se ha leído el artículo
array:23 [ "pii" => "S1575181317300268" "issn" => "15751813" "doi" => "10.1016/j.edumed.2017.01.006" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2017-10-01" "aid" => "148" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U.. Todos los derechos reservados" "copyrightAnyo" => "2017" "documento" => "simple-article" "crossmark" => 1 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "cor" "cita" => "Educación Médica. 2017;18:298-9" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 13683 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 82 "HTML" => 12646 "PDF" => 955 ] ] "itemAnterior" => array:19 [ "pii" => "S1575181317300736" "issn" => "15751813" "doi" => "10.1016/j.edumed.2017.03.026" "estado" => "S300" "fechaPublicacion" => "2017-10-01" "aid" => "181" "copyright" => "Elsevier España, S.L.U." "documento" => "article" "crossmark" => 1 "licencia" => "http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/" "subdocumento" => "dis" "cita" => "Educación Médica. 2017;18:289-97" "abierto" => array:3 [ "ES" => true "ES2" => true "LATM" => true ] "gratuito" => true "lecturas" => array:2 [ "total" => 6105 "formatos" => array:3 [ "EPUB" => 109 "HTML" => 5007 "PDF" => 989 ] ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Aula de educación médica</span>" "titulo" => "Enseñar y aprender habilidades de comunicación clínica en la Facultad de Medicina. La experiencia de la Francisco de Vitoria (Madrid)" "tienePdf" => "es" "tieneTextoCompleto" => "es" "tieneResumen" => array:2 [ 0 => "es" 1 => "en" ] "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "289" "paginaFinal" => "297" ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "Teaching and learning clinical communication skills in Francisco de Vitoria medical school (Madrid)" ] ] "contieneResumen" => array:2 [ "es" => true "en" => true ] "contieneTextoCompleto" => array:1 [ "es" => true ] "contienePdf" => array:1 [ "es" => true ] "resumenGrafico" => array:2 [ "original" => 0 "multimedia" => array:7 [ "identificador" => "fig0015" "etiqueta" => "Figura 3" "tipo" => "MULTIMEDIAFIGURA" "mostrarFloat" => true "mostrarDisplay" => false "figura" => array:1 [ 0 => array:4 [ "imagen" => "gr3.jpeg" "Alto" => 1764 "Ancho" => 2333 "Tamanyo" => 251351 ] ] "descripcion" => array:1 [ "es" => "<p id="spar0035" class="elsevierStyleSimplePara elsevierViewall">Métodos docentes para la enseñanza de habilidades comunicativas en las asignaturas de <span class="elsevierStyleItalic">métodos clínicos I y II</span>.</p>" ] ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "autoresLista" => "Roger Ruiz Moral, Fernando Caballero Martínez, Cristina García de Leonardo, Diana Monge, Fernando Cañas, Patricia Castaño" "autores" => array:6 [ 0 => array:2 [ "nombre" => "Roger" "apellidos" => "Ruiz Moral" ] 1 => array:2 [ "nombre" => "Fernando" "apellidos" => "Caballero Martínez" ] 2 => array:2 [ "nombre" => "Cristina" "apellidos" => "García de Leonardo" ] 3 => array:2 [ "nombre" => "Diana" "apellidos" => "Monge" ] 4 => array:2 [ "nombre" => "Fernando" "apellidos" => "Cañas" ] 5 => array:2 [ "nombre" => "Patricia" "apellidos" => "Castaño" ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1575181317300736?idApp=UINPBA00004N" "url" => "/15751813/0000001800000004/v1_201711141114/S1575181317300736/v1_201711141114/es/main.assets" ] "es" => array:13 [ "idiomaDefecto" => true "cabecera" => "<span class="elsevierStyleTextfn">Carta al director</span>" "titulo" => "DIAGNOSTICAME: una mnemotecnia novedosa para ayudar con el diagnóstico diferencial" "tieneTextoCompleto" => true "saludo" => "<span class="elsevierStyleItalic">Sr. Director:</span>" "paginas" => array:1 [ 0 => array:2 [ "paginaInicial" => "298" "paginaFinal" => "299" ] ] "autores" => array:1 [ 0 => array:4 [ "autoresLista" => "Braulio Alejandro Marfil-Garza, Martha María Ruiz-Ballesteros" "autores" => array:2 [ 0 => array:4 [ "nombre" => "Braulio Alejandro" "apellidos" => "Marfil-Garza" "email" => array:1 [ 0 => "bmarfil@gmail.com" ] "referencia" => array:2 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">a</span>" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">*</span>" "identificador" => "cor0005" ] ] ] 1 => array:3 [ "nombre" => "Martha María" "apellidos" => "Ruiz-Ballesteros" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etiqueta" => "<span class="elsevierStyleSup">b</span>" "identificador" => "aff0010" ] ] ] ] "afiliaciones" => array:2 [ 0 => array:3 [ "entidad" => "Departamento de Medicina Interna, Instituto Nacional de Ciencias Médicas y Nutrición Salvador Zubirán, Ciudad de México, México" "etiqueta" => "a" "identificador" => "aff0005" ] 1 => array:3 [ "entidad" => "Departamento de Radiología e Imagen, Instituto Nacional de Ciencias Médicas y Nutrición Salvador Zubirán, Ciudad de México, México" "etiqueta" => "b" "identificador" => "aff0010" ] ] "correspondencia" => array:1 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "cor0005" "etiqueta" => "⁎" "correspondencia" => "Autor para correspondencia." ] ] ] ] "titulosAlternativos" => array:1 [ "en" => array:1 [ "titulo" => "“<span class="elsevierStyleBold">DIAGNOSTICAME</span>”: A novel device to help with the differential diagnosis" ] ] "textoCompleto" => "<span class="elsevierStyleSections"><p id="par0005" class="elsevierStylePara elsevierViewall">El uso de mnemotecnias o acrónimos se encuentra intrínsecamente ligado a las ciencias biológicas. En medicina estas herramientas son extremadamente útiles para recordar y estructurar conceptos importantes, recurriéndose a ellas especialmente durante las etapas de formación médica. Su uso se ha permeado a múltiples escenarios y a prácticamente todas las áreas de la medicina, cumpliendo diversos propósitos, desde la descripción de complejos sindrómaticos bien reconocidos (p. ej. síndrome de <span class="elsevierStyleItalic">POEMS</span>)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0015"><span class="elsevierStyleSup">1</span></a>, hasta la enumeración de etiologías detrás de hallazgos laboratoriales (<span class="elsevierStyleItalic">GOLD MARK</span> para causas de acidosis metabólica de brecha aniónica elevada)<a class="elsevierStyleCrossRef" href="#bib0020"><span class="elsevierStyleSup">2</span></a>.</p><p id="par0010" class="elsevierStylePara elsevierViewall">En la medicina clínica el objetivo de todo esfuerzo inicial es llegar a un diagnóstico. Este objetivo solo se puede llevar a cabo mediante un pensamiento estructurado. El uso de mnemotecnias o acrónimos contribuye en muchas ocasiones a dar esa estructura al pensamiento de los médicos en formación.</p><p id="par0015" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Realizamos una búsqueda en <span class="elsevierStyleItalic">PubMed</span> utilizando los términos <span class="elsevierStyleItalic">mnemonic(s)</span> y <span class="elsevierStyleItalic">acronym</span>(s) [MeSH] incluidos en el título hasta diciembre de 2016, que arrojó 1.000 resultados, solo 4 de ellos en idioma español y ninguno de estos últimos relacionado con el proceso de diagnóstico diferencial.</p><p id="par0020" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Tomando en cuenta este contexto proponemos la siguiente mnemotecnia que enumera las diferentes causas posibles detrás de cualquier enfermedad: <span class="elsevierStyleBold">DIAGNOSTICAME.</span><ul class="elsevierStyleList" id="lis0005"><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0005"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0025" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">D</span></span>–degenerativa/deficiencia</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0010"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0030" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">I</span></span>–infecciosa/inflamatoria</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0015"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0035" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">A</span></span>–autoinmune</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0020"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0040" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">G</span></span>–genética (congénita)</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0025"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0045" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">N</span></span>–neoplásica</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0030"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0050" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">O</span></span>–ocupacional (ambiental)</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0035"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0055" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">S</span></span>–simulación (facticia o psicosomática)</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0040"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0060" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">T</span></span>–trauma/tóxico (incluyendo drogas y medicamentos)</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0045"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0065" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">I</span></span>–iatrogénica/idiopática (incluyendo trastornos funcionales)</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0050"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0070" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">C</span></span>–cardiovascular</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0055"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0075" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">A</span></span>–alérgica</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0060"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0080" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">M</span></span>–metabólica</p></li><li class="elsevierStyleListItem" id="lsti0065"><span class="elsevierStyleLabel">•</span><p id="par0085" class="elsevierStylePara elsevierViewall"><span class="elsevierStyleItalic"><span class="elsevierStyleBold">E</span></span>–endocrina</p></li></ul></p><p id="par0090" class="elsevierStylePara elsevierViewall">«DIAGNOSTICAME» sirve como una lista de cotejo para nombrar y recordar todas las posibles categorías etiológicas detrás de los problemas clínicos de cada paciente, siendo de particular utilidad en presentaciones clínicas complejas y cuando los signos o síntomas no revelan un patrón nosológico reconocible. «DIAGNOSTICAME» contribuye sustancialmente a satisfacer una necesidad de estructura en el proceso del diagnóstico diferencial para los médicos en formación, con potencial para disminuir los errores de juicio (heurísticos y sesgos cognitivos) y potencialmente mejorar los desenlaces clínicos.</p><p id="par0095" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Su aplicabilidad alcanza los ámbitos de la enseñanza y la práctica de la medicina. En nuestra institución hemos comenzado a introducir «DIAGNOSTICAME» a nuestros médicos residentes de primer año con una adecuada receptividad. Creemos que su divulgación e implementación generalizada podría ser de gran utilidad para todos los médicos en formación de habla hispana.</p><span id="sec0005" class="elsevierStyleSection elsevierViewall"><span class="elsevierStyleSectionTitle" id="sect0005">Conflicto de intereses</span><p id="par0100" class="elsevierStylePara elsevierViewall">Los autores no reportan ningún conflicto de intereses.</p></span></span>" "textoCompletoSecciones" => array:1 [ "secciones" => array:2 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "sec0005" "titulo" => "Conflicto de intereses" ] 1 => array:1 [ "titulo" => "Bibliografía" ] ] ] "pdfFichero" => "main.pdf" "tienePdf" => true "bibliografia" => array:2 [ "titulo" => "Bibliografía" "seccion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "identificador" => "bibs0005" "bibliografiaReferencia" => array:2 [ 0 => array:3 [ "identificador" => "bib0015" "etiqueta" => "1" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "Plasma cell dyscrasia with polyneuropathy, organomegaly, endocrinopathy, M protein, and skin changes: The POEMS syndrome. Report on two cases and a review of the literature" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:6 [ 0 => "P.A. Bardwick" 1 => "N.J. Zvaifler" 2 => "G.N. Gill" 3 => "D. Newman" 4 => "G.D. Greenway" 5 => "D.L. Resnick" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:1 [ "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Medicine (Baltimore)" "fecha" => "1980" "volumen" => "59" "paginaInicial" => "311" "paginaFinal" => "322" ] ] ] ] ] ] 1 => array:3 [ "identificador" => "bib0020" "etiqueta" => "2" "referencia" => array:1 [ 0 => array:2 [ "contribucion" => array:1 [ 0 => array:2 [ "titulo" => "GOLD MARK: An anion gap mnemonic for the 21st century" "autores" => array:1 [ 0 => array:2 [ "etal" => false "autores" => array:3 [ 0 => "A.N. Mehta" 1 => "J.B. Emmett" 2 => "M. Emmett" ] ] ] ] ] "host" => array:1 [ 0 => array:2 [ "doi" => "10.1016/S0140-6736(08)61398-7" "Revista" => array:5 [ "tituloSerie" => "Lancet" "fecha" => "2008" "volumen" => "372" "paginaInicial" => "892" "link" => array:1 [ 0 => array:2 [ "url" => "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18790311" "web" => "Medline" ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] "idiomaDefecto" => "es" "url" => "/15751813/0000001800000004/v1_201711141114/S1575181317300268/v1_201711141114/es/main.assets" "Apartado" => array:4 [ "identificador" => "70748" "tipo" => "SECCION" "en" => array:2 [ "titulo" => "Carta al Editor" "idiomaDefecto" => true ] "idiomaDefecto" => "en" ] "PDF" => "https://static.elsevier.es/multimedia/15751813/0000001800000004/v1_201711141114/S1575181317300268/v1_201711141114/es/main.pdf?idApp=UINPBA00004N&text.app=https://www.elsevier.es/" "EPUB" => "https://multimedia.elsevier.es/PublicationsMultimediaV1/item/epub/S1575181317300268?idApp=UINPBA00004N" ]
año/Mes | Html | Total | |
---|---|---|---|
2024 Octubre | 435 | 10 | 445 |
2024 Septiembre | 624 | 39 | 663 |
2024 Agosto | 460 | 24 | 484 |
2024 Julio | 384 | 15 | 399 |
2024 Junio | 368 | 26 | 394 |
2024 Mayo | 412 | 46 | 458 |
2024 Abril | 412 | 20 | 432 |
2024 Marzo | 394 | 37 | 431 |
2024 Febrero | 439 | 54 | 493 |
2024 Enero | 371 | 42 | 413 |
2023 Diciembre | 244 | 27 | 271 |
2023 Noviembre | 355 | 37 | 392 |
2023 Octubre | 475 | 20 | 495 |
2023 Septiembre | 336 | 39 | 375 |
2023 Agosto | 432 | 29 | 461 |
2023 Julio | 347 | 34 | 381 |
2023 Junio | 440 | 35 | 475 |
2023 Mayo | 488 | 40 | 528 |
2023 Abril | 393 | 23 | 416 |
2023 Marzo | 447 | 35 | 482 |
2023 Febrero | 337 | 34 | 371 |
2023 Enero | 255 | 31 | 286 |
2022 Diciembre | 233 | 39 | 272 |
2022 Noviembre | 412 | 36 | 448 |
2022 Octubre | 459 | 36 | 495 |
2022 Septiembre | 371 | 53 | 424 |
2022 Agosto | 299 | 45 | 344 |
2022 Julio | 203 | 20 | 223 |
2022 Junio | 207 | 40 | 247 |
2022 Mayo | 263 | 47 | 310 |
2022 Abril | 246 | 46 | 292 |
2022 Marzo | 386 | 110 | 496 |
2022 Febrero | 245 | 31 | 276 |
2022 Enero | 250 | 54 | 304 |
2021 Diciembre | 173 | 32 | 205 |
2021 Noviembre | 297 | 83 | 380 |
2021 Octubre | 253 | 93 | 346 |
2021 Septiembre | 242 | 66 | 308 |
2021 Agosto | 260 | 93 | 353 |
2021 Julio | 335 | 97 | 432 |
2021 Junio | 595 | 148 | 743 |
2021 Mayo | 3658 | 1977 | 5635 |
2021 Abril | 523 | 91 | 614 |
2021 Marzo | 206 | 72 | 278 |
2021 Febrero | 207 | 27 | 234 |
2021 Enero | 154 | 42 | 196 |
2020 Diciembre | 144 | 34 | 178 |
2020 Noviembre | 178 | 33 | 211 |
2020 Octubre | 128 | 45 | 173 |
2020 Septiembre | 135 | 38 | 173 |
2020 Agosto | 187 | 32 | 219 |
2020 Julio | 204 | 48 | 252 |
2020 Junio | 120 | 27 | 147 |
2020 Mayo | 146 | 41 | 187 |
2020 Abril | 116 | 18 | 134 |
2020 Marzo | 169 | 22 | 191 |
2020 Febrero | 208 | 33 | 241 |
2020 Enero | 215 | 47 | 262 |
2019 Diciembre | 201 | 30 | 231 |
2019 Noviembre | 290 | 20 | 310 |
2019 Octubre | 335 | 31 | 366 |
2019 Septiembre | 418 | 48 | 466 |
2019 Agosto | 421 | 49 | 470 |
2019 Julio | 1769 | 266 | 2035 |
2019 Junio | 177 | 49 | 226 |
2019 Mayo | 201 | 70 | 271 |
2019 Abril | 151 | 44 | 195 |
2019 Marzo | 130 | 13 | 143 |
2019 Febrero | 92 | 21 | 113 |
2019 Enero | 94 | 34 | 128 |
2018 Diciembre | 81 | 20 | 101 |
2018 Noviembre | 64 | 11 | 75 |
2018 Octubre | 91 | 30 | 121 |
2018 Septiembre | 90 | 12 | 102 |
2018 Agosto | 172 | 11 | 183 |
2018 Julio | 147 | 10 | 157 |
2018 Junio | 164 | 5 | 169 |
2018 Mayo | 190 | 29 | 219 |
2018 Abril | 293 | 5 | 298 |
2018 Marzo | 421 | 9 | 430 |
2018 Febrero | 2189 | 6 | 2195 |
2018 Enero | 3835 | 11 | 3846 |
2017 Diciembre | 192 | 2 | 194 |
2017 Noviembre | 61 | 17 | 78 |
2017 Octubre | 5 | 1 | 6 |
2017 Septiembre | 3 | 1 | 4 |
2017 Agosto | 9 | 4 | 13 |
2017 Julio | 8 | 4 | 12 |
2017 Junio | 6 | 6 | 12 |
2017 Mayo | 4 | 4 | 8 |
2017 Abril | 0 | 2 | 2 |
2017 Marzo | 7 | 14 | 21 |
2017 Febrero | 0 | 4 | 4 |