and Communication Disorders" "fecha" => "1999" "volumen" => "34" "paginaInicial" => "337" "paginaFinal" => "352" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10884905" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 61 => array:3 [ "identificador" => "bib0315" "etiqueta" => "Semel et al., 2006" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Spanish Clinical Evaluation of Language Fundamentals-4 (CELF-4)" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "E. Semel" 1 => "E.H. Wiig" 2 => "W.A. Secord" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2006" "editorial" => "Pearson" "editorialLocalizacion" => "San Antonio" ] ] ] ] ] ] 62 => array:3 [ "identificador" => "bib0320" "etiqueta" => "Spaulding et al., 2008" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Sustained selective attention skills of preschool children with specific language impairment: Evidence for separate attentional capacities" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "T.J. Spaulding" 1 => "E. Plante" 2 => "R. Vance" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/1092-4388(2008/002)" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "2008" "volumen" => "51" "numero" => "1" "paginaInicial" => "16" "paginaFinal" => "34" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18230853" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 63 => array:3 [ "identificador" => "bib0325" "etiqueta" => "Thurstone y Yela, 2017" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Test de Percepción de diferencias" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "L.L. Thurstone" 1 => "M. Yela" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Libro" => array:3 [ "fecha" => "2017" "editorial" => "TEA Ediciones" "editorialLocalizacion" => "Madrid" ] ] ] ] ] ] 64 => array:3 [ "identificador" => "bib0330" "etiqueta" => "Tomas y Vissers, 2018" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Behind the scenes of Developmental Language Disorder: time to call neuropsychology back on stage" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "E. Tomas" 1 => "C. Vissers" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.3389/fnhum.2018.00517" "Revista" => array:4 [ "tituloSerie" => "Frontiers in human neuroscience" "fecha" => "2018" "volumen" => "12" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30319374" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 65 => array:3 [ "identificador" => "bib0335" "etiqueta" => "Villalobos y Jackson-Maldonado, 2017" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Procesos fonológicos en una prueba de repetición de no-palabras en niños con trastorno específico del lenguaje" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:2 [ 0 => "A.S.M. Villalobos" 1 => "D. Jackson-Maldonado" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.rlfa.2017.06.002" "Revista" => array:6 [ "tituloSerie" => "Revista de Logopedia, Foniatría y Audiología" "fecha" => "2017" "volumen" => "37" "numero" => "4" "paginaInicial" => "188" "paginaFinal" => "197" ] ] ] ] ] ] 66 => array:3 [ "identificador" => "bib0340" "etiqueta" => "Vugs et al., 2013" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Visuospatial working memory in specific language impairment: A meta-analysis" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:4 [ 0 => "B. Vugs" 1 => "J. Cuperus" 2 => "M. Hendriks" 3 => "L. Verhoeven" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/j.ridd.2013.05.014" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Research in Developmental Disabilities" "fecha" => "2013" "volumen" => "34" "numero" => "9" "paginaInicial" => "2586" "paginaFinal" => "2597" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23747944" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 67 => array:3 [ "identificador" => "bib0345" "etiqueta" => "Weismer et al., 1999" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "An examination of verbal working memory capacity in children with specific language impairment" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "S.E. Weismer" 1 => "J. Evans" 2 => "L.J. Hesketh" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1044/jslhr.4205.1249" "Revista" => array:7 [ "tituloSerie" => "Journal of Speech, Language, and Hearing Research" "fecha" => "1999" "volumen" => "42" "numero" => "5" "paginaInicial" => "1249" "paginaFinal" => "1260" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10515519" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] 68 => array:3 [ "identificador" => "bib0350" "etiqueta" => "Ygual-Fernández et al., 2000" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Dificultades en las dimensiones de forma y contenido del lenguaje en los niños con trastorno por déficit de atención con hiperactividad" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "A. Ygual-Fernández" 1 => "A. Miranda-Casas" 2 => "J.F. Cervera-Mérida" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.33588/rn.101.2100030" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Revista de Neurología Clínica" "fecha" => "2000" "volumen" => "1" "paginaInicial" => "193" "paginaFinal" => "202" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "agradecimientos" => array:1 [ 0 => array:4 [ "identificador" => "xack508569" "titulo" => "Agradecimientos" "texto" => "<p id="par0255" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Agradecemos a todos aquellos niños y niñas y a sus familias su participación en este estudio. A la Associació del Trastorn Específic del Llenguatge de Catalunya (ATELCA). A las escuelas de Catalunya participantes, en especial a la Escuela Santa Anna de Premià de Dalt. A los Centres de Recursos per a Deficients Auditius de Catalunya (CREDA) y Equips d’Assessorament Psicopedagògic de Catalunya (EAP) y a todas aquellas maestras, logopedas y profesionales que se han involucrado en este estudio. A Coral Pérez y Joan Tarrida por su ayuda en la recolección de datos y a Joan Borrás y Joan Guàrdia por la ayuda en el análisis estadístico.</p>" "vista" => "all" ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/02144603/0000004100000001/v1_202101261043/S0214460320300206/v1_202101261043/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "7595" "tipo" => "SECCION" "es" => array:2 [ "titulo" => "Originales" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "es" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/02144603/0000004100000001/v1_202101261043/S0214460320300206/v1_202101261043/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S0214460320300206?idApp=UINPBA00004N" ]
Journal Information
ORIGINAL
El trastorno del desarrollo del lenguaje (TDL) más allá de las dificultades lingüísticas: memoria y atención
Developmental language disorder beyond language difficulties: Memory and attention
Nadia Ahufingera, Laura Ferinua,
, Fernanda Pacheco-Verab, Mònica Sanz-Torrentb, Llorenç Andreua
Corresponding author
a Grup de Recerca en Cognició i Llenguatge (GRECIL-UOC), Estudis de Psicologia i Ciències de l’Educació, Universitat Oberta de Catalunya, Barcelona, España
b Grup de Recerca en Cognició i Llenguatge (GRECIL-UB), Departament de Cognició, Desenvolument i Psicologia de la Educació, Universitat de Barcelona, Barcelona, España